The research of the fifth grade Turkish textbook in terms of value education according to opinions of teachers

Yıl 2022, Sayı: 31, 365 - 379, 21.12.2022

Nuran Başoğlu Adem Karabacak

https://doi.org/10.29000/rumelide.1221573

Öz

Values education whose achievement begins in the family and goes on at school and which is effective in shaping the future of generations should be supported with textbooks.It should be interiorized by students with the help of teachers.In this sense,the accordance of textbooks which are the basic materials of education with value education is extremely important.In this study,the research of the fifth grade Turkish textbook in terms of value education according to opinions of teachers has been aimed.In the research which has been carried out with qualitative research design,interview questions (8 questions) have been prepared by predicating 10 root values which have been determined by The Ministry of National Education. The data of the research has been obtained with sixteen volunteer Turkish Language teachers who work in Zonguldak by their filling the semi-structured interview forms. As a result of the descriptive analysis,according to opinions of Turkish Language teachers,the texts which take place in the fifth grade Turkish textbooks include 10 root values.According to teachers,it is necessary that in addition to ten root values,some values such as empathy, tolerance, industriousness, compassion,cleanliness,peace,modesty, being researcher, traditionalism take place in textbooks.According to opinions of some teachers,while the activities taking place in textbooks have been found unqualified and insufficient in narrating ten root values,visual things and the questions of preparation studies have been found qualified and sufficient. The teachers have found the process of annual and daily plan suitable for narrating ten root values in terms of duration.Most of the teachers have stated that values have been totally or partly implied and values have affected students’ behaviors by creating awareness. As a result of this study,studies should be carried out to increase the qualification and sufficiency of the activities taking place in textbooks in narrating the values.Also,the texts in which subvalues take place in addition to ten root values should be selected.

Anahtar Kelimeler

The fifth grade, Turkish textbook, value education

5. Sınıf Türkçe ders kitabının değerler eğitimi bakımından öğretmen görüşlerine göre incelenmesi

Öz

Kazanımı ailede başlayarak okulda devam eden ve nesillerin geleceğini şekillendirmede etkili olan değerler eğitimi, ders kitaplarıyla desteklenmeli ve öğretmenlerin de desteğiyle öğrenciler tarafından içselleştirilebilir hale getirilmelidir. Eğitimin temel materyali olan ders kitaplarının değer eğitimine uygunluğu bu bağlamda oldukça önemlidir. Bu çalışmada 5.sınıf Türkçe ders kitabının değer eğitimi bakımından öğretmen görüşlerine göre incelenmesi amaçlanmıştır. Nitel araştırma deseni ile yürütülen incelemede Milli Eğitim Bakanlığı tarafından belirlenen 10 kök değer esas alınarak görüşme soruları (8 soru) hazırlanmıştır. Araştırmanın verileri Zonguldak ilinde görev yapan 16 gönüllü Türkçe öğretmeninin yarı yapılandırılmış görüşme formunu doldurması ile elde edilmiştir. Yapılan betimsel analiz sonucunda Türkçe öğretmenlerinin görüşlerine göre; 5.sınıf Türkçe ders kitabında yer alan metinlerin 10 kök değeri içerdiği belirlenmiştir. Öğretmenlere göre ders kitaplarında 10 kök değere ek olarak “empati, hoşgörü, çalışkanlık, merhamet, temizlik, barış, alçakgönüllülük, mutluluk, araştırmacılık, geleneksellik” gibi değerlerin de verilmesi gereklidir. Öğretmen görüşlerine göre ders kitabında yer alan etkinlikler 10 kök değeri aktarmada niteliksiz ve yetersiz kabul edilirken görseller ve hazırlık çalışmaları soruları nitelikli ve yeterli görülmüştür. Öğretmenler, yıllık ve günlük planın işleyişini süre bakımından 10 kök değerin aktarımına uygun bulmuşlardır. Öğretmenlerin çoğu değerlerin tamamen veya kısmen örtük şekilde verildiğini ve değerlerin öğrencilerde farkındalık yaratarak davranışlarına yansıdığını belirtmişlerdir. Bu çalışmanın sonuçlarından hareketle; Türkçe ders kitaplarında yer alan etkinliklerin değerleri aktarmadaki niteliğinin ve yeterliliğinin arttırılmasına yönelik çalışmalar yapılması ve 10 kök değerin yanı sıra alt değerlerin de yer aldığı metinlerin seçilmesi önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

5.sınıf, Türkçe ders kitabı, değerler eğitimi, The fifth grade, Turkish textbook, value education

Kaynakça

• Akcan, E. (2021). Öğretim Sürecinde Ders Kitapları. H. Kurnaz, C. Çarkıt (Ed.), Türkçe Ders Kitabı İncelemeleri içinde (s. 7-26). Ankara: Eğiten Kitap.
• Bilgin, N. (1995). Sosyal Psikolojide Yöntem ve Pratik Çalışmalar. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2017). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (23.Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Coşkun, H., & Derse, G. E. (2021). Türkçe Ders Kitabındaki Metinlerin Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi Ve Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 19(41), 9-35.
• Çelikpazu, E. E., & Aktaş, E. (2011). Meb 6, 7 ve 8. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Metinlerin Değer İletimi Açısından İncelenmesi. Electronic TurkishStudies, 6(2), 413-424.
• Doğan, S., Uğurlu, C. T., & Çetinkaya, M. (2013). Öğretmenlerin Değerler Eğitimi Üzerine Görüşleri (Nitel Bir Çalışma). VI.. Ulusal Lisansüstü Eğitim Sempozyumu, 91.
• Doğan, B. ve Gülüşen, A. (2011). Türkçe Ders Kitaplarındaki (6–8) Metinlerin Değerler Bakımından İncelenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 75-102.
• Ekşi, H. (2003). Temel İnsani Değerlerin Kazandırılmasında Bir Yaklaşım: Karakter Eğitimi Programları. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(1), 79-96.
• Gül, M. (2017). Türkçe Ders Kitabındaki Metinlerin (5. Sınıf) Değerler Eğitimi Yaklaşımıyla İncelenmesi. Erciyes Journal of Education, 1(1), 59-78.
• Hökelekli, H. (2013). Ailede, Okulda, Toplumda Değerler Psikolojisi ve Eğitimi. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Karatay, H. (2011). Karakter Eğitiminde Edebi Eserlerin Kullanımı. TurkishStudies (Elektronik) 6(1), 1439-1454).
• Kavan, N., & Akın, E. (2018). 6. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi (Eksen Yayıncılık). The Journal of Academic Social Science Studies, 73, 105-102.
• Kaymakcan, R., ve Meydan, H. (2020). Ahlak Değerler ve Eğitimi. İstanbul: Dem Yayınları.
• MEB(2017). Müfredatta Yenileme Ve Değişiklik Çalışmalarımız Üzerine. Çevrimiçi:http://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_07/18160003_basin_aciklamasiprogram. pdf, Erişim tarihi: 24.06.2022.
• MEB. (2019). Türkçe Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 1,2,3,4,5,6,7 ve 8. Sınıflar). Çevrimiçi: http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/20195716392253-02-T%C3%BCrk%C3%A7e%20%C3%96%C4%9Fretim%20Program%C4%B1%202019.pdf, Erişim Tarihi: 25.06.2022.
• MEB (2022). Taslak Ders Kitabı ve Eğitim araçları ile Bunlara Ait Elektronik İçeriklerin İncelenmesinde Değerlendirmeye Esas olacak Kriterler ve Açıklamaları. Çevrimiçi:https://kitapinceleme.meb.gov.tr/De%C4%9Ferlendirmeye%20Esas%20Olacak%20Kriterler%20ve%20A%C3%A7%C4%B1klamalar%C4%B1.pdf, Erişim Tarihi: 27.06.2022.
• Mekela, C. (2017). Value Based Educatıon And Methods, Strategıes, Approaches ToImpart It In Educatıon. InternatıonalJournal Of ResearchCultureSocıety, 1(5), ISSN: 2456-6683, 6-10.
• Merriam S. B. (2013). Nitel Araştırma: Desen ve Uygulama için Bir Rehber. (Çev.Ed.: Selahattin Turan). Ankara: Nobel.
• Mutlu, H. H., & Dinç, S. (2019). 6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı’nda Yer Alan Temalardaki Metinlerin Kök Değerlerle İlişkisi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(4), 1048-1062.
• Özdemir, S. (2019). Kuramdan Uygulamaya Türkçe Ders Kitabı İncelemeleri. Ankara: Anı Yayınları.
• Özkan, R. (2010). Türk Eğitim Sisteminde Himayeci Değerler: İlköğretim Ders Kitapları Örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 1124-1141.
• Padem, S., & Aktan, O. (2014). İlköğretim 5. Sınıf Türkçe Ders Kitabında Yer Alan Değerlerin İncelenmesi. Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 5-24.
• Şakiroğlu, Y. (2020). 6. Sınıf Türkçe Ders Kitabının Değer Aktarımı Bağlamında İncelenmesi. Türkiye Eğitim Dergisi, 5(1), 145-161.
• Topal, Y. (2019). Değerler Eğitimi ve On Kök Değer. Mavi Atlas, 7(1), 245-254.
• Türkben, T. (2019). Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin İlettiği Değerler Açısından İncelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(3), 508-526.
• Ulusoy, K. ve Dilmaç, B. (2015). Değerler Eğitimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Yalçın, Y. (2021). Öğretim Sürecinde Ders Kitapları. H. Kurnaz, C. Çarkıt (Ed.), Türkçe Ders Kitabı İncelemeleri içinde (s. 149-176). Ankara: Eğiten Kitap.
• Yaşaroğlu, C. (2020). Sınıf Öğretmenlerinin Sürdürülebilir Değerler Eğitiminine İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi. International Social Sciences Studies Journal, (e-ISSN:2587-1587) 6 (72),4626-4640.
• Yazar, T. ve Lala Ö. (2020). Değerlerin Kaynakları ve Temelleri. H. Ekşi, A. Katılmış (Ed.), Karakter ve Değerler Eğitimi içinde (s. 50). Ankara: Nobel Yayınları.
• Yıldırım, A. & Şimşek H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, H.N. (2022). Kök Değerlerin Aktarımı Bağlamında Ortaokul 5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı, I. Ulusal Eğitimde Yeni Yaklaşımlar Öğrenci Kongresi Bildiri E-Özet Kitabı, (Ed.: Okan Bilgin),EISBN: 973-625-417-921-1, 13-14 Mayıs 2022, Kdz. Ereğli/ZONGULDAK, s.85, Nobel Akademi Yayıncılık.