Telli Çalgı Yapımında Kullanılan Titreşim Ölçüm Tekniklerinin Deneysel Analizi

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 3, 1687 - 1707, 15.12.2017

Emir Değirmenli

Öz

Telli çalgılardaki ses oluşumu, büyük ölçüde çalgıya ait bölümlerin titreşim karakterleri tarafından belirlenmektedir. Bu nedenle çalışmada, telli çalgı yapımında kullanılan titreşim testleri ele alınmıştır. Bu testlerin gerçekleştirilmesi için gerekli ölçüm düzenekleri ve yazılımlar incelenmiştir. Bu amaçla, ladin ağacından dikdörtgen bir tabla üzerinde ve serbest titreşim koşulları altında çeşitli ölçümler yapılmıştır. Benzer ölçüm yöntemlerinden elde edilen test verileri birbirleriyle karşılaştırılarak, yöntemlerin üstün ve zayıf oldukları noktalar ortaya koyulmuştur. Bunun için, özellikle titreşim şekillerinin gözlenmesi amacıyla kullanılan Chladni metodu, gezici darbe testi ve sonlu elemanlar analizi bir grupta incelenmiştir. Diğer grupta ise tap-ton testinin incelenmesi amacıyla, Autacity programından elde edilen spektrum analizleri ile Pulse-FFT analiz yazılımından elde edilen frekans tepki fonksiyonları karşılaştırılmıştır. Elde edilen bulgulara dayanarak, çalgı yapım atölyelerinde rahatlıkla kullanılabilecek ölçüm yöntemlerinin, Chladni metodu ve spektrum analizi olduğu sonucuna varılmıştır.Bu çalışmanın sonucu doğrultusunda ağaç malzemenin elastikiyet hesapları ve serbest tabla akordu gibi, çalgı yapımıyla ilgili önemli konuların yanı sıra çalgı akustiği çalışmalarında, bu yöntemlerin kullanımı önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Çalgı Yapımı, Çalgı Akustiği, Telli Çalgılar, Titreşim Analizleri, Ses Spektrumları

Kaynakça

• Bader, R. (2012). Radiation characteristics of multiple and single sound hole vihuelas and a classical guitar. Journal of the Acoustical Society of America, 131(1), 819-828. Bakarezos, M., Gymnopoulos, S., Brezas, S., Orfanos, Y., Maravelakis, E., Papadopoulos, C. I., . . . Papadogiannis, N. A. (2006). Vibration Analysis Of The Top Plates Of Traditional Greek String Musical Instruments. Paper presented at the ICSV13, Vienna. Bozkır, B. (2002). Bağlamada Malzeme Tını İlişkisi ve Dinamik Analizler. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal bilimler Enstitüsü, İzmir. Curtu, I., Stanciu, M. D., Cretu, N. C., & Rosca, C. I. (2009). Modal Analysis of Different Types of Classical Guitar Bodies. Amta '09: Proceedings of the 10th Wseas International Conference on Acoustics and Music: Theory and Applications, 30-35. Değirmenli, E. (2014). Akustik Ölçüm Teknikleri Kullanılarak Üretilen Ud Ses Tablasının Titreşim Özelliklerinin Kontrolü Üzerine Yeni Bir Yöntem Önerisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Değirmenli, E. (2015). Telli Çalgılarda Ses Tablası Titreşimlerinin Tını Üzerindeki Etkileri - Ud Örneği. Paper presented at the VI. Uluslararası Hisarlı Ahmet Sempozyumu, Kütahya. Değirmenli, E. (2017). Türk Müziği Telli Çalgılarının Akustik Analizlerinde Kullanılan Yöntemler. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi PART C: TASARIM VE TEKNOLOJİ, 5(2), 23-35. Hutchins, C. M. (1981). The Acoustics of Violin Plates. Scientific American, 245(4), 170 Hutchins, C. M. (1983). A History of Violin Research. Journal of the Acoustical Society of America, 73(5), 1421-1440. Lu, Y. (2013). Comparison of Finite Element Method and Modal Analysis of Violin Top Plate. (Unpublished Master's Thesis), McGill University Music Technology Area, Department of Music Research Schulich School of Music Marshall, K. D. (1985). Modal-Analysis of a Violin. Journal of the Acoustical Society of America, 77(2), 695-709. Molin, N.-E., Tinnsten, T., Wiklund, U., & Jansson, E. V. (1984). FEM-Analysis Of An Orthotropic Shell To Determine Material Parameters Of Wood And Vibration Modes Of Violin Plates. STL-QPSR, 25(4), 11-37. Paiva, G., & Dos Santos, J. M. C. (2014). Modal Analysis of a Brazilian Guitar Body. Paper presented at the ISMA 2014, Le Mans, France. Perry, I. (2014). Sound Radiation Measurements On Guitars And Other Stringed Musical Instruments. (Doctoral Thesis), Cardiff University, England. Richardson, B. (2010). Mode Studies Of Plucked Stringed Instruments: Application Of Holographic Interferometry. Paper presented at the Proceedings of the Second Vienna Talk, Vienna, Austria. Scheske, M. (2002). Empirical Tools in Contemporary Violin Making: Part I. Analysis of Design, Materials, Varnish, and Normal Modes. CASJ, 4(5 (series II)), 50-64. Schwarz, B. J., & Richardson, M. H. (1999). Experimental Modal Analysis. Paper presented at the CSI Reliability Week, Orlando, Florida. Taçoğlu, A. (1997). Tanburda Kullanılan Ses Tablalarında Rezonans Bölgelerinin İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Mühendislik Tezi), Hacettepe Üniversitesi, Ankara. Tetik Işık, S., & Uslu, R. (2012). Türk Müziğinde Ağaç ve Çalgı Yapım Bibliyografyası. Acta Turcica, 4(2-2), 24-41. Tetik Işık, S. (2015). Türkiye'de Organoloji Çalışmaları. Mukaddime, 6(1), 210. Yılmaz, S., & Belenli, İ. (2011). Kanun'da Ses Tablası Kalınlığının Tını Üzerine Etkisinin Analizi. Paper presented at the 9. Ulusal Akustik Kongresi, Ankara. Zeren, A. (2007). Müzik Fiziği. İstanbul: Pan Yayıncılık.