Ünlü Müzisyen Abdülkadir Meragi Hakkında Yeni Bulgular

Yıl 2015, , 32 - 41, 01.06.2015

R. Uslu Recep Uslu

https://doi.org/10.12975/rastmd.2014.02.01.00033

Cited By: 5

Öz

Abd al-Qadir Maraghi is one of the most prominent theorists of Turkish music. He isthe most important representative and performer of systemic school. In this sense, one of thebiggest problems of Turkish Music history is to find out more about his life most of which isfairly unknown. The main reason behind that is there have been cases of negligence whenrevealing information about his life even from his own writings. This paper focuses on thenew findings revealed from his work and the things overlooked by the researchers. The factthat the usage of the term “uncertain” still preserves its place in encyclopedias for his date ofbirth actually reveals that some information written by Maraghi himself has gone unnoticed.This paper is formed by new findings about Maraghi's life made by various researchers so farand some other new findings. Since Maraghi's life is discussed chronologically, his works are,too, placed in chronological order in this paper which includes new findings that are discussedand introduced for the first time such as that one of his earlier works named Kitab-ı Lahniyye was mistakenly thought to be another work of his named Makasıdül-elhan and the manuscript named Kenzül-elhan located at the Tahran-Melik Library which was confirmed by manybiographers was actually another work of his called Camiül-elhan. Also, Rhythmic Cycles(Usul) invented by Maraghi have been evaluated by researchers as "contradictory" because ofdifferent explanations in his various books. It has been revealed from his works that Maraghimade changes in Rhythmic Cycles (Usul) with methods named "splitting in half" (tansif) and"splitting into pieces" (takti’). This paper reveals the importance of reconsideration Maraghi'sworks via the method of systematic musicology while translating them

Anahtar Kelimeler

-

ÜNLÜ MÜZİSYEN ABDÜLKADİR MERAGİ HAKKINDA YENİ BULGULAR

Öz

Abdülkadir Meragi, Türk müziğinin önde gelen teorisyenlerinden biridir. Sistemci
okulun en önemli temsilcisi ve yorumcusudur. Hayatı hakkında bilinmeyenlerin ortaya
çıkarılması müzik tarihinin problemlerinden biridir. Kendi yazdıklarından hayatıyla ilgili
bilgilerin ortaya çıkarılmasında bile zaman zaman ihmaller görülmüştür. Bu yazı Abdülkadir
Meragi’nin hayatı ile ilgili araştırmalar yapanların gözden kaçırdığı ve eserlerinden ortaya
çıkarılan yeni bulgular hakkındadır. Doğum tarihi için “belli değildir” ifadesi ansiklopedi
maddelerinde yerini korurken, yazdığı bazı bilgilerin araştırmacılarca gözden kaçırıldığı
gözler önüne serilmektedir. Meragi’nin hayatı hakkında yeni bulgular çeşitli araştırmacılarca
ortaya konmuş, ortaya konan bu yeni bilgilere yeni bulguların ilavesiyle bu makale
oluşmuştur. Meragi’nin hayatını kronolojik olarak incelemek suretiyle onun eserleri
kronolojik sıraya konulmuştur. Kitab-ı Lahniyye adında başka bir eseri olduğu ve bu eserin
Makasıdül-elhan ile karıştırıldığı da ilk defa bu yazıda ele alınmış ve tanıtılmıştır. Pek çok
biyografistin Kenzül-elhan adıyla verdiği Tahran-Melik Kütüphanesindeki yazmanın Camiülelhan
olduğu yeni bulgusu da yer almaktadır. Ayrıca Meragi’nin icat ettiği usuller,
eserlerindeki farklı anlatımlarından dolayı araştırmacılarca “çelişkili” olarak
değerlendirilmiştir. Meragi ise usullerine tansif (yarılama) ve takti’ (kesinti) adını verdiği
yöntemlerle değişiklikler yapmış olduğu kitaplarından hareketle ortaya konulmuştur. Bu yazı
ayrıca Meragi’nin eserlerinin çevirilerini yaparken sistematik müzikoloji yöntemiyle yeniden ele
almanın önemini de ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Abdülkadir Meragi, Doğum tarihi, Kenzül-elhan, Kitab-ı Lahniyye, İcat ettiği usuller, Tansif ve Takti’ yöntemleri

Kaynakça

• Abdülaziz Abdülkadirzade, Nekâvetü’l- edvâr, Nuruosmaniye Ktp., nr. 3646
• Abdülkadir Meragi, Sinname: Yaşnamesi, TSMK, III.Ahmed, nr. 3470, vr. 40b-41b, 1430 yılında yazmıştır; çevirisi: Bardakçı, Maragalı, s. 153-158, 159-161, manzum 80 beyit.
• Abdülkadir Meragi, Câmiü’l-elhân, NO, nr. 3644; a.e., Melik Ktp, nr. 6317/2; a.e., nşr. Taki Biniş, Tahran 1372hş./1997; Sezikli, Ubeydullah, Câmiu’l-elhân (Doktora tezi, 2007), MÜ SBE
• Abdülkadir Meragi, Fevâid-i Aşere, NO, nr. 3651/2, vr. 68-119 vr.
• Abdülkadir Meragi, Kitab-ı Lahniyye, Bodleian Library, Ouseley, nr. 264
• Abdülkadir Meragi, Makâsıdü’l-elhân, TSMK, Revan, nr. 1726; NO, nr. 3656; Leiden,Or.271; a.e., nşr. Taki Biniş, 2. Bs. Tahran 1977
• Abdülkadir Meragi, Şerh-i Kitâbü’l-edvâr, NO, nr. 3651/1, vr. 1b-67b; TSMK, III.Ahmed, nr. 3470, vr. 1-40a; a.e., nşr. Taki Biniş, Tahran 1340 hş./1991; ayrıca bk. Kolukırık, Kubilay, Abdülkadir Meragi ve Şerhul-edvar’ı Adlı Eseri (Doktora tezi, 2009), Ankara Üniversitesi SBE; Baskısı: Ankara AKM yayını 2012
• Agayeva, S. -R. Uslu, Ruhperver: Leiden 1175, Ankara 2009
• Agayeva, S., “Abd al-Qadir Maraghi-Towards The Problem of Investigation Regarding The History of Musical Art of Azerbaijan and the Culture of Turkic People”, mugam.az./files/agayeva (er. tar. 01.03.2015)
• Arpad, Ehad, “Abdülkādir-i Merâgî”, Küçük Türk İslam Ansiklopedisi, İstanbul 1974, Fas. I, s. 25 vd.
• Bardakçı, Murat, Maragalı Abdülkadir, İstanbul 1986
• Çakır, Ahmet, “Abdülkadir Meragi’de Çelişkili Dört Usul”, Din Bilimleri Dergisi, I/sy. 2, 2001, s. 10 vd.
• Darülelhan Külliyatı (haz. Darülelhan Heyet-i İlmiyesi), İstanbul 1924-1926, nr. 87-88
• Farmer, H. G., “Abd al-kadir b. Ghaybî”, Encyclopedia of Islam, I, 66- 67; ayz., İA, I, 83-85
• Muhammed-reza Derviş, Compositions Attributed to Abdulkadir Maraqi: Showqname, Tahran 1390
• Özcan, Nuri, “Abdülkadir Meragi”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), 1988, I, 242-244; ayz., “Türk Mûsikîsinin Âbide Sahsiyetlerinden Abdülkâdir Merâgî”, Yeni Türkiye, sy. 57, 2014, s. 389-394
• Öztuna, Yılmaz, Abdülkadir Meragi, Ankara 1988
• Rauf Yekta, Esâtiz-i Elhân: Abdülkadir Meragi, İstanbul 1341/1925
• Shiloah, Amnon, The Theory of Music in Arabic Writings: c. 900-1900, Münih 1979
• Terbiyet, M. Ali, “Abdülkadir Meragi”, Dânişmendân-ı Azerbaycan, Tebriz 1314 hş., s. 258- 264
• Uslu, Recep, “Abdülaziz”, Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü, online (er.tar.: 22.08.2014)
• Uslu, Recep, “Amel, XV. Yüzyıl Formu ve Usulü, Abdülkadir Meragi’nin Türkçe Ameli”, Musikişinas, sy. 11, 2010, s. 182
• Uslu, Recep, “Literatürde Horasan Terimleri ve Horasan Müziği”, İ. Aydın Yüksel’e Armağan, İstanbul 2012
• Uslu, Recep, “Meragi ve Meragizadeler Kronolojisi”, Yeni Türkiye, sy. 57, Ankara 2014, s. 395-418