Mihail Kuzmin’in İlkbahar Tacı Adlı Gazelinde Doğu Motifleri

Yıl 2023, Sayı: Ö12, 605 - 618, 23.07.2023

Sevgi Ilıca

https://doi.org/10.29000/rumelide.1330579

Öz

XIX. yüzyılın sonu ile XX. yüzyılın başı arasındaki geçiş süreci özel bir dönemdir. Bu dönemde Rus sanatçı, yazar ve şairlerin Avrupa’dan farklı kültürlere ilgi duymaya başladıkları ve özellikle Doğu’ya yöneldikleri görülür. Rus edebiyatında Doğu’ya ait kültür ve değerlerin etkisini yansıtan eserleriyle ön plana çıkan isimler arasında, Gümüş Çağ Rus edebiyatının en önemli temsilcilerinden şair Mihail Alekseyeviç Kuzmin (1872-1936) yer alır. Kuzmin, 1908 yılına ait İlkbahar Tacı (Венок весен) adlı eserini, Orta Asya ve İran edebiyatından köken alan, Arap edebiyatı ve daha sonra Osmanlı edebiyatında önemli bir yeri olan gazel türünde kaleme alır. Şair, bahsi geçen eserinde Doğu motiflerini kullanarak şiirine derinlik ve zenginlik katar. Eser, baharın gelişini ve yaşamın yenilenmesini, Doğu geleneklerinden alınan imge ve metaforlar kullanarak tasvir eder. Kuzmin eserinde sevgili, aşk, doğa, Allah, kader, ibadet, güzellik, eğlence, haz, şarap, ölüm ve ayrılık gibi çok çeşitli konulara başvurur. Kuzmin’in şiirindeki Doğu motifleri, şairin Doğu’nun zengin kültürel geleneğine olan ilgisini ve takdirini gösterir. İlkbahar Tacı kültürel farklılıklara köprü oluşturma, ortak deneyimler ve değerler aracılığıyla insanları bir araya getirme gücüne dair örnek bir eserdir. Çalışmada Divan edebiyatının en sık başvurulan nazım türlerinden olan gazelin özellikleri genel hatlarıyla aktarılırmıştır. Yazıda, Kuzmin’in bahsi geçen eserindeki Doğu motiflerinin incelenmesini amaçlanmıştır. İnceleme metne bağlı karşılaştırmalı yöntemle gerçekleştirilmiştir. İlkbahar Tacı’nda Doğu inanç, kültür ve sanatını simgeleyen egzotik motiflerin kullanımı, Gümüş Çağ Rus edebiyatının Doğu’ya olan yaklaşımını ve ilgisini belirgin bir şekilde gözler önüne serer.

Anahtar Kelimeler

Mihail Kuzmin, gazel, Doğu motifleri, Gümüş Çağ

Kaynakça

• Anonim (1992). Binbir Gece Masalları, Cilt 6. İstanbul: Afa Yayınları.
• Armutlu, S. (2014). “Derî Farsçasında Gazelin Oluşumu, Felsefesi: Bu Gazeldeki Aşk Söylemi ve Güzellik Unsurlarının Kaynağı Olarak Hadarî ve Uzrî Gazel”, Doğu Esintileri, Sayı:1, 33-120.
• Atalay, B. (2017). “Klasik Türk Edebiyatında Şairlerimizin “Saki” Kavramına Kazandırdığı Anlamlar”, Kesit Akademi Dergisi, Sayı: 10, 680-691.
• Bogomolov, N. A. (1995). Mihail Kuzmin: Stati i materialı, Moskova: Novoye literaturnoye obozreniye.
• Bogomolov, N. A., Malmstad, C. (2007). Mihail Kuzmin: İskusstvo, jizn, epoha, Peterburg: Vita Nova.
• Bozkurt, N., Küçükaşçı, M. S. (2003a). “Mekke”, https://islamansiklopedisi.org.tr/mekke#1, Erişim Tarihi: 25.04.2023.
• Bozkurt, N., Küçükaşçı, M. S. (2003b). “Medine”, https://islamansiklopedisi.org.tr/medine#1, Erişim Tarihi: 25.04.2023.
• Çukurlu, T. (2019). “Klasik Osmanlı Şiirinde Gülün Bülbül Ve Diğer Hayvanlarla İlişkisi”, Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 1, 353-376.
• Etikan, S. (2007). “Seccade Halılarda Kullanılan Bazı Motifler ve Bu Motiflerin İslam Sanatında Yeri”, ICANAS 38. Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, 10-15 Eylül, Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, 545-563.
• Kolesnikov, A. S. (2008). İstoriya sovremennoy mirovoy filosofii komparativitskiy podhod, Moskova-New York: Northern Gross.
• Korovin, V. İ. (2014). İstoriya russkoy literaturı xx – naçala xxı veka. Çast’ 1. 1890-1925 godı, Moskova: Vlados.
• Kufacı, O. (2019). “Necati Bey Divanı’nda Bülbüle Dair Tespitler”, Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature, Cilt: 5, Sayı: 4, 687 – 709.
• Kuzmin, M. A. (1990). İzbrannıye proizvedeniya. (Ed. T. Şmakova), Leningrad: Hudojestvennaya literatura.
• Kuzmin, M. A. (2000). Dnevnik 1905-1907, Peterburg: İzdatelstvo İvana Limbaha.
• Kuzmin, M. A. (2011). Mihail Kuzmin. Stihotvoreniya, Moskova: Eksmo.
• Kuzmin, M. A. (2019). Uslovnosti. Esse ob iskusstve, Moskova: Yurayt.
• Kuzmina, S. F. (2009). İstoriya russkoy literaturı XX veka: Poeziya serebryanogo veka. Moskova: Flinta, Nauka.
• Parer, Ö. (2003). “Egzotik ve Mistik Öyküleriyle Gumilyov”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, Cilt: 43, Sayı: 1, 79-94.
• Tekin, K. H. (2014). “Türk-İslam Sanatında Tesbih Üzerine Notlar”, Turkish Studies, Cilt: 9, Sayı:10, 1009-1018.
• Topal, A. (2017). “Deneysel Yönüyle Müselsel Gazel”, Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 10, Sayı: 2, 165-178.
• Tülücü, S. (2004). “Binbir Gece Masalları Üzerine (Seçilmiş Bir Bibliyografya ile)”, Atatürk Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 22, 1-53.
• Uz, E. (2022). “Klasik Türk Edebiyatında İzleri Görülen Marjinal Bir Edip: Ebû Nüvâs”, Bilimname, 47, 1, 343-376.
• Vernadskiy, G. V. (1996). Kiyevskaya Rus, Moskova: Agraf.
• Web: https://kuran.diyanet.gov.tr/tefsir/Hac-suresi/2620/25-37-ayet-tefsiri. Erişim Tarihi: 01.05. 2023.
• Web: https://kuran.diyanet.gov.tr/tefsir/Bakara-suresi/160/153-ayet-tefsiri. Erişim Tarihi: 01.05.2023.
• Web: https://kuran.diyanet.gov.tr/tefsir/T%C3%A2h%C3%A2-suresi/2477/129-135-ayet-tefsiri. Erişim Tarihi: 01.05.2023.
• Web: https://kuran.diyanet.gov.tr/tefsir/N%C3%BBr-suresi/2833/42-ayet-tefsiri. Erişim Tarihi: 01.05.2023.
• Web: https://kuran.diyanet.gov.tr/tefsir/En'%C3%A2m-suresi/862/73-ayet-tefsiri. Erişim Tarihi: 01.05.2023.
• Web: https://kuran.diyanet.gov.tr/tefsir/Tevbe-suresi/1277/42-57-ayet-tefsiri. Erişim Tarihi: 01.05.2023.