THE REALITY OF “BIG POLICY” OF GREAT POWERS AND THEIR STANCES ON THE SECOND KARABAKH WAR

Year 2022, Issue: 45, 127 - 149, 14.11.2022

Emin Arif Shıkhalıyev

Abstract

20% of Azerbaijan’s territory was occupied by Armenia as a result of the First Karabakh War of 1994-1988 between Armenia and Azerbaijan. There was no commitment to peace between the two sides and the solution to the problem was entrusted to the states. But hopes for peace were dashed and no final resolution was reached since the OSCE Minsk Group started this process in 1994. The continuing occupation of Azerbaijani lands by Armenia was increasing the likelihood of triggering a new war. The economic and military strengthening of Azerbaijan changed the balance of power in the region. Azerbaijan resorted to using military force in retaliation against Armenia’s repeated military attacks in 2020, causing the breakout of the Second Karabakh War. Armenia’s border violation on 27 September 2020 and its invasion attempt was the beginning of this “sudden war”. The desire in Azerbaijan to get back the occupied territories both at the official level and among the public meant that Armenia’s attacks were not left without a response. As a result of the war, Azerbaijan liberated important part of its territories based on its right to self-defense. Although the war ended in Azerbaijan’s historic victory in the battlefield, the war nevertheless continues in the political, diplomatic and information realm.

In reality, the ability to act as a major power hinges on the control over sources of energy and strategic regions. From this viewpoint, the South Caucasus may be considered a geopolitical “stage for wolves” whereby all countries claiming hegemony and regional states are seeking to assert themselves. In other words, this is a scene for a power struggle among regional and global players. Thus, the great powers’ geopolitical interests have long been in contradiction on this stage. Taking this into account, Azerbaijan should outline a new strategy to repel any potential attack. Turkey’s stance on the issue will be crucial at this stage. Therefore, further strengthening of Azerbaijani-Turkish military cooperation, along with bilateral ties in other fields, will be pivotal in this period of history. Namely as a consequence of historical necessity, a joint declaration on allied relations was signed in Shusha on 15 June 2021 between Azerbaijan and Turkey. Taking all this into consideration, this article examines geopolitical rivalry in the South Caucasus and great powers’ stance in the Second Karabakh War

Keywords

: South Caucasus, Geopolitical Rivalry, Big Policy, Armenia, Azerbaijan, Second Karabakh War, Great Powers, Shusha Declaration

BÜYÜK GÜÇLERİN “BÜYÜK SİYASET” GERÇEĞİ VE İKİNCİ KARABAĞ SAVAŞI’NDAKİ TUTUMLARI

Abstract

Ermenistan ile Azerbaycan arasında geçen 1988-1994 Birinci Karabağ Savaşı’nın sonucu olarak Azerbaycan topraklarının %20’si Ermenistan tarafından işgal edilmişti. Çatışan taraflar arasında uzlaşma sağlanamadığından sorunun barışçıl yollarla çözümü devletlere havale edilmiş, fakat 1994 senesinden itibaren AGİT Minsk Grubu nezdinde devam eden barış görüşmeleri beklentileri karşılayamamış ve nihai aşamaya varılamamıştı. Azerbaycan topraklarının Ermenistan tarafından işgalinin sürmesi yeni bir savaş çıkma olasılığını artırmaktaydı. Azerbaycan’ın ekonomik ve askeri olarak güçlenmesi bölgedeki güç dengelerini değiştirdi. Ermenistan’ın 2020 yılında defalarca saldırıları karşısında Azerbaycan, askeri kuvvet kullanımına başvurdu ve İkinci Karabağ Savaşı patlak verdi. Ermenistan’ın 27 Eylül 2020 tarihli sınır ihlali ve işgalci tavrı bu “ani savaşın” başlangıcı idi. Azerbaycan’da hem resmi düzeyde hem de halkta artan topraklarını geri alma isteği de Ermenistan’ın saldırılarının karşılıksız kalınmamasını sağladı. Savaş sonucunda Azerbaycan tarafı meşru müdafaa hukukuna dayanarak işgal altındaki topraklarının büyük kısmını kurtardı. Savaş muharebe meydanında Azerbaycan’ın tarihi zaferi ile sonuçlansa da politik, diplomatik ve bilgi alanında halen devam etmektedir.

Bilindiği gibi, büyük güç olmanın yolu stratejik bölgeleri ve enerji kaynaklarını kontrol etmekten geçer. Bu bağlamda Güney Kafkasya’yı “kurtlar sofrası” olarak tanımlamak mümkündür. Bu sofrada her bir küresel veya bölgesel devlet kendi gücüne göre yer almak ister. Diğer bir ifadeyle, bu sofra küresel veya bölgesel olmakla jeopolitik bir sofradır. Bu sofrada büyük güçlerin çıkarları çatışmaktadır. Bunu dikkate alarak Azerbaycan, gidişata uygun olarak satranç tahtasında kendi oyununu oynamalı, her hamleye karşı yeni bir strateji oluşturmalıdır. Özellikle böyle bir dönemde Türkiye’nin tutumu oldukça belirleyici olacaktır. Görünen o ki, Azerbaycan-Türkiye askeri işbirliği ve üslerin konuşlandırılması artık tarihi bir zarurete dönüşmüştür. Bu tarihi zaruretin sonucu olarak 15 Haziran 2021’de Azerbaycan ile Türkiye arasında askeri müttefikliği ihtiva eden Şuşa Beyannamesi imzalandı. Bu hususlar dikkate alınarak makalede Güney Kafkasya’da jeopolitik rekabet ve büyük güçlerin İkinci Karabağ Savaşında tutumları analiz edilmiştir.

Keywords

Güney Kafkasya, Jeopolitik Rekabet, Büyük Siyaset, Ermenistan, Azerbaycan, İkinci Karabağ Savaşı, Büyük Güçler, Şuşa Beyannamesi

References

• “Azərbaycan və Ermənistan humanitar atəşkəs barədə razılığa gəldi”. Modern.az, 17 Ekim 2020, https://modern.az/az/news/260857
• “Azərbaycan, Rusiya və Ermənistanın XİN başçıları bəyanat qəbul ediblər”. Report.az, 10 Ekim 2020, https://report.az/dagliq-qarabag-munaqishesi/azerbaycan-ve-ermenistan-xin-bascilarinin-ucterefli-gorusu-basa-catdi/
• “Ermenistan PKK’lı teröristleri Azerbaycan cephe hattında kullanıyor”. TRT Haber, 24 Eylül 2020, https://www.trthaber.com/haber/dunya/ermenistan-pkkli-teroristleri-azerbaycan-cephe-hattinda-kullaniyor-518306.html
• “Ermənistan-Azərbaycan arasında daimi atəşkəs yalnız BMT qətnamələrinin şərtləri daxilində mümkündür”. Fed.az, 27 Ekim 2020, https://fed.az/az/qarabag/turkiye-xin-ermenistan-azerbaycan-arasinda-daimi-ateskes-yalniz-bmt-qetnamelerinin-sertleri-daxilinde-mumkundur-91600
• “Fransa Cumhurbaşkanı Macron: cihatçılar Gaziantep üzerinden Karabağ’a gitti, elimizde kanıtlar var”. Euronews, 1 Ekim 2020, https://tr.euronews.com/2020/10/01/fransa-cumhurbaskan-macron-cihatc-lar-gaziantep-uzerinden-karabag-a-gitti-elimizde-kan-tla
• “Ilham Aliyev was interviewed by Russian TASS news agency”. Presidency of the of the Republic of Azerbaijan, October 19, 2020, https://en.president.az/articles/43547
• “İlham Əliyev xalqa müraciət edib”. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı, 10 Kasım 2020, https://president.az/articles/45924
• “Pompeo Azərbaycan ve Ermənistan Xarici İşlər nazirləri ilə görüşdü”. Amerika’nın Sesi, 23 Ekim 2020, https://www.amerikaninsesi.org/a/pompeo-az%c9%99rbaycan-v%c9%99-erm%c9%99nistan-xarici-i%c5%9fl%c9%99r-nazirl%c9%99ri-il%c9%99-g%c3%b6r%c3%bc%c5%9f%c3%bcb/5633126.html
• “President Ilham Aliyev gave interview to US Fox News TV channel”. Trend News Agency, October 25, 2020, https://en.trend.az/azerbaijan/politics/3323234.html
• “Prezident İlham Əliyev ‘Rossiya-1’ telekanalının ‘60 dəqiqə’ proqramında sualları cavablandırıb”. ARB24 – YouTube kanalı, 29 Eylül 2020, https://www.youtube.com/watch?v=AhVDFekmoDY
• “Prezident İlham Əliyevin ‘Rossiya-1’ kanalına müsahibəsi”. Xeberoxu.az, https://xeberoxu.az/Prezident-İlham-Əliyevin-“Rossiya-1”-kanalina-musahibesi-/20200929203710932, accessed September 28, 2020
• “Turkish Parliament ratifies bill on Shusha Declaration”. Azerbaijan 24, February 4, 2022, https://www.azerbaycan24.com/en/turkish-parliament-ratifies-bill-on-shusha-declaration/
• Armaoğlu, Fahir. 19. Yüzyıl siyasi tarihi. Ankara: Türk Tarih Kurumu basımevi, 1997
• Aslanlı, Araz. “Moskva görüşünün nəticəsi: rahatlıq da var, narahatlıq da”. Ayna.az, https://ayna.az/news/23152, erişim tarihi: 12 Ocak 2021
• Efe, Mustafa. “Afrika’da Fransa kâbusu - II: Yeni sömürgecilik”. Anadolu Ajansı, 6 Şubat 2020, https://www.aa.com.tr/tr/analiz/afrika-da-fransa-kâbusu-ii-yeni-somurgecilik/1726100
• Ehmedov, Elçin. “Azərbaycanın diplomatik, hərbi uğurları və böyük güclərin ermənipərəst siyasəti”. NewTimes.az, 25 Ekim 2020, http://newtimes.az/az/organisations/6883/
• Enyan, Mavis. “South Africa to build nuclear power for cecurity and energy purposes”. ThePeoplesNewsAfrica.com, https://thepeoplesnewsafrica.com, accessed November 12, 2020
• Gall, Carlotta. “Turkey Jump Into Another Foreign Conflict, This Time in the Caucasus”. The New York Times, October 1, 2020, https://www.nytimes.com/2020/10/01/world/middleeast/turkey-azerbaijan-armenia-war.html
• Khanna, Parag. Yeni Dünya Düzeni: Yeni Yükselen Güçler 21. Yüzyılı Nasıl Belirliyor? İstanbul: Pegasus Yayınları, 2011
• Kızılhan, Cemil Ömer. “Afrika ekseninde Türkiye-Fransa ilişkileri”. 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü, 11 Eylül 2020, https://21yyte.org/tr/merkezler/bolgesel-arastirma-merkezleri/avrupa-birligi-arastirmalari-merkezi/afrika-ekseninde-turkiye-fransa-i-liskileri
• Koçak, Mehmet. “Ermeni saldırılarının arkasında kimler var?”. HyeTert.org, 29 Temmuz 2020, https://hyetert.org/2020/07/29/ermeni-saldirilarinin-arkasinda-kimler-var/
• Korsakov, Nikolai. “Активизация Армении на Ближнем Востоке: чем это грозит России”. Gazeta.ru, September 19, 2020, https://www.gazeta.ru/army/2020/09/19/13256293.shtml
• Shahbazov, Fuad. “Shusha Declaration cements Azerbaijani-Turkish alliance”. The Jamestown Foundation, Publication: Eurasia Daily Monitor Volume: 18, Issue: 100, https://jamestown.org/program/shusha-declaration-cements-azerbaijani-turkish-alliance/
• Şıhaliyev, Emin. “The Armenian Question in the Context of the Clash of Civilizations and Geopolitical Interests, Its Impact on Armenia-Azerbaijani Relations and Vision of the Near Future”. Review of Armenian Studies, Issue 27 (2013): 89-129
• Suyundikov, Suinbay. “Ermeni saldırılarının arka planı ve Türk Dünyası”. 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü, 20 Temmuz 2020, https://www.21yyte.org/tr/fikir-tanki/ermeni-saldirisinin-arka-plani-ve-turk-dunyasi
• Yeşilot, Okan. “Fransa-Türkiye ilişkilerinde Dağlık Karabağ gerginliği”. Anadolu Ajansı, 1 Aralık 2020, https://www.aa.com.tr/tr/analiz/fransa-turkiye-iliskilerinde-daglik-karabag-gerginligi/2061558 Yusifsoy, Aytek. “‘Rusya’ya karşı gelenlerin toprak bütünlüğü ihlal ediliyor – Gürcistan, Ukrayna, Moldova…’ – Aleksandr Dugin”. YeniÇağ.info, 4 Mayıs 2017, https://yenicag.info/rusyaya-karsi-gelenlerin-toprak-butunlugu-ihlal-ediliyor-gurcistan-ukrayna-moldova-aleksandr-dugin/embed
• Zorlu, Kürşat. “Karabağ zirvesinin en önemli neticesi ne oldu?”. HaberTürk, 12 Ocak 2021, https://www.haberturk.com/yazarlar/prof-dr-kursad-zorlu/2934124-karabag-zirvesinin-en-onemli-neticesi-ne-oldu