Mevlana Celaleddin-i Rûmî ve Molla Ahmed-i Cezerî 'nin Şiirlerinde Visal ve Hicran Düalizmi

Year 2023, Volume: 1 Issue: 1, 52 - 69, 31.07.2023

Nevzat Eminoğlu , Merve Çiftçi

Abstract

Mevlana Celaleddin-i Rumi on üçüncü yüzyılda Afganistan'ın Belh şehrinde doğmuş olup Konya’da hayata gözlerini yuman büyük bir şairimizdir. Molla Ahmed-i Cezerî ise 16. yüzyılda Cizra Botan denilen Cizre ve yöresinde yaşamış diğer önemli bir şairimizdir. Bu iki şair ve mutasavvıf şahsiyet visal ve hicran temasını çağları aşan eserlerinde yoğun bir şekilde işlemişlerdir. Visal ve hicran Arapça menşeli iki kelime olup tasavvuf ekolünün temel kavramlarından olduğu gibi klasik edebiyatın da iki ana temasıdır. Bu iki kavramın ifade ettiği konu mütasavvıf şairlerin anlam arayışlarındaki umumi yaklaşımlarını ve genel tasavurlarını yansıtması açısından önemlidir. Mevlana Celaleddin Rumi ve Molla Ahmed-i Cezerî medeniyet coğrafyamızda ortak inanç değerleri üzerinde ortaya çıkan İslam havzası edebiyatı içinde iki şair ve edip şahsiyet olarak eserlerinde bu iki temayı çokça işlemişlerdir. Visal ve hicran düalizmi bu iki şair bilgenin estetik tasavvurlarından bağımsız düşünülemez. Bu çalışmamızdaki amacımız Mevlâna Celaleddin-i Rumi ve Molla Ahmed-i Cezerî'nin şiirlerindeki visal-hicran düalizmini estetik anlayışları çerçevesinde tahlil etmektir.

Keywords

Mevlana Celalettin-i Rumi, Molla Ahmed-i Cezeri, Visal, Hicran

Thanks

Orafam Dergisine bu çalışmamızı yayınlama imkanı sunduğu için teşekkür ederiz.

Mevlana Celaleddin-i Rûmî and Molla Ahmed-i Cezeri Visal and Hicran Dualism in His Poems

Abstract

Mevlana Celaleddin Rumi is a great poet who was born in the city of Belh in Afghanistan in the thirteenth century and passed away in Konya. Molla Ahmed-i Cezerî is another important poet who lived in Cizre and its region, called Cizra Botan in the 16th century. These two poets and mystic figures have intensively worked on the themes of visal and hijran in their works that have transcended the ages. Visal and hijran are two words of Arabic origin, and they are the two main themes of classical literature as well as the basic concepts of the Sufi school. The subject expressed by these two concepts is important in terms of reflecting the general approaches and general conceptions of the sufi poets in their search for meaning. Mevlana Celaleddin Rumi and Molla Ahmed-i Cezerî have dealt with these two themes a lot in their works as two poets and literary figures in the Islamic basin literature that emerged on the values of common belief in our civilization geography. The dualism of Visal and Hijran cannot be considered independently of the aesthetic conceptions of these two poets and sages. Our aim in this study is to analyze the visal-hijran dualism in the poems of Mevlana Celaleddin-i Rumi and Molla Ahmed-i Cezerî within the framework of their aesthetic understanding

Keywords

Mevlana, Melayê Cizîrî, Visal, Hicran, Poetry

References

• Alkış, Abdurrahman. (2004). Melayi Ciziri Divanında Tasavvufi Mazmunlari Nubıharı Yayınları, İstanbul.
• Cebecioğlu, Ethem. (1997). Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, Ankara.
• Cizîrî, Mela Ahmed. (2010). Dîwan, Wergera Ji Kurdî Bo Tirkî: Osman Tunç, Weşanên Nûbihar, İstanbul.
• Çetinkaya, Yalçın. (2019). “Mevlevî düşüncesinde ney ve insân-ı kâmil sembolizmi” Rast Müzikoloji Dergisi, 2019 Yaz Sayısı: 7(1), s.1979-1992.
• Çömlekçi, Esra. (2020). Mevlânâ’nın insan anlayışının Rönesans Dönemi insan anlayışı ile karşılaştırılması, Dokuz Eylül Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı / Felsefe ve Din Bilimleri Bilim Dalı, İzmir.
• Doru, Nesim. (2016). Hakikat ve Mecaz Arasında Bir Sufî’nin Portresi, Nûbihar Yayınları, İstanbul.
• Eminoğlu, Nevzat. (2022). Tesewwira Estetîk Li Nik Melayê Cizîrî, Estîtuya Zimanên Zindî, Bingöl Üniversitesi, Bingöl.
• Epözdemir, Şakir. (2005). Epözdemir Şakir, Osmanlı- Kürt İttifakı ve Mevlânâ İdris-i Bitlisi, Pêrî Yayınları, İstanbul.
• Ergün, Zülküf. (2015). Bajar-Edebiyat û Cizîra Botan, Weşanên Nûbiharê, Stenbol. Muhammed, H. Cemil (2008). Melayê Cizîrî Sevgi ve Güzelliğin Şairi, Arapçadan Türkçeye Çeviri: Ümit Demirhan, İstanbul: Hîvda Yayınları, İstanbul.
• Mevlana. (2007), Mevnevî Tam Metin, Akçağ Basım Yayım, Çeviri: Adnan Karaismailoğl, Ankara. M. Celaleddin, Rûmî. (2010). Mesnevî-i Şerîf, Çeviri: Süleyman Nahîfî, Timaş Yayınları, İstanbul.
• Mevlana. (2015). Mesnevî-i Manevî, Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, C. II., b. 532. Mevlana. (1957). Diwan-i Kebir, Editör: Abdulkadir Gürpınarlı, Remzi Kitapevi, İstanbul.
• Nursi, Bediüzzaman Said. (2010). Sözler (Yermi Beşinci Söz), Zehra Yayıncılık, İstanbul.
• Özköse, Kadir. (2005). “Mevlânâ Düşüncesinde Firkat ve Vuslat”, Tasavvuf İlmi ve Akademik Araştırma Dergisi, Ankara 2005, Y. 6, S. 14, s. 233-245.
• Rûmî Mewlana Celaleddînê. (2003). Mesnewîyê Manewî, Editör: R. A. Nicholson, İntişaratê Behzad, Tehran 1375, C. III, b. 4435-4460.
• Rûmî, Mewlana Celaleddîn. (2015). “Neyname”, Çeviri: Hayrullah Acar, Nûbihar Dergisi, Sayı:135, s. 73.
• Özelsel, Michaela Mihriban. (2003). Kalbe Yolculuk -Alman Psikoloğun Hac Günlüğü ve Bir Manevi Uyanmışın Hikâyesi, Tercüme: Seda Çiftçi, İstanbul.
• Uludağ, Süleyman. (1995). Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, İstanbul.