SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMAYI ÖLÇMEK: Türkiye Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2017, Cilt: 13 Özel Sayı: 1, 85 - 100, 20.11.2017

Sema Ay

Öz

Özet: Kalkınma, ekonomik büyüme ile eş anlamlı değildir,
çevresel açıdan sürdürülebilir olması halinde bir anlam ifade etmektedir. Çevresel
gerçeği göz önüne alındığında, “sürdürülebilir kalkınma”, insanların
refah düzeyini yükseltmek amacıyla ekonomik sermayenin doğal sermaye ve
toplumsal sermaye ile birlikte değerlendirilmesini zorunlu hale getirmektedir. Bu
yüzden beslenme, barınma olanakları, sağlık hizmetleri, eğitim hizmetleri,
insan hakları ve benzeri göstergelerin de kalkınma kavramının içinde yer alması
yani bir çok ekonomik, toplumsal ve çevresel gösterge ile ölçülmesi
gerekmektedir. Çalışmanın amacı, sürdürülebilir kalkınmanın ölçülmesinde
kullanılan çeşitli endeksler ve gösterge setlerinin incelenerek bu göstergelere
göre Türkiye’de sürdürülebilir kalkınmayı değerledirmektir. Bu amaç
doğrultusunda çalışmada öncelikle dünyada ve Türkiye’de sürdürülebilir
kalkınmanın gelişimi aktarılmış daha sonra sürdürülebilir kalkınmanın
ölçülmesinde kullanılan endeksler incelenmiştir. Bu endekslerden Çevresel
Performans Endeksine
göre Türkiye’nin puanının artığı fakat ve sıralamadaki yerinin gerilediği
görülmüştür. Çevresel Sürdürülebilirlik Endeksi’nde Türkiye 91. sırada yer
almıştır. Türkiye’nin performansını, özellikle su kalitesi, arazi kullanımı,
uluslararası organizayonlara katılım göstergelerinde aldığı düşük puanlar
olumsuz etkilemiştir.

Anahtar Kelimeler

sürdürülebilir kalkınma, uluslararası sürdürülebilir kalkınma endeksi

Kaynakça

• ADAMS, William Mark (2001). Green Development. 2. Baskı. Routledge. Newyork. ALAGÖZ, Mehmet (2004). “Sürdürülebilir Kalkınmanın Paradigması”. Selçuk Üniversitesi İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi. Sayı: 8. ARAT, Güzin ve Murat TÜRKEŞ (2002). Uluslararası Sözleşmeler Ön Rapor. Çevre ve Sürdürülebilir Kalkınma Paneli. Ankara. ASHEIM, Geir (2000). “Green National Accounting: Why and How?”. Environment and Development Economics. 5(1). DULUPÇU, Murat Ali (2000). “Sürdürülebilir Kalkınma Politikasına Yönelik Gelişmeler”. Dış Ticaret Dergisi. Sayı: 20. EGELİ, Gülün (1996) Avrupa Birligi ve Türkiye’de çevre sorunları. TÇV Yayını. Ankara. HARRIS, Jonathan (2000). Basic Principles of Sustainable Development. Global LOBAL Development and Environment Institute. Working Paper 00-04. Tufts University USA. KITCHIN Rob, Tracey LAURIAULT and Gavin MCARDLE (2015). “Knowing and governing cities through urban indicators, city benchmarking and real-time dashboards”. Regional Studies, Regional Science. 2(1). MENGİ, Ayşegül ve Nesrin ALGAN (2003). Küreselleşme ve Yerelleşme Çağında Bölgesel Sürdürülebilir Gelişme: AB ve Türkiye Örneği. Siyasal Kitabevi. Ankara. MILLER, Clark (2005). “New Civic Epistemologies of Quantification: Making Sense of Local and Global Indicators of Sustainability”. Science, Technology and Human Values. 16(4). OKUMUŞ, Kerem (2002). Turkey’s Environment. Hungary: REC-CEE. ÖZER, Nazlı Beril (2013), “Uluslararası Kuruluşların Sürdürülebilir Kalkınma Politikaları”, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi. Ankara. ÖZMEHMET, Ecehan (2008). “Dünayda ve Türkiye’de Sürdürülebilir Kalkınma Yaklaşımları”. Journal of Yasar University. 3(12). SAVAŞ, Halit (2012). “Tüketim Toplumu, Çevre Performans Endeksi ve Türkiye’nin Çevre Performans Endekse göre Değerlendirilmesi”. Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi. 1(4). TALBERTH John, Clifford COBB, and Noah SLATTERY (2007). The Genuine Progress Indicator 2006: A Tool for Sustainable Development. Redefining Progress The Nature of Economics. Oakland, CA. THIRLWALL, Anthony (1994). Growth and Development. Macmillan. London. VENETOULIS, Jason and John, TALBERTH (2005). “Refining the ecological footprint” Environment, Development and Sustainability. 10(4). WEF (World Economic Forum, 2010). Environmental Performance Index. European Commission Joint Research Centre. Yale Center for Environmental Law and Policy and Center for International Earth Scinece Information Network. YIKMAZ, Rıza Fikret (2011). Sürdürebilir Kalkınmanın Ölçülmesi ve Türkiye için Yöntem Geliştirilmesi. T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Sosyal Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü, Uzmanlık Tezi. Yayın No: 2820. Ankara.