Amerikan Yabancı Hizmet Enstitüsü tarafından hazırlatılmış Türkçe öğretimi seti ve kültürel söz varlığı üzerine

Yıl 2022, Sayı: 26, 230 - 241, 21.02.2022

Nazmi Alan Oğuz Kısa

https://doi.org/10.29000/rumelide.1073896

Öz

Dil, kültürün önemli bir unsurudur. Bir dildeki söz varlığı o toplumun kültürel özelliklerini içinde barındırır. Dolayısıyla bir dilin öğrenilmesi demek kısmen kültürünün de öğrenilmesi anlamına gelebilmektedir. Toplumlar arasında hem sosyal hem de siyasi ilişkilerin kurulabilmesi için dil öğretimi konusunda birçok çalışma yapılmış ve yapılmaktadır. Bazı çalışmaların, dil öğrenecek kitlenin ihtiyaçları doğrultusunda yani özel amaçlarla hazırlandığı görülmektedir. Özellikle, hedef kitlenin gereksinimleri göz önünde bulundurularak, ihtiyaca göre sözcükler ve metinler seçilmektedir. Bu çalışmalardan birisi de Amerika’daki Yabancı Hizmet Enstitüsü (FSI= The Foreign Service Institute) tarafından 1960’lı yıllarda hazırlatılan Türkçe öğretimi setidir. Bu set, özellikle diplomatik ilişkileri yürütecek olan personele yönelik hazırlanmasından dolayı diğerlerinden ayrılmaktadır. Belirli bir hedef kitlesine göre hazırlanan bu set üç ayrı kitaptan oluşmaktadır. Anadolu coğrafyası, İslam dini, Türk tarihi, eğitim sistemi, sosyal ve siyasi konular bu sette sıkça işlenmiştir. Türklerin hayatı ve kültürel unsurları en ince ayrıntısına kadar ele alınmıştır. Netice itibariyle, Türk kültürünü öğretmek amacıyla ciddi bir söz varlığının kullanıldığından söz edebiliriz. Yabancılara Türkçe öğretimi setleri üzerine yapılmış olan kültür aktarımı ile ilgili çalışmalar göz önünde bulundurulduğunda bu setin daha çok siyasi amaçla hazırlanması onu diğerlerinden ayırmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yabancı Hizmet Enstitüsü, Yabancılara Türkçe öğretimi, söz varlığı, kültür, coğrafya

On Turkish Teaching Set and cultural vocabulary prepared by the American Foreign Service Institute

Öz

Language is an important element of culture. Vocabulary in a language contains the cultural characteristics of that society. Therefore, learning a language can partially mean learning its culture. In order to establish both social and political relations between societies, many studies have been made and are being carried out on language teaching. It is seen that some studies are prepared in line with the needs of the language learners, that is, for special purposes. In particular, words and texts are selected according to the needs of the target audience. One of these studies is the Turkish teaching set prepared by the Foreign Service Institute (FSI = The Foreign Service Institute) in the USA in the 1960s. This set differs from the others in that it is prepared especially for the personnel who will carry out diplomatic relations. This set, prepared according to a specific target audience, consists of three separate books. Anatolian geography, Islamic religion, Turkish history, education system, social and political issues are frequently covered in this set. The life and cultural elements of the Turks are discussed in the smallest detail. As a result, we can mention that a serious vocabulary is used to teach Turkish culture. Considering the studies on cultural transfer on Turkish teaching sets to foreigners, the fact that this set was prepared for more political purposes distinguishes it from others.

Anahtar Kelimeler

Foreign Service Institute, Teaching Turkish to foreigners, vocabulary, culture, geography

Kaynakça

• Ağralı, S. ve Swift, L. B. (1966). Turkish Basic Course (Units 1-30). (ed. LLoyd B. Swift), Washington: Foreign Servis Institute.
• Ağralı, S. (1968). Turkish Basic Course (Units 31-50). Washington: Foreign Servis Institute.
• Ağralı, S. vd. (1970). Turkish Basic Course (Graded Reader). Washington: Foreign Servis Institute.
• Aksan, D. (1995). Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilimi I. Ankara: Türk Dil Kurumu Ya¬yınları.
• Aksan, D. (2004). Türkçenin Sözvarlığı. (3. baskı). Ankara: Engin Yayınevi.
• Alimjanova, G. M., (2016). Karşılaştırmalı Kültürdilbilimi (Dil-Kültür-İnsan). (çev. Seyhan Uçar ve Şekip Aktay), Ankara: Gazi Kitabevi.
• Demir A. ve Açık, F. (2011). Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Kültürlerarası Yaklaşım ve Seçilecek Metinlerde Bulunması Gereken Özellikler. Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi (TÜBAR), C.30, s. 51-72.
• Demir, A. (2010). Yabancılara Türkiye Türkçesi Öğretiminde Kültürlerarası Yaklaşımdan Hareketle Metinlerin İncelenmesinde Dikkat Edilecek Noktalar. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Demir, D. (2014). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretim Kitaplarının Kültürel İçeriği. Hacettepe Üniversitesi Yabancı Dil Olarak Türkçe Araştırmaları Dergisi, S.1, s.53-61.
• Eagleton, T. (2005). Kültür Yorumları. (çev. Özge Çelik). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Gökalp, Z. (1968). Türkçülüğün Esasları. (7. Baskı). İstanbul: Varlık Yayınevi.
• Gürsoy, S. ve Güleç, İ. (2015). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Kültürel Ögelerin Aktarımı: Gökkuşağı Türkçe Öğretim Seti Temel Seviye Örneği. IV. Sakarya’da Eğitim Araştırmaları Kongresi, s. 98-119.
• İşcan, A. ve Yassıtaş, T. (2018). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Ders Kitaplarında Kültür Aktarımı: Yedi İklim Türkçe Öğretim Seti Örneği (B1-B2 Düzeyi). Aydın Tömer Dil Dergisi, C.3, S. 1, s. 47-66.
• Kozan, O. (2014). “Kültürdilbilim Nedir?”. Kültürdilbilim (Temel Kavramlar ve Sorunlar)., Ankara: Gazi Kitabevi Yayınları, s. 1-9.
• Köksal, A. (1980). Dil İle Ekin. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Köşker, G. (2015). Yabancı Dil Öğretiminde Kültür Aktarımı: Fransız Dili Örneği. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), C.16, S.2, s.409-421.
• Kurt, M. (2010). Yabancılara Türkçe Öğretimi. Düşünce Dünyasında Türkiz Siyaset ve Kültür Dergisi, S.3, s.117-124.
• Kutlu, A. (2015). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Kültürün Araç Olarak Kullanımı: Gazi Yabancılar İçin Türkçe Öğretim Seti Örneği (B1-B2 Seviyesi). K.Ü. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(2), s. 697-710.
• McCarus E. (2002). Amerika Birleşik Devletleri’nde Arap Dili Araştırmaları Tarihi, (çev. Yılmaz Özdemir), M.Ü. İlahiyat Dergisi, S. 22, s.81-93.
• Meriç, C. (1986). Kültürden İrfana. İstanbul: İnsan Yayınları.
• Okur, A. ve Keskin, F. (2013). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Kültürel Ögelerin Aktarımı: İstanbul Yabancılar İçin Türkçe Öğretim Seti Örneği. International Journal of Social Science (JASS) , 6(2), s. 1619-1640.
• Ökten, C. ve Kavanoz S. (2014). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimini Hedefleyen Ders Kitaplarında Kültür Aktarımı. Turkish Studies, 9 (3), s. 845-862.
• Şimşek, M.R. (2018). Yabancılar İçin İngilizce ve Türkçe Ders Kitaplarındaki Kültürel İçeriklerin Karşılaştırılması. Bilig, S.84, s. 301-327.
• Tapan, N. (1990). Yabancı Dil Olarak Almanca Öğretiminde Kültür Bağlamının Değerlendirilmesi. Alman Dili ve Edebiyatı Dergisi, S.7, s.55-68.
• Tüm, G. ve Sarkmaz, Ö. (2012) Yabancı Dil Türkçe Ders Kitaplarında Kültürel Ögelerin Yeri. Hacettepe üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, S.43, s.448-459.
• Uyar, Y. (2007). Türkçe Öğretiminde Kültür Aktarımı Ve Kültürel Kimlik Geliştirme, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ülker, N. (2007). ‘Hitit Ders Kitapları’ Örneğinde Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Kültür Aktarımı Sürecine Çözümleyici ve Değerlendirici Bir Bakış, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Zinovyeva, Y. İ. (2014). “Ülkedilbilim ve Kültürdilbilim Terimleri Üzerine” (Çev. F. Ataklı) Kültürdilbilim (Temel Kavramlar ve Sorunlar) Ankara: Gazi Kitabevi Yayınları, s. 57-59.