TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİNİN İŞLETME PERFORMANSI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: GIDA SEKTÖRÜNDE BİR UYGULAMA

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 2, 56 - 66, 30.06.2020

Derya Ozturk Mahmut Tekin

https://doi.org/10.17261/Pressacademia.2020.1199

Öz

Amaç - Bu çalışmanın amacı, gıda sektöründe uygulanan tedarik zinciri yönetiminin işletme performansı üzerindeki etkilerini ortaya koymaktır.
Metodoloji- Çalışmada, Ankara’da gıda sektöründe faaliyet gösteren işletmeler arasından kolayda örnekleme metodu ile seçilmiş 90 işletme sahibi veya yöneticileri ile yüz yüze anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Araştırmada kullanılan ölçeklerin yapı geçerliliğinin belirlenmesinde açıklayıcı faktör analizi kullanılmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkilerin yönünü ve şiddetini test etmek amacıyla korelasyon analizi; değişkenler arasındaki nedensellik ilişkilerini test etmek amacıyla ise regresyon analizleri yapılmıştır.
Bulgular- Korelasyon analizi sonucuna göre, tedarik zinciri yönetimi ile işletme performansı (r=0.84; p<.01) arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, yapılan regresyon analizi sonucunda ise işletme performansındaki değişimin %71’i tedarik zinciri yönetimindeki değişmelerle açıklanabilmektedir.
Sonuç- Bu sonuçlara göre, gıda sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin tedarik zinciri yönetimini benimseyip uygulamalarının işletme performansına olumlu şekilde yansıyacağı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Tedarik zinciri, tedarik zinciri yönetimi, işletme performansı, regresyon analizi, gıda sektörü

THE EFFECT OF SUPPLY CHAIN MANAGEMENT ON BUSINESS PERFORMANCE: AN APPLICATION IN FOOD SECTOR

Öz

Purpose - The aim of this study is to demonstrate the effects of supply chain management applied in the food sector on business performance.
Methodology – In the study, a face-to-face survey was conducted with 90 business owners or managers selected by easy sampling method from among the businesses operating in the food sector in Ankara. Explanatory factor analysis was used to determine the structure validity of the scales used in the research. Correlation analysis was performed to test the direction and severity of the relationships between variables; regression analysis was performed to test the causality relationships between variables.
Findings- According to the correlation analysis, there is a positive relationship between supply chain management and business performance (r=0.84; p<.01). Furthermore, as a result of the regression analysis, 71% of the change in business performance can be explained by the changes in supply chain management.
Conclusion- According to these results, it can be said that the businesses operating in the food sector adopt and implement supply chain management will reflect positively on business performance.

Anahtar Kelimeler

Supply chain, supply chain management, business performance, regression analysis, food sector

Kaynakça

• Aaker, D. A., Kumar,V. ve Day, G.S. (2007). Marketing Research. 9. Edition, John Wiley & Sons, Danvers.
• Carr, A.S. ve Smeltzer, L.R. (1999). The Relationship Of Strategic Purchasing To Supply Chain Management. European Journal of Purchasing & Supply Management, 5(1), 43-51.
• Carr, A. S. ve Pearson, J. N. (2002). The İmpact Of Purchasing And Supplier İnvolvement On Strategic Purchasing And İts İmpact On Firm’s Performance. International Journal of Operations & Production Management, 22(9), 1032-1053.
• Chang, W., Park, J. ve Chaiy, S. (2010). How Does CRM Technology Transform Into Organizational Performance? A Mediating Role Of Marketing Capability. Journal of Business Research, 63(8), 849-855.
• Chen, I., Paulraj, A. ve Lado, A. (2004). Strategic Purchasing, Supply Management and Firm Performance. Journal of Operations Management, 22(5), 505-523.
• Civelek, A. (2016). Konaklama İşletmelerinde Müşteri İlişkileri Yönetiminin İşletme Performansına Etkisi: 5 Yıldızlı Oteller Üzerine Bir Uygulama. Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 19(2), 233-253
• Çağlar, M.B. (2014). Lojistik İşletmelerinde Bilişim Teknolojilerinin Kullanımı, Müşteri Memnuniyeti ve İşletme Performansı İlişkisi: Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 32, 2014, 41-55
• Darroch, J. (2005). Knowledge Management, İnnovation and Firm Performance. Journal of Knowledge Management, Emerald Group Publishing Limited. 9(3), 101-115.
• Demir, M. H. ve Gümüşoğlu, Ş. (2009). Üretim Yönetimi (İşlemler Yönetimi), 7. Baskı, Beta Basım Dağıtım, İstanbul.
• Demirel, Y. (2008). Bilgi ve Bilgi Paylaşımının İşletme Performansına Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Yönetim Bilimleri Dergisi, 6(1), 199-216
• Demirdöğen, O. ve Küçük, O. (2007). Malzeme Akışının Etkinliğinde Tedarik Zinciri Yönetiminin Önemi. V. E-Ticaret Kullanım Alanları Sempozyumu, İnönü Üniversitesi, Malatya, 24-25.
• Demirdöğen, O. ve Korucuk, S. (2017). Depolama ve Satın Alma Kararlarının Üretime Etkisi: TRA1 Bölgesi İmalat İşletmelerinde Bir Uygulama, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 54, 56-76
• Demirtaş, M. (2008). Tedarik Zinciri Yönetiminde, Tahminleme ve Planlama İşbirliğinin Rekabet Gücüne Etkisi ve Tekstil Sektöründe Bir Uygulama. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• De Souza Miguel, P.L. ve Brito, L.A. (2011.) Supply Chain Management Measurement and Its Influence on Operational Performance, Journal of Operations and Supply Chain Management, 4(2), 56-70.
• Erdem, G. (2013). Tedarik Zinciri Yönetimi Uygulamalarının Benimsenmesinin, Tedarik Zinciri ve İşletme Performansına Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çorum
• Field, A. (2009). Discovering Statistics Using Spss (and Sex and Drugs and Rock ‘n’ roll) (Third Edition). London: Sage publications.
• Ganeshan, R. ve Harrinson, T. P. (1995). An Introduction to Supply Chain, http://silmaril.smeal.psu.edu/misc/ supply_chain_intro.html (Erişim tarihi: 12.12.2015).
• Gegez, E., Arslan, M., Cengiz, E. ve Uydacı, M. (2003). Uluslararası Pazarlama Çevresi, İstanbul: Der Yayınları
• Gelmez, E. (2017). Yeniden Üretim Uygulamaları ile İşletme Performansı Arasındaki İlişkinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi, 13, 125-143.
• Güleş, H.K., Akgemci, T. ve Civelek, A. (2005). Stratejik Bir Rekabet Aracı Olarak Müşteri İlişkileri Yönetimi: Konaklama İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama, SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 9, 273-290
• Güleş, H., Paksoy, T., Bülbül, H. ve Demirtaş, E. (2009). Tedarik Zinciri Yönetimi: Stratejik Planlama, Modelleme ve Optimizasyon, Ankara: Gazi Kitabevi.
• Kaiser, H. F. (1974). An İndex of Factorial Simplicity. Psychometrika, 39, 31-36.
• Kalaycı, Ş. (2009). Çoklu Doğrusal Regresyon Modeli. İçinde Ş. Kalaycı (ed.), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli Istatistik Teknikleri. 4. Baskı, (ss. 259-269). Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Kalaycı, Ş. (2014). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil Yayın
• Kafkaslı Cicos, İ. (2018). Tedarik Zinciri Yönetiminde Satınalma Fonksiyonu ile İşletme Performansı Arasındaki İlişki ve Bir Uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
• Kazançoğlu, Y. (2008). Lojistik Yönetimi Sürecinde Tedarikçi Seçimi ve Performans Değerlendirilmesinin Yöneylem Araştırması Teknikleri ile Gerçekleştirilmesi: Analitik Hiyerarşik Süreç ve Veri Zarflama Analizi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Kline, T. J. B. (2005). Psychological Testing: A Practical Approach to Design and Evaluation. CA: Sage.
• Li, S. ve Lin, B. (2006). Accessing Information Sharing and Information Quality in Supply Chain Management, Decision Support Systems, (42), 1641-1656.
• Lojistik Terimleri, (2019). http://www.bernak.com.tr/tr/Cozumler-ve-Hizmetlerimiz/Lojistik-Terimleri (Erişim tarihi: 10.08.2019).
• Nesi Inch., (1999). NESI’S Supply Chain Management Framework.
• Onurlubaş, E. ve Altunışık, R. (2019). Marka Güveninin Satın Alma Niyeti Üzerindeki Etkisinde Marka Aşkının Aracılık Rolü, Kesit Akademi Dergisi, 5(18), 116-135.
• Özarallı, N. (2006). Örgütsel Güven, Bilgi Paylaşımı ve İşbirliği Yapma Eğilimini İnceleyen Bir Çalışma. 5. Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi, 3-5 Kasım, Kocaeli, 628-641
• Özdemir, A.İ. (2004). Tedarik Zinciri Yönetiminin Gelişimi, Süreçleri ve Yararları, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23, 87-96
• Öztürk, D. (2016). Tedarik Zinciri Yönetimi Süreçlerini Etkileyen Faktörler, Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 6(1), 17-24
• Öztürk, D. (2019). Örgütsel Performans, (Ed. Yeter Demir Uslu, Gözde Yeşilaydın, Yasemin Hancıoğlu, Nurdan Oral Kara), Örgütsel Yaklaşımlar-I, Nisan Kitabevi Yayınevi, Ankara, 345, 222-239
• Shadi Dizaji, B. (2017). İmalat İşletmelerinin Yeşil Pazarlama Stratejileri; Performans ile İlişkisi Üzerine Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı Doktora Tezi, Erzurum
• Şen, E. (2006). KOBİ’lerin Uluslararası Rekabet Güçlerini Arttırmada Tedarik Zincir Yönetiminin Önemi, Ankara: T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi.
• Toptancı, A.R. (2013). Tedarik Zinciri Yönetimi Uygulamalarının Üretim Performansına Etkileri Konusundaki Yönetici Algılamaları: Kahramanmaraş Gaziantep ve Diyarbakır İllerinde Faaliyet Gösteren İmalat İşletmelerinde Ampirik Bir Araştırma, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• Ungan, M.C. (2011). En İyi Tedarik Zinciri Uygulamaları ve Bir Saha Çalışması. Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 16(2), 307-322.
• Ünüvar, M. (2007). Bütünleşik Tedarik Zinciri Yönetim Uygulamalarının Örgütsel Yapıya Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir
• Wang,Y. ve Feng,H. (2012). Customer Relationship Management Capabilities, Management Decision, 50(1), 115-129
• Wu, S. I. ve Chen, J.H. (2012). Comparison Between Hotels and Motels Using CRM Effect Model- An Empirical Study in Taiwan, International Journal of Hospitality Management, 31(4), 1254-1263.
• Yayla, P. ve Ungan, M.C. (2019). Toplam Kalite Yönetimi ve Tedarik Zinciri Yönetimi Uygulamaları Arasındaki İlişki ve Performans Etkisi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), 6(1), 1-19.
• Yıldız, D. (2010). Müşteri İlişkileri Yönetimi (CRM) Uygulamalarının İşletme Performansına Etkileri ve Bir Uygulama. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya
• Yön, I. (2007). Tedarik Zinciri Yönetimi Uygulamalarının Rekabet Gücüne Etkisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.