x

Yıl 2005, Cilt: 17 Sayı: 17, 59 - 66, 01.01.2005

Mithat Aydın

Öz

Balkan crisis that began with Herzegovina Rebellion in 1875 could be accepted to be the crossroad for the England’s eastern politics and for Ottoman-English relations. The public opinion pressure caused by Bulgarian rebellion, which was an important phase of Bulgarian crisis, prepared the ground for British government to reconsider the eastern politics and to lead it to a new stage of change. Despite that, British government did not quit its political stand that was based on Ottoman’s independence and its union of territory. The shift in England’s political stance lasted during Ottoman-Serbian, Montenegrin wars and right before the Istanbul Conference that was gathered to solve the “Eastern Question”. This political stance was going to be moved to a more radical line with England’ conference representative Lord Salisbury whose main opinion was to divide the Ottoman and to make a deal with Russia. Since the deal that was prepared by the cooperation of Salisbury and Russian representative Ignatiew totally ignored the independence of the Ottoman Empire, it was going to invite a failure rather than a solution. As a result, this prepared the ground for Russia to move alone against Ottoman Empire in behalf of Europe to “save the Christians from the dominion of Ottomans,” and thus engulfed Ottoman Empire to a war with Russia in April of 1877.

Anahtar Kelimeler

Keywords: Lord Salisbury, Sir Henry Elliot, “Eastern Question”, British Eastern Policy, İstanbul Con

İSTANBUL KONFERANSI (1876)’NA GİDEN YOLDA İNGİLTERE’NİN “DOĞU”

Öz

1875’te Hersek Ayaklanması ile başlayan Balkan krizi (1875-1878), İngiltere’nin “Doğu” politikası ve Osmanlı-İngiliz ilişkileri için bir dönüm noktası olarak kabul edilebilir. Balkan Krizinin önemli bir safhası olan 1876’daki Bulgaristan Ayaklanması’nın oluşturduğu kamuoyu baskısı, İngiltere hükümetinin “Doğu” politikasını gözden geçirmesine ve bir değişim sürecine sokmasına zemin hazırlamıştır. Buna rağmen İngiltere, Osmanlı Devleti’nin bağımsızlığı ve toprak bütünlüğüne dayanan politikasından hemen vazgeçmemiştir. İngiltere’nin politik tavrındaki değişim, benzer şekilde Bulgaristan Ayaklanması sonrasındaki Osmanlı-Sırp, Karadağ savaşları sırasında ve “Doğu Sorunu”nu bir çözüme kavuşturmak için toplanan İstanbul Konferansı öncesinde de devam etmiştir. Bu politik tavır, Osmanlı İmparatorluğu’nun parçalanması ve Rusya ile uzlaşılması düşüncesi içinde bulunan İngiltere’nin konferanstaki temsilcisi Lord Salisbury’nin şahsında daha radikal bir çizgiye çekilecektir. Nitekim Salisbury ile Rus temsilcisi Ignatiew’in “uyum içinde” hazırladıkları program, Osmanlı Devleti’nin bağımsızlığını hiçe saydığından konferans bir çözümü değil, çözümsüzlüğü getirecektir. Sonuçta bu çözümsüzlük Rusya’nın Osmanlı İmparatorluğu’na karşı Avrupa devletleri adına “Hıristiyanları Osmanlı esaretinden kurtarmak” amacıyla tek başına harekete geçmesine ve Osmanlı Devleti ile 1877 Nisanında bir savaşta baş başa kalmasına zemin hazırlayacaktır. Anahtar Sözcükler: Lord Salisbury, Sir Henry Elliot, “Doğu Sorunu”, İngiliz Dış Politikası, İstanbul Konferansı

Anahtar Kelimeler

Lord Salisbury, Sir Henry Elliot, “Doğu Sorunu”, İngiliz Dış Politikası, İstanbul