Yabancı dil olarak Türkçe öğreticilerinin özyeterlikleri üzerine bir araştırma

Yıl 2023, Sayı: 33, 75 - 89, 26.04.2023

Seher Çiçek , Ahmet Asar Filiz Mete

https://doi.org/10.29000/rumelide.1279071

Öz

Bu araştırmanın amacı, yabancı dil olarak Türkçe öğreticilerinin özyeterliklerini belirlemek ve bu yeterliklerin çeşitli değişkenlere göre farklılaşma durumunu ortaya koymaktır. Bu amaca uygun olarak araştırma, tarama çalışması şeklinde yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubu, yurt içi ve yurt dışında görev yapan 124 yabancı dil olarak Türkçe öğreticisidir. Araştırmanın verileri “Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretmeni Değerlendirme Ölçeği” ile toplanmıştır. Araştırmanın verilerini çözümlemek için SPPS22 paket programında uygun istatistikî analizler kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; YDOT öğreticilerinin genel olarak özyeterliklerini yeterli düzeyde gördükleri belirlenmiştir. Ayrıca YDOT öğreticilerinin kendilerini en çok yeterli gördükleri alan dil ve kültür ilişkisidir. Ancak öğreticilerin kendilerini en az yeterli gördükleri alanlar ise ölçme ve değerlendirme, ölçme ve değerlendirme sonuçlarına göre öğretim ortamlarını düzenleme ve edebî metin kullanımıdır. Bununla birlikte YDOT öğreticilerinin özyeterliklerinin görev yeri, cinsiyet, mesleki kıdem ve mezun oldukları fakülteye göre farklılaşmadığı belirlenmiştir. Bu sonuçlara göre; yeni gelişen bir alan olan YDOT öğretiminde, öğretici yeterliklerinin artırılması için öğreticilerin yetiştirildiği kurum programı veya sertifika programlarıyla ilgili standartların oluşturulması şarttır.

Anahtar Kelimeler

Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi, yabancı dil olarak Türkçe öğreticileri, özyeterlik

Kaynakça

• Al-ıssa, A.S.M. (2006). The cultural and economic politics of english language teaching in sultanate of oman, çevrim-içi: www.asian-efl-journal.com/March06_asmia.pdf (17.09.2011).
• Aslan, M. ve Kalkan, H. (2018). Öğretmenlerin özyeterlik algılarının analizi. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 477-494. DOI: https://doi.org/10.29029/busbed.434926
• Avcı, Y. (2002). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminin kültür ve yöntem boyutu. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi I. Uluslararası Truva-Çanakkale Dil Eğitimi ve Okul Gelişimi Sempozyumu, 22-25 Haziran 2002.
• Büyükkaragöz, S., Mustafa, M.C., Yılmaz, H., Pilten, O. (1998). Öğretmenlik mesleğine giriş (eğitimin temelleri), Konya: Mikro.
• Çapri, B., ve Çelikkaleli, Ö. (2008). Öğretmen adaylarının öğretmenliğe ilişkin tutum ve mesleki yeterlik inançlarının cinsiyet, program ve fakültelerine göre incelenmesi, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15), 33–53.
• Dilekçi, A. & Çiçek, S. (2022). An analysis of secondary school Turkish language course assessment tools in the sense of PISA reading skill criteria. International Online Journal of Education and Teaching (IOJET), 9(1), 417-431.
• Games, P.A. (1971). Multiple comparisons of means. American Educational Research Journal, 8, 531-564.
• Gökçe, E. (1999). İlköğretim öğretmenlerinin yeterlikleri, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kalaycı, Ş. (2008). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Karabacak, M. (2014). Ankara ili genel liselerinde görev yapan öğretmenlerin özerklik algıları ile özyeterlik algıları arasındaki ilişki, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Karacaoğlu, Ö. C. (2008). Öğretmenlerin yeterlilik algıları. Yüzüncü yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 70-97.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel.
• Karasar, N. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri, kavramlar, ilkeler, teknikler. Ankara: Nobel.
• Karatay, H. & Dilekçi, A. (2019). Türkçe öğretmenlerinin dil becerilerini ölçme ve değerlendirme yeterlikleri. Milli Eğitim Dergisi, Temel Eğitim, 685-716. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/milliegitim/issue/51765/674598
• Leıgh, A. & Mead, S. (2005). Lifting teacher performans. Progressive Policy Institute, Policy Report, 4, pp. 1-18. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED491196.pdf.
• Mete, F. (2012). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimine ilişkin öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi, Dede Korkut Türk Dili ve Edebiyatları Araştırmaları Dergisi, 1(1), s. 102-125.
• Mete, F. (2013). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde ortam farkının yeterliklere verilen önem derecesine etkisi, Toplum Bilimleri Dergisi, 7(13), 171-192.
• Mete, F. (2018). Türkçeyi yabancı dil olarak öğreten öğretmenleri değerlendirme ölçeği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 51(2), 171-186.
• Özlük, Ö.Y. (2010). Türkçe öğretmenlerinin özel alan yeterliklerine ilişkin bir araştırma (Kırıkkale ili örneği), (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kırıkkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale.
• Rimn-Kaufman, S., Sara, E., & Sawyer, B. (2004). Primary grade teachers selfefficacy belief, attitudes towards teaching, and discipline and teaching practice priorities in relation to the responsive classroom approach. Elementary School Journal, 104(4), 321-342.
• Şeker, H., Deniz, S. ve Görgen, İ. ( 2004). Öğretmen yeterlikleri ölçeği. Ankara: Milli Eğitim, 32,(164), 105-118.
• Tabachnick, B.G., & Fidell, L.S. (2013). Using multivariate statistics (6nd Edition). Boston: Pearson.
• Üstüner, M., Demirteş, H., Cömert, M. ve Özer, N. (2009). Ortaöğretim öğretmenlerinin öz-yeterlik algıları, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 1-16.
• Yeung, K., & Watkins, D.(2000). Hong Kong teachers’ personal construction of teaching efficacy. Educational Psychology, 20(2). p.213-236.
• Yıldız, Ü. ve Tunçel, H. (2012). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi. Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde karşılaşılan sorunlar ve öneriler (6. Bölüm), 173-203. Ankara: Pegem Akademi.