GIG EKONOMİSİ ÇALIŞANLARININ İŞ-YAŞAM DENGESİ ÜZERİNE NİTEL BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2024, Cilt: 20 Sayı: 1, 1 - 31, 02.08.2024

Nesrin Osmanoğlu , Oğuz Başol , Bayram Balcı

Öz

Gig ekonomisi, geleneksel ekonomiye alternatif olarak ortaya çıkan bir istihdam sistemidir. Gig ekonomisi kavramı “kısa süreli iş” anlamını taşımaktadır. Fiziki bir örgüte gidilmeyen, işverenlerin değil müşterilerin bulunduğu, serbest ve kısa süreli işlerden oluşan bir istihdam sistemidir. Çalışan kişilerin yaşamlarında çalışma yaşamı ve özel yaşam olmak üzere iki alan bulunmaktadır. Genel olarak iş-özel yaşam dengesi, kişilerin çalışma yaşamları ve özel yaşamları arasında oluşturmaya çalıştıkları denge olarak değerlendirilebilir. Mevcut çalışmanın amacı; gig ekonomisi çalışanlarının iş-özel yaşam dengelerinin incelenmesidir. 10 gig çalışanıyla gerçekleştirilen araştırma sonuçları, gig çalışanlarının, pandemiden dolayı uzaktan çalışma sistemine geçtiğini, geleneksel çalışmaya kıyasla zamanın yönetilme esnekliğine sahipken, sosyalleşebilecek bir iş yeri ortamının olmaması dezavantaj olarak görmektedir. Gig çalışma, aile bireyleri ile daha fazla vakit geçirilmesi noktasında iş yaşam dengesi sağlarken, yeni insanlarla tanışamama dezavantajı yaratmaktadır ve son olarak gig çalışanlar disiplinli hareket ederek iş yaşam dengesi kurmaya çalışmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Gig, Gig Ekonomisi, Gig Ekonomisi Çalışanları, İş Yaşam Dengesi, İş Özel Yaşam Dengesi

Etik Beyan

Kırklareli Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar ve Yayın Etiği Kurulu’ndan ilgili etik izinler 23.05.2023 tarihli ve E-35523585-302.99-86218 sayılı belge ile alınmıştır.

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

A QUALITATIVE STUDY ON GIG ECONOMY EMPLOYEES' WORK-LIFE BALANCE

Öz

The gig economy is an employment system that has emerged as an alternative to the traditional economy. The concept of gig economy means "short-term work". It is an employment system consisting of freelance and short-term jobs that do not go to a physical organization, where customers, not employers, are present. There are two areas in the lives of working people: working life and private life. In general, work-life balance can be considered as the balance that people try to create between their working and private lives. The aim of the current study is to examine the work-life balance of gig economy employees. The results of the research conducted with 10 gig workers show that gig workers have switched to a remote working due to the pandemic, and while they have the flexibility to manage time compared to traditional work, they see the lack of a workplace environment where they can socialize as a disadvantage. While gig work provides work-life balance in terms of spending more time with family members, it creates the disadvantage of not being able to meet new people and finally, gig workers try to establish work-life balance by acting disciplined.

Anahtar Kelimeler

Gig, Gig Economy, Gig Economy Employees, Work Life Balance, Work Private Life Balance

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Akcebe, F. (2022). Pandemi Sürecinde Tele Çalışmaya İlişkin Tutum ve İş Yaşam Dengesi Üzerine Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, İzmir.
• Akman Dömbekci, H., ve Erişen, M. A. (2022). Nitel Araştırmalarda Görüşme Tekniği, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(Özel Sayı 2), 141-160.
• Arı Kovancı, Y. (2020). Platform Çalışma Bağlamında Ortaya Çıkan Sorunlara Yönelik Sendikalar ve Platform Çalışanlarının Girişimleri, Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (20) , 325-352.
• Ay, D.(2023). Öğretmenlerin İş Yaşam Dengesi Algılarının Psikolojik Sözleşmeye Uyma Düzeylerindeki Rolü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Uşak Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi Bilim Dalı, Uşak.
• Aydın, N. (2018). Nitel Araştırma Yöntemleri: Etnoloji, Uluslararası Beşeri Ve Sosyal Bilimler İnceleme Dergisi, 2(2), 60-71.
• Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır?, Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388.
• Başol, O. (2021). Gig Çalışmanın Yükselişi ve Emek Piyasalarına Yansımaları, 21. Yüzyılda Endüstri İlişkileri Çalışma Yaşamının Dönüşümü, Aktörleri ve Geleceği, Ed. Hüseyin Sevgi, İstanbul: NotaBene Yayınları, s.99-118.
• Çakır Temel, N. N. (2021). Sakin Kentlerde Çalışma Yaşamı Kalitesi Üzerine Nitel Bir Araştırma, Doktora Tezi. Kırklareli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Anabilim Dalı, Kırklareli.
• Çakır, A. (2022). Türkiye’ de Çalışan Kadınların İş Yaşam Dengesini Sağlamaya Yönelik Aile Dostu Politikaların Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi. Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Çelik, E. (2022). Kadın Çalışanların İşe Tutkunluklarının İş Yaşam Dengesi Üzerindeki Etkisi: Pandemi Sürecinde Kamu ve Özel Sektör Karşılaştırması, Yüksek Lisans Tezi. Bursa Teknik Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Bursa.
• Çiğdem, S. ve Erdoğan, E. (2018). GİG Ekonomisi ve Freelance İşgücünün Yükselişi: freelancer.com Üzerinden Bir Değerlendirme, Sakarya Üniversitesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Seçme Yazılar-II, Ed. Doç. Dr. Ekrem Erdoğan, s. 229-261.
• Çiğdem, S. (2019). “Endüstri 4,0 ve Dijital Emek Platformlarının İnsana Yakışır İş Bağlamında Değerlendirilmesi”, Journal of Social Policy Conferences , (77) , 157-199.
• Demir Yıldırım, Y. D. (2022). Hibrit ve Tam Zamanlı Olarak Evden Çalışma Modeliyle Çalışan Evli Kadınların Aile Yaşantılarının Varoluşun Dört Boyutu Açısından Fenomenolojik Olarak İncelenmesi Üzerine Nitel Çalışma, Yüksek Lisans Tezi. Bahçeşehir Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Dilekoğlu Çalca, S. ve Aydın, Ü. (2022). Tarihsel Süreç İçerisinde Çalışma ve Gig Ekonomisi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, DEU SBE I. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi-Sürdürülebilirlik ve Toplumsal Dönüşüm, 337-350.
• Dur, Ş. (2019). Sınıf Öğretmenlerinde İş-Yaşam Dengesinin, Örgütsel Bağlılık ve İş Doyumu ile İlişkisi, Yüksek Lisans Tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi ve İstanbul Aydın Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüleri, İstanbul.
• Erol, A. (2021). Dijitalleşme Çağında İşyerinin Değişimi: Sebepleri ve Sonuçları, İnsan ve İnsan, 8 (30) , 97-113.
• Ertürk, M. (2022). Gig Ekonomisi ile İnsan Kaynakları Yönetimi İlişkisi üzerine Bir Değerlendirme, Erzurum Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (14) , 97-126.
• Finansal Ansiklopedi (2021). Gig Ekonomi, https://tr.nesrakonk.ru/gig-economy/ (15.09.2021) 2022:345).
• Glesne, C. (2012). Nitel Araştırmaya Giriş. (A. Ersoy & P. Yalçınoğlu, Çev.). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Janat, T. (2022). He Relationship Between Unemployment Rate and Online Labour Index: A Gig Economy Case in US, Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Aydın Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, İşletme Bilim Dalı, İstanbul.
• Kapız Özen, S. (2002). İş-Aile Yaşamı Dengesi ve Dengeye Yönelik Yeni Bir Yaklaşım: Sınır Teorisi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(3), 217-231.
• Keser, A. ve Güler, B. (2016). Çalışma Psikolojisi. Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
• Kolay İK (2021). Gig ekonomisi nedir?, 14.06.2021, https://kolayik.com/blog/gig-ekonomisi-nedir/ (19.01.2023).
• Korkmaz, O. ve Erdoğan, E. (2014). İş-Yaşam Dengesinin Örgütsel Bağlılık ve Çalışan Memnuniyetine Etkisi, Ege Akademik Bakış, 14(4), 541-557.
• Küçük, N. ve Tınaz, P. (2022). “Gig Ekonomide Psikososyal Riskler Nitel Bir Analiz”, Beykoz Akademi Dergisi, 10 (1) , 103-126.
• Narin, M. ve Küçük, E. (2021). Covid-19 Pandemisinin Gig Ekonomisi ve Gig İstihdamı Üzerindeki Etkileri, Dünyada ve Türkiye’ de Çalışma Hayatı, İstihdam ve İşsizlik, Ed. Müslüme Narin ve Gönül Dinçer, s. 49-69.
• Ören, K. ve Yüksel, H. (2012). Geçmişte Günümüze Çalışma Hayatı, Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 1(1), 35-59.
• Özarı, S. E. (2019). Çalışma Yaşamı Kalitesi ve İş-Yaşam Dengesi Arasındaki İlişkini Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Şen, G., Arslan, A. H. ve Bütün, E. (2020). Gig Ekonomisinin Havacılık Sektöründeki Geleceği, Journal of Aviation Research, 2 (1) , 58-74.
• Tokol, A. (2021). Platform Çalışma, Çalışanlar Açısından Yarattığı Sorunlar ve Sendikalar, 21. Yüzyılda Endüstri İlişkileri Çalışma Yaşamının Dönüşümü, Aktörleri ve Geleceği, Ed. Hüseyin Sevgi, İstanbul: NotaBene Yayınları, s.37-76.
• Ulukapı Yılmaz, H. (2022). Dijital Çağda Gig Çalışma, Conference: 16th INTERNATIONAL CONFERENCE on KNOWLEDGE, ECONOMY & MANAGEMENT PROCEEDINGS, 259-270.
• Usta, M.(2020). Dönüşümcü Liderlik İle İş Doyumu İlişkisinde İş-Yaşam Dengesinin Rolü: Muhasebe Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ünal, Ö. (2022). Gig Ekonomisinin Çalışma İlişkilerine Etkisi, Yüksek Lisans Tezi. Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı, Mersin.
• Ünal, Ö. ve Temiz, H. E. (2022). “Gig Ekonomisi Bağlamında İş İlişkisinin Değişen Yüzü: Uber Örneği”, Çalışma ve Toplum, 1 (72) , 167-206.
• Yakşi, H. (2022). Çocuk Sahibi Çalışan Kadınların İş-Yaşam Dengesi, Yüksek Lisans Tezi. Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Sağlık Bilimler Enstitüsü, Sosyal Hizmet Ana Bilim Dalı, Sosyal Hizmet Yüksek Lisans Programı, İstanbul.
• Yıldız, S. (2022). Dijital Reklamcılık Uygulamacıları Olarak Freelance Çalışanlar Üzerine Bir Araştırma, İletişim Kuram Ve Araştırma Dergisi, 2022(58), 97-122.
• Yiğittekin, F. (2022). Birey-Örgüt Uyumu, İş- Yaşam Dengesi ve Çalışan Mutluluğu İlişkisi: Banka Çalışanları Üzerine Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, Adana.
• Yin, R. K. (2011). Qualitative Research from Start to Finish. The Guilford Press.
• Yurgiden, H. (2023). Türkiye’ de Gig Ekonomisinin İşgücü Piyasasına Etkisi: İşin Olsun Örneği Research Studies Anatolia Journal, 6(4), 452-475.
• Yücel Karamustafa, E. ve Palalar Alkan, D. (2022). Geleceğin İstihdamı Gig Çalışanı: Dönüşen Örgüt Yapıları ve İnsan Kaynakları Uygulamaları, 8. Örgütsel Davranış Kongresi Bildiriler Kitabı, Ed. Prof. Dr. Umut Avcı ve öte., Muğla: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Yayınları.