Shuguls In The Corpus Of Ebha'n-nagamat fî terennumâti'l-ilahiyyat And Performed In Aleppo Keyyali Lodge Until 2013

Yıl 2022, , 481 - 507, 30.12.2022

Safiye Şeyda Erdaş

https://doi.org/10.12975/rastmd.20221043

Cited By: 1

Öz

Shugul is the name given to hymns with Arabic lyrics in Turkish Religious Music. These hymns were adopted in every region of the Ottoman cultural basin in the past and were especially performed until the end of the 19th century, and they were composed with the makam music called Turkish Music today. The Shugul form spread to Anatolia, Istanbul and the Balkans mostly by the Arab origin tariks such as Rifai, Sâ'dî, Bedevi, Dessûkî and who made qiyam dhikr. When viewed at the written sources, the most comprehensive work on the shuguls is the Ebhe'n-nagamat fî terennümati'l-ilahiyyat lyrics journal dated Hijri 1316 (1898) and compiled by Sheikh Mehmed Rıfat Efendi. In this study, examples from the shuguls prerformed by Sheikh Muhammed Bakir al-Keyyali, one of the sheikhs of Aleppo, Bâbu'l-Hadîd Keyyali Zawiya, his brother Sheikh Hasan al-Keyali and the dervishes of the zawiya were discussed.

Anahtar Kelimeler

shugul, lyrics journal, aleppo, rifai, keyyali, Turkish religious music

Ebha’n-nagamât fî terennümâti’l-ilâhiyyât adlı güfte mecmuasında yer alan ve 2013 yılına kadar Halep Keyyâli zâviyesinde icra edilmiş olan şuğuller

Öz

Şuğul, Türk Din Musiki’sinde Arapça güfteli ilahilere verilen isimdir. Bu ilahiler, geçmişte Osmanlı kültür havzasının her bölgesinde benimsenmiş ve özellikle 19. yüzyılın sonlarına kadar icrâ edilmiş, bugün Türk Musikisi olarak adlandırılan makam müziği ile bestelenmişlerdir. Şuğul formu daha çok Rifâî, Sâ’dî, Bedevî, Dessûkî gibi Arap kökenli ve kıyâmî zikir yapan tarîkler vasıtası ile Anadolu, İstanbul ve Balkanlara yayılmıştır. Yazılı kaynaklara bakıldığında şuğuller ile ilgili en kapsamlı eser Hicrî 1316 (m. 1898) tarihli Tekfurdağlı eş-Şeyh el-Hâc Hâfız Mehmed Rıfat Efendi tarafından derlenmiş olan Ebhe’n-nagâmât fî terennümâti’l-ilâhiyyât adlı güfte mecmuasıdır. Bu çalışmada Halep, Bâbu’l-Hadîd Keyyâlî Zaviyesi şeyhlerinden Şeyh Muhammed Bâkır el-Keyyâlî, kardeşi Şeyh Hasan el-Keyyâlî ve zaviyenin dervişleri tarafından günümüzde icrâ edilmekte olan şuğuller ile Ebhe’n-nagâmât fî terennümâti’l-ilâhiyyât adlı güfte mecmuasında bulunan bazı ortak eserler üzerinden İstanbul ve Halep şehirlerinin ortak müzik geçmişinin izi sürülmüştür.

Anahtar Kelimeler

şuğul, güfte mecmuası, halep, rifai, rifai, keyyali, keyyali, Türk Din Musikisi

Kaynakça

• Altıntop, M. E. (1994). Türk Din Musikisinde Arapça Güfteli İlahiler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi.
• Ateş, E. (2010). Şuğul. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. (39, 226). TDV Yayınları.
• El-Keyyâlî, M. S. (1994). Er-Risâletü’l-Keyyâliyye. Halep.
• Altıntop, M. E. (1994). Türk din musikisinde arapça güfteli ilahiler. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
• Ateş, E. (2010). Şuğul. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. (Cilt 39, 226). TDV Yayınları.
• El- Ârifü’l-Celîlü. Türk Müzik Kültürünün Hafızası (2010). T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü. http://www.sanatmuziginotalari.com/ eser_detay.asp?esid=57098&esera=%20El%20 arif%FCl%20celil%FC%20vel%20alem%FCt%20 tavil%FC
• El-Keyyâlî, M. S. (1994). Er-Risâletü’l- Keyyâliyye (Keyyâlî Risâlesi). Halep. E rgun, S. N. (1943). Türk Musikisi Antolojisi. (Cilt 3, 401-404). İstanbul.
• Keyyâlî, S. T. (2011). El-Hulletü’l-Behiyye (En Güzel Kisve). Halep.
• Korkmaz, H. (2014). İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi’ndeki Musiki Yazmalarının Kataloğu. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi.
• Nazartü fî Mekke. Türk Müzik Kültürünün Hafızası (2010). T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü. http://www.sanatmuziginotalari.com/ eser_detay.asp?esid=45059&esera=%20 Nazart%FC%20fil%20Mekke%20nihares-seud
• Rifâi Leyyâ. Türk Müzik Kültürünün Hafızası (2010). T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü. http://www.sanatmuziginotalari.com/eser_ detay.asp?esid=45429&esera=%20Rifai%20 liya%20ya%20%FEeyh%20liya
• Şuğul (شغول). Tevakku Sözlük, (2018). https://tevakku.com/
• Tahralı, M. (2008). Rifâiyye. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. (Cilt 35, 99-103). TDV Yayınları.Tekfurdağlı, eş-Şeyh el-Hâc Hâfız Mehmed Rıfat Efendi (1316). Ebhe’n- nagâmât fî terennümâti’l-ilâhiyyât (İlâhi Terennümlerindeki En Güzel Nağmeler). İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi, Türkçe Yazmalar No. 4116.
• Uzun, M. İ. (2000). İlâhi. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. (Cilt 22, 64-68). TDV Yayınları.
• Vassaf, H. (2006). Sefîne-i Evliyâ. (haz. Akkuş, M. & Yılmaz, A.). Kitabevi.