Öğretmen Adaylarının Teknolojik Bir Alan Olarak Yeni Medyaya İlişkin Metaforik Algılarının Psikososyal Açıdan İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 2, 104 - 119, 31.12.2024

Hatice İrem Sandıkçı , Ruhi Çay

Öz

21. yüzyılda hızla gelişim gösteren teknolojik gelişmeler ve yenilikler, hayatımızın önemli bir parçası haline gelmiştir. Yeni medya ortamları yeni toplumsallaşma biçimlerini yaratarak olumlu açıdan zaman ve mekân kavramını interaktif bir hale getirirken sosyolojik ilişkiler açısından bazı olumsuz durumları da beraberinde getirmektedir. Buradan hareketle araştırma öğretmen adaylarının yeni medya teknolojilerine yönelik algılarını metaforlar aracılığıyla açığa çıkarmaya odaklanmıştır. Araştırma, öğretmen adaylarının teknolojiyle beraber gelişim gösteren yeni medyaya ilişkin metaforik algılarının psikososyal açıdan incelenmeyi amaçlamıştır. Araştırma nitel araştırma yaklaşımlarından olgu bilim (fenomenoloji) desenine göre yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu, bir devlet üniversitesinde öğrenim gören eğitim fakültesi öğretmen adayları oluşturmaktadır. Katılımın gönüllülük esasına dayalı olarak gerçekleştirildiği bu araştırmada veri toplama aracı olarak kişisel bilgi formu ve metaforik algı formu kullanılmıştır. Katılımcıların metaforik algı formuna verdikleri cevaplar üzerinde içerik analizi aşamaları dikkate alınarak “tutsaklığın ifadesi, bilgiye erişimin ifadesi, bilinçli ve bilinçsiz kullanımın ifadesi, sınırsızlığın ifadesi, farklılaşmanın ve değişimin ifadesi” olmak üzere 6 temel kategori oluşturulmuştur. Bulgular öğretmen adaylarının yeni medya ortamlarından sosyal medya (instagram, facebook, X) türlerini daha çok kullandıklarını ortaya koymuştur. Ayrıca öğretmen adaylarının yeni medyayı sıklıkla kullanmalarına rağmen olumsuz faktörlerinin de olduğu bilincini açığa çıkarmalarında etkili olmuştur. Bu araştırma öğretmen adaylarının yeni medyaya karşı metaforik algılarıyla psikolojik ve sosyolojik tutumda bulunulduğu ve araştırmanın alan yazına katkı sağladığı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Eğitim, Yeni Medya, Metafor, Yeni Medya Teknolojileri

Etik Beyan

Bu çalışmanın, özgün bir çalışma olduğunu; çalışmanın hazırlık, veri toplama, analiz ve bilgilerin sunumu olmak üzere tüm aşamalarından bilimsel etik ilke ve kurallarına uygun davrandığımı; bu çalışma kapsamında elde edilmeyen tüm veri ve bilgiler için kaynak gösterdiğimi ve bu kaynaklara kaynakçada yer verdiğimi; kullanılan verilerde herhangi bir değişiklik yapmadığımı, çalışmanın Committee on Publication Ethics (COPE)' in tüm şartlarını ve koşullarını kabul ederek etik görev ve sorumluluklara riayet ettiğimi beyan ederim.

Destekleyen Kurum

TUBİTAK

Proje Numarası

2209A

Kaynakça

• Aydın, S. (2014). Olgu bilim araştırma. M. Metin (Ed.), Kuramdan uygulamaya bilimsel araştırma yöntemleri içinde (s. 287-311). Ankara: Pegem.
• Batu, M., & Güler İplikçi, H. (2018). Yeni medya rahatsızlıkları: Yeni nesil medyaya farklı bir bakış. IV. International conference on applied economics and finance & extended with social sciences. 28-30 November.
• Barker, P. (1985). Using metaphors in psychotherapy. Routledge.
• Büyükçorak, M., & Dinç, M. (2020). Sosyal medyanın aşırı kullanımının psikolojik etkileri ve Türk gençlerinin sosyal medyayı kullanım özellikleri. Psikoloji Araştırmaları, 1(1), 30-33.
• Çambay, O. S. (2015). Bir toplumsallaşma aracı olarak yeni medya: Kuramsal bir değerlendirme. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 237-247.
• Doğan, S. ve Erkan, İ. (2019). Z kuşağının sosyal medyaya yönelik algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. Yaşar Üniversitesi E – Dergisi, 14, 146-155. https://doi.org/10.19168/jyasar.633557.
• Duygulu, S. (2018). Yeni medya teknolojilerinin K-kuşağının ebeveynleriyle olan iletişimine etkisi. TRT Akademi, 3(6), 632-653.
• Durmus, K., & Övür, A. (2021). Medya etkileri bağlamında okul öncesi dönem çocuklarının yeni medya kullanımının analizi. Yeni Medya Elektronik Dergisi, 5(2), 136-155.
• Egüz, Ş., ve Kesten, A. (2018). Sosyal bilgiler öğretmenliği öğrencilerinin sosyal medya algılarının metafor yoluyla belirlenmesi. Cumhuriyet International Journal of Education, 7(3), 219-240. http://dx.doi.org/10.30703/cije.403147.
• Erdem, A. Alkan, M. F. Ve Erdem, Ş. (2017). The perceptions of preservice teachers about the concept of social media. Karaelmas Journal of Educational Sciences, 5, 169-179.
• Gezgin, D. M., Hamutoğlu, N. B., Sezen-Gültekin, G. & Yıldırım, S. (2019). Preservice teachers’ metaphorical perceptions on smartphone, no mobile phone phobia (Nomophobia) and fear of missing out (Fomo). Bartın University Journal of Faculty of Education, 8(2), 733-783.
• Gün M., ve Şimşek R. (2017). Türkçe öğretmenliği öğrencilerinin türkçe konuşan yabancılara yönelik metaforik algıları. Route Educational and Social Science Journal, 19, 365-378.
• Güney, E. (2014). Dijital görsel kültür ve yeni medya ekseninde sanatın değişen rolü. Doktora Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Kırık, A. M. (2017). Yeni medya aracılığıyla değişen iletişim süreci: sosyal paylaşım ağlarında gençlerin konumu. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 5(1), 230-261. https://doi.org/10.19145/gumuscomm.300815.
• Koç, U. (2020). Üniversite öğrencilerinin beden eğitimi kavramına ilişkinin metaforik algıları. Uluslararası Bozok Spor Bilimleri Dergisi, 1(1), 11-20.
• Lakoff, G., & Johnson, M. (2005). Metaforlar: Hayat, anlam ve dil (Çev. G. Y. Demir). İstanbul: Paradigma.
• Manovich. L. (2001). The language of new media. Cambridge: Massachusetts Institute of Technology.
• Merriam, B. S. (2017). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber. (S. Turan, Çev.). Ankara: Nobel.
• Miles, M. B. & Huberman, A.M. (1994). Qualitative data analysis : An expanded sourcebook (2nd Edition). Calif. : SAGE Publications.
• Miller S. (1987). Some comments on the utility of metaphors for educational theory and practice. Educational Theory, 37(3), 219-227.
• Özmen, Ş. Y. (2018). Dijital şi̇ddet, si̇ber zorbalik ve yeni̇ medya okuryazarlığı üzeri̇ne bi̇r değerlendi̇rme. Journal of International Social Research, 11(61), p. 958–966, 2018. DOI 10.17719/jisr.2018.2989.
• Reinhardt J. (2020). Metaphors for social media‐enhanced foreign language teaching and learning. Foreign Language Annals, 53, 234–242. https://doi.org/10.1111/flan.12462242.
• Türk Dil Kurumu (2024). Metafor. Ankara: TDK.
• Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 55(55), 459-496.
• Üztemur, S. ve Dinç, E. (2020). Medya okuryazarlığı bağlamında ortaokul öğrencilerinin sosyal medya algıları: Bir metafor çalışması. The Journal of International Lingual Social and Educational Sciences, 6(1), 92-103. DOI: https://doi.org/10.34137/jilses.698764.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yeğin, D. (Ed.). (2019). Yeni medya ve Aile Çalıştayı. İstanbul, İstanbul Aydın Üniversitesi Yayınları.
• Yob, I. M. (2003). Thinking constructively with metaphors. Studies in Philosophy and Education, 22, 127-138.
• Zeybek, I. (2012). İnternet mucizesi olarak yaşam alanı bulan sanal benliklerin önlenemez yükselişi!, Yeni Medya ve…., (ed. Deniz Yengin), İstanbul, Anahtar Kitaplar.