Öğrenme Stratejileri

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: Eğitim Bilimleri Özel Sayısı, 5116 - 5139, 15.09.2021

Etem Yeşilyurt

https://doi.org/10.26466/opus.901943

Cited By: 4

Öz

Bilimsel olarak çok yol kat edilmesine karşın öğrenmenin nasıl olduğu veya insanların nasıl öğrendiği konusunda tam olarak görüş birliğinin olduğu söylenemez. Birçok öğrenme kuramı, modeli, yaklaşımı, yöntemi, tekniği vb. değişken bir yandan öğrenmenin nasıl olduğunu diğer yandan da öğrenmeye rehber olan ilkeleri, kuralları teorik hatta uygulamalı olarak açıklamaya çalışmaktadır. Bunlardan biri de öğrenme stratejileridir. Öğrenme stratejilerinin genel özelliklerini açıklamak amacıyla yapılan bu çalışma içerisinde öğrenme stratejisi, öğrenme stratejilerinin çeşitleri ve bu çeşitlerin özelliklerine yer verilmiştir. Çalışma, nitel araştırma yaklaşım içerisinde yer alan doküman incelemesi yöntemiyle yürütülmüştür. Alanyazında öğrenme modelleri, stilleri, yöntemleri, öğrenmeyi ölçme ve değerlendirme konularında birçok çalışma bulunmaktadır. Öğrenme stratejileriyle ilgili çalışmaların da var olduğu gözlemlenmiş, genel olarak konunun çeşitli değişkenlerle ilişkisi ele alınmıştır. Ancak teorik olarak öğrenme stratejilerini açıklayan az sayıda çalışmaya ulaşılmıştır. Her öğrenen adını ve içeriğini tam bilmeyerek bir veya birkaç öğrenme stratejisi kullanabilir. Bu nedenle öğrenme stratejileri öğretmenler tarafından zaman zaman öğrenme sürecine dâhil edilmeli, gerekirse uygulamalı şekilde öğrencilere gösterilmelidir. Özellikle bireysel farklar dikkate alındığında her öğrencinin öğrenme stratejisi tercihinin farklı olabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır. Dolayısıyla kendine uygun olan öğrenme stratejilerini kullanan bir öğrencinin başarı düzeyi istendik yön ve düzeyde artacaktır. Çalışmanın alanyazına, öğretmen yetiştirme sürecine ve öğrencilerin çalışma becerilerine katkı sağlaması umulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Öğrenme, Strateji, Öğrenme Stratejisi

Learning Strategies

Öz

Although it has come a long way scientifically, it cannot be said that there is no consensus on how learning happens or how people learn. Many variables such as learning theories, models, approaches, methods, techniques, etc. try to explain on the one hand how the learning occurs on the other hand the principles and rules that guide learning theoretically and even practically. One of these is learning strategies. Learning strategies, types of learning strategies and the characteristics of these types are included in this study, which aims to explain the general characteristics of learning strategies. The study was conducted with the document review method included in the qualitative research approach. There are many studies in the literature on learning models, styles, methods, assessment, and evaluation of learning. It has been observed that there are also studies on learning strategies, and the relationship between the subject and various variables has been discussed. However, there are few studies that ex-plain learning strategies theoretically. Each learner uses one or more learning strategies. The success level of a student who uses the learning strategies suitable for him/her will increase in the desired direction and level.

Anahtar Kelimeler

Learning, strategy, learning strategy

Kaynakça

• Acat, M. B. ve Demiral, S. (2002). Türkiye’de yabancı dil öğreniminde motivasyon kaynakları ve sorunları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 31, 312-329.
• Açıkgöz, K. Ü. (2007). Aktif öğrenme. İzmir: Biliş Yayınları.
• Akpınar, B. (2013). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Data Yayınları.
• Alkan, C. (2005). Eğitim teknolojisi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Atan, N. (2005). İkinci yabancı dil olarak Fransızca öğreniminde yineleme, ulamlama ve anlamlandırma stratejilerinin kalıcılığa etkisi. Uludağ Eğitim Fakültesi Dergisi, XVIII(2), 269-298.
• Aydoğdu, Ü. R., Karamustafaoğlu, O. ve Bülbül, M. Ş. (2017). Akademik araştırmalarda araştırma yöntemleri ile örneklem ilişkisi: Doğrulayıcı doküman analizi örneği. Z.G. Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 556-565.
• Bloom, B. S. (1976). Human characteristics and school learning (İnsan nitelikleri ve okulda öğrenme; Çev: D. A. Özçelik). Ankara: Pegem Akademi. (2016).
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
• Çelenk, S. ve Karakış, Ö. (2007). Farklı öğrenme stillerine sahip öğrencilerin genel öğrenme stratejilerini kullanma düzeyleri, “AİBÜ. Örneği.”. AİBÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 31-49.
• Demirel, Ö. (2007). Öğretim ilke ve yöntemleri: Öğretme sanatı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Demirel, Ö. (2012). Eğitimde program geliştirme: Kuramdan Uygulamaya. Ankara: Pegem Akademi.
• Duman, B. (2007). Süreç temelli öğrenme-öğretim modeli. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, 37-61.
• Duman, B. (2008). Öğrencilerin benimsedikleri eğitim felsefeleriyle kullanıldıkları öğrenme strateji ve öğrenme stillerinin karşılaştırılması. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(1), 203-224.
• Durukan, E. (2013). Öğretmen görüşleri açısından Türkçe dersi öğretim programı kazanımları. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 5(8), 1-14.
• Erdem, A. R. (2005). Öğrenmede etkili yollar: Öğrenme stratejileri ve öğretimi. İlköğretim-Online, 4(1), 1-6. Ertürk, S. (1972). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Yelkentepe Yayınları.
• Evin-Gencel, İ. (2006). Öğrenme stilleri, deneyimsel öğrenme kuramına dayalı eğitim ve sosyal bilgiler program hedeflerine erişi düzeyi. Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Programları ve Öğretim Bilim Dalı, İzmir.
• Gagne, R. M. and Driscoll, M. (1988). Essentials of learning for instruction. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
• Güneş, F. (2014). Öğretim ilke ve yöntemleri (Ed: F. Güneş), Yaklaşım ve modeller (s.23-60). Ankara: Pegem Akademi.
• Gürsoy, G. (2017). Ölçme ve değerlendirme okuryazarlığı: Kavramsal bir analiz. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 281-316.
• Güven, M. (2004). Öğrenme stilleri ile öğrenme stratejileri arasındaki ilişki. Doktora Tezi. Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Programları ve Öğretim Ana Bilim Dalı, Eskişehir.
• Hamurcu, H. (2002). Okulöncesi öğretmen adaylarının kullandıkları öğrenme stratejileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 127-134.
• Harmanlı, Z. (2000). Öğrenme stratejileri (Etkili öğrenme eğitimi). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları.
• Hasra, K. (2007). Beyin temelli öğrenme yaklaşımıyla öğrenme stratejilerinin öğretiminin öğrencilerin okuduğunu anlama becerisi üzerindeki etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Muğla Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Programları ve Öğretimi Ana Bilim Dalı, Muğla.
• Herdman, E. A. (2006). Derleme makale yazımında, konferans ve bildiri sunumu hazırlamada pratik bilgiler (Çev. Z. Dörtbudak). Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 3(1), 2-4.
• Kuyumcu-Vardar, A. ve Acar, F. (2018). Öğrenme-öğretme sürecinde kullanılabilecek hızlı ölçme araçları. Turkish Studies Educational Sciences,13(11), 879-898.
• Mayer, R. E. (1989). Models for understanding. Review of Educational Research, 59(1), 43-64.
• Nacaroğlu, D. (2019). Müzik öğretmeni adaylarının kullandıkları öğrenme stratejilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Denizli: Pamukkale Üniversitesi.
• Ozan, C. (2020). Öğrenmede klasik ve güncel yaklaşımlar (Ed: İ. Seçer ve S. Ulaş), Öğrenme stratejileri (s.257-277). Ankara: Vizetek Yayıncılık.
• Özbek, R. (2011). Öğretim ilke ve yöntemleri (Ed. G. Ocak), Öğrenme-öğretme süreci (s.159-196). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Özbek, R. (2011). Öğretim ilke ve yöntemleri (Ed: G. Ocak), Öğrenme-öğretme süreci (s.159-196). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Özenç, M. ve Çakır, M. (2015). Sınıf öğretmenlerinin alternatif ölçme ve değerlendirme yeterliklerinin belirlenmesi. İlköğretim Online, 14(3), 914-933.
• Özer, B. (1998). Eğitim bilimlerinde yenilikler (Ed: H. Ayhan), Öğrenmeyi öğretme (s.147-162). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları.
• Özer, B. (2002). İlköğretim ve ortaöğretim okullarının eğitim programlarında öğretim stratejileri. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 1(1), 17-32.
• Özkal, N. ve Çetingöz, D. (2006). Akademik başarı, cinsiyet, tutum ve öğrenme stratejilerinin kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 46, 259-275.
• Özkan, U. B. (2019). Eğitim bilimleri araştırmaları için doküman inceleme yöntemi. Ankara: Pegem Akademi. Seçer, İ. ve Ulaş, S. (2020). Öğrenmede klasik ve güncel yaklaşımlar (Ed: İ. Seçer ve S. Ulaş), Öğrenmenin doğası ve temel kavramlar (s.1-22). Ankara: Vizetek Yayıncılık.
• Senemoğlu, N. (2010). Gelişim öğrenme ve öğretim: Kuramdan uygulamaya. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Seven, M. A. ve Engin, A. O. (2008). Öğrenmeyi etkileyen faktörler. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(2), 189-212.
• Sidekli, S. ve Akdoğdu, E. (2018). Öğrenme stillerinin sınıf öğretmeni adaylarının akademik başarılarını yordama gücü. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(2), 503-517.
• Sönmez, V. (2007). Program geliştirmede öğretmen elkitabı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sönmez, V. (2008). Öğretim ilke ve yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Subaşı, G. (2000). Etkili öğrenme: Öğrenme stratejileri. http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/MilliEgitim_Dergisi/146/ subasi.htm. Erişim Tarihi: 04.02.2021.
• Sünbül, A. M. (2011). Öğretim ilke ve yöntemleri. Konya: Eğitim Kitabevi.
• Şişman, M. and Turan, S. (2004). Eğitim ve okul yöneticiliği el kitabı (Ed: Y. Özden), Eğitim ve okul yönetimi (s.99-146). Ankara: Pegem Akademi.
• Taşçı, G., Altun, A. ve Soran, H. (2008). Biyoloji öğretmen adaylarının öğrenme stratejilerinin belirlenmesi üzerine nitel bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35, 284-296.
• Taşpınar, M. ve Atıcı, B. (2002). Öğretim model, strateji, yöntem ve becerileri/teknikleri: Kavramsal boyut. Eğitim Araştırmaları, 2(8), 207-215.
• Taşpınar, M. (2012). Kuramdan uygulamaya öğretim ilke ve yöntemleri. Ankara: Elhan Kitap Yayın Dağıtım.
• Tay, B. ve Yangın, B. (2008). 4. sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler dersinde sınıf ortamında kullandıkları öğrenme stratejileri. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(3), 73-88.
• Tok, Ş. (2012). Öğretim ilke ve yöntemleri (Ed: A. Doğanay). Öğretme-öğrenme strateji ve modelleri (s.129-160). Ankara: Pegem Akademi.
• Turan, S. ve Cansoy, R. (2021). Yenilikçi Okullar: Özellikler, beceriler, stratejiler, uygulama örnekleri. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Uşun, S. (2007). Öğretim ilke ve yöntemleri (Ed: Asuman, S. S. ve Hüseyin Hüsnü, B.), Öğretim yöntem ve teknikleri, (s.137-183). İstanbul: Lisans Yayıncılık.
• Weinstein, C. E. and Mayer, R. E. (1983). The teaching of learning strategies. Innovation Abstracts, 5(32), 1-4.
• Weinstein, C. E. and Mayer, R. E. (1986). The teaching of learning strategies. In M. C. Wittrock (Ed.), Handbook of research on teaching (p.315-327). New York: Macmillan.
• Yeşilyurt, E. ve Semerci, Ç. (2013). Öğretmenlik uygulaması öğretim programının standart temelli değerlendirme modeli ışığında değerlendirilmesi. Uluslararası Online Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(1), 188-210.
• Yeşilyurt, E. (2012). Öğretmen adaylarının ölçme ve değerlendirme alanına ilişkin genel yeterlik algıları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(17), 377-395.
• Yeşilyurt, E. (2013a). Öğretmenlerin öğrenme stratejilerine ilişkin algıladıkları farkındalık düzeyi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 17(1), 113-135.
• Yeşilyurt, E. (2013b). An analysis of teacher candidates’ usage level of metacognitive learning strategies: Sample of a university in Turkey. Educational Research and Reviews, 8(6), 218-225.
• Yeşilyurt, E. (2019). Öğrenme stili modelleri: Teorik temelleri bağlamında kapsayıcı bir derleme çalışması. OPUS-Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 14(20), 2169-2226.
• Yeşilyurt, E. (2020a). Öğretmenin pusulası: genel öğretim ilkeleri. EKEV Akademi Dergisi, 24(83), 263-288.
• Yeşilyurt, E. (2020b). Tam öğrenme yaklaşımı. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(2), 1548-1580.
• Yüksel, S. (2014). Öğrenme öğretme kuram ve yaklaşımları (Ed: S. Fer), Öğrenme stratejileri ve sınıflamalar (s.149-167). Ankara: Anı Yayıncılık.