Attitude and knowladge levels of radiation safety of vocational school and universty radiology students’

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 4, 311 - 317, 31.12.2018

Serap Arsal Yıldırım , Bahar Kurt

https://doi.org/10.5455/sad.13-1534155182

Öz

The implementation of novel techniques of diagnosis and treatment occupationally exposes many health-care workers to the hazards of ionizing radiation.

Intro and the purpose: In this research, a questionnaire was conducted to the students of Vocational School of Health who are educated as radiology technicians and the students of universty who are trained in medical screening in Kocaeli and Sakarya, to assess their knowledge of radiation protection and attitudes.

Method: The research is comprised of interns (n=120) going through skills training in diagnostic radiology units of the hospitals in Kocaeli and Sakarya . For the research a questionnaire consisting of 36 questions was designed and carried out by interviewers as a face-to-face survey. For the data analysis SPSS 16,0 software package was used.

The findings and result: It was determined that there are multiple diagnostic radiology units that the participants work with and there is a correlation between the participants who worked in high radiation areas such as Fluoroscopy and scopy units and their knowledge levels and attitudes. Whilst a correlation between the knowledge of radiation protection of high school students and college students was detected, no disparity in their attitudes was detected.

Anahtar Kelimeler

ionizing radiation, occupational health and safety

Lise ve üniversite radyoloji öğrencilerinin radyasyon güvenliği hakkında bilgi düzeyleri ve tutumları

Öz

Sağlık alanındaki yeni tanı ve tedavi yöntemlerinin kullanılması pek çok sağlık çalışanını iyonlaştırıcı radyasyonun tehlikelerine maruz bırakmaktadır.

Giriş ve amaç: Bu çalışmada Kocaeli ve Sakarya illerindeki radyoloji teknisyeni yetiştiren sağlık meslek lisesi öğrencileriyle, yine Kocaeli’de tıbbi görüntüleme teknikeri yetiştiren sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu öğrencilerine uygulanan anketlerle öğrencilerin radyasyondan korunma bilgileri ve hastanede staj yaparken bu konudaki tutumları değerlendirilmiştir.

Yöntem: Araştırma evrenini Kocaeli ve Sakarya ilindeki hastanelerin tanısal radyoloji ünitelerinde staj/uygulama/beceri eğitimine giden öğrenciler(n=120) oluşturmaktadır. Araştırma için toplam 36 sorudan oluşan bir anket oluşturulmuştur. Anket soruları yüz yüze görüşerek uygulanmıştır. Anketlerin veri analizi için SPSS 16,0 paket programı kullanılmıştır.

Bulgular ve Sonuç: Katılımcılar uygulama/staj/beceri eğitimi yaptıkları tanısal radyoloji ünitelerinin birden fazla sayıda olduğu ve bu tanısal radyoloji ünitelerinden Floroskopi ve Skopi gibi radyasyonun yoğun olduğu alanlara katılanlar ile bilgi düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki saptanmıştır. Üniversite öğrencileriyle lise öğrencileri arasında radyasyondan korunma bilgi düzeyi arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunurken (p<0,05), tutumları arasında böyle bir fark saptanmamıştır.

Anahtar Kelimeler

İyonize radyasyon, iş sağlığı ve güvenliği

Kaynakça

• 1. ICRP, Radiation Protection in Medicine,(2007) ICRP Publication 105, Elseiver Ltd.
• 2. NIOSH Guidelines for Protecting the Safety and Health of Health Care Workers, (4.4.2016) http://www.cdc.gov/niosh/docs/88-119/.
• 3. Kumaş A.(2014) Radyasyonun organizma Üzerindeki zararlı Etkileri VIII. Ulusal Radyoloji Teknisyenleri Kongresi ve MR Fizik kursu Bildiri Kemer Antalya 15-18 Mayıs 2014.
• 4. Helvacı M.(2011) Edirne’de iyonlaştırıcı radyasyon kaynakları ile çalışan sağlık personelinin radyasyon güvenliği konusunda bilgi düzeyleri ve tutumları Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Edirne.
• 5. Coşkun M, Coşkun M, (2003) Biyoljik Dozimetre ve İlgili Gelişmeler Cerrahpaşa Tıp Dergisi 34(4) 207-208.
• 6. Yücel D.Palacı, Timlioğlu S., Şahan Ö.,Okur H. (2009) Hasta ve Çalışan Güvenliği Kapsamında Radyasyon Güvenliği Hizmet İçi Eğitim Programının Etkinliğine İlişkin Bir Örnek Olay Çalışması. 2. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiriler. 7. IARC https://monographs.iarc.fr/list-of-classifications-volumes/ (3.09.2018)
• 8. Şaşkın G.(2010) Radyolojide Hasta ve Çalışan Güvenliği, Sağlık Hizmetlerinde Kalite, Akreditasyon Ve Hasta Güvenliği Dergisi, Cilt 1, No. 5, 72–75.
• 9. International Commission on Radiological Protection (ICRP)(2007). Recommendations of the ICRP: ICRP Publication 103. Annals of the ICRP, 37 (2-4).
• 10.2015 Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sistemi (Ösys) Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu,http://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/2015/OSYS/2015- OSYSKONTKILAVUZU01072015.pdf.
• 11. 13.1.1983, No: 17927 Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliği madde 141., (24.03.2016) http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=3.5.85319&MevzuatIliski=0&
• 12. 6331 İş Sağlığı Güvenliği Kanunu, (30.07.2018) http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6331.pdf.
• 13. Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, (06.07.2018) http://www.taek.gov.tr/belgeler- formlar/mevzuat/kanunlar/TAEK-Kanunu/.
• 14. Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği,(29.07.2018) http://mevzuat.basbakanlik.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.5272&MevzuatIliski=0&sou rceXmlSearch=Radyasyon%20G%C3%BCvenli%C4%9Fi%20Y%C3%B6netmeli%C4%9Fi Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği.
• 15 .Sağlık Hizmetlerinde İyonlaştırıcı Radyasyon Kaynakları İle Çalışan Personelin Radyasyon Doz Limitleri Ve Çalışma Esasları Hakkında Yönetmelik (21.06.2018)https://www.saglik.gov.tr/TR,10531/saglik-hizmetlerinde-iyonlastirici-radyasyon-kaynaklari- ile-calisan--personelin-radyasyon-doz-limitleri-ve-calisma-esaslari-hakkinda-yonetmelik.html 16. Gunderman R.B.,(2003) Temel Radyoloji, Ed:Çetin M., Nobel Yayınevi, Ankara.
• 17. Integrated Environment Management Inc (IEM). The ALARA concept. http://www.iem- inc.com/information/radioactivity-basics/radiation-risks/the-alara-concept. (01.09.2018)
• 18. UNSCEAR 2008 Sources and Efects of Ionizing Radiation Report to The General Assembly with Scientific Annexes Volume I : 25-26.
• 19. Arslanoğlu,A.,Bilgin,S.,Kubalı,Z.,Ceyhan,N.M.,İlhan,N.M.,Maral,I.,(Haziran 2007), Radyolojik Görüntüleme Yöntemleri Sırasında Hastaların Maruz Kaldıkları İyonizan Radyasyon Dozu Hakkında Doktor ve İntern Doktorların Bilgi Düzeyi,Türk Radyoloji Bülteni.
• 20. Cankorkmaz L. Özşahin S. Gümüş C. ve ark., (2009). Radyolojik görüntüleme yöntemlerinde hastaların maruz kaldığı iyonizan radyasyon dozu hakkında dönem IV tıp öğrencilerinin bilgi düzeyi. Cumhuriyet Medical Journal; 31:226-230.
• 21.Slechta A.M., Reagan JT. (2008) An Examination of Factors Related to Radiation Protection Practices. Rad. Tech; 79 (4): 297-305. 22. Zhou GZ , Wong DD, Nguyen LK, Mendelson RM (2010) Student and intern awareness of onizing radiation exposure from common diagnostic imaging procedures, Journal of Medical Imaging and Radiation Oncology Volume 54, Issue 1, 17–23.
• 23. Shabani F., Hasanzadeh H., Emadi A., Mirmohammadkha M., Bitarafan-Rajabi A., Abedelahi A., Bokharaelan M., Masoumi H., Seifi D., Khani T., Sanchooli M., Moshfegh S., Ziari A. Radiation Protection Knowledge , attitude and Practice (KAP) in Interventional Radiology (2018), Oman Med J., 33(2), 141-147.
• 24. Balsak H.(2014) Radyoloji çalışanlarının tanı amaçlı kullanılan radyasyonun, zararlı etkileri hakkında bilgi, tutum ve davranışları,Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• 25. Kada S. (2017) Awareness and knowledge of radiation dose and associated risks among final year medical students in Norway, Insights Imaging, 8, 599-605.
• 26.Yenal S., Ergör A.(2013) Hastane Öncesi Acil Bakım Eğitiminde Mesleksel Risklerin Yeri, Acil Tıp Dergisi,13(1):33-41.
• 27. Özel D., Özel B.D., Özkan F., Akan D.,Özer Ö.,Halefoğlu A. M. (2015) Klinisyen Hekimlerin İyonizan radyasyon ve Radyolojik Görüntüleme Yöntemleri hakkında Bilgi Düzeyleri: Kesitsel anket Çalışması,Okmeydanı Tıp dergisi, 31(4):189-193.
• 28. UNICEF Çocuk hakları sözleşmesi (02.06.2018) http://www.unicef.org/turkey/crc/_cr23c.html madde:1.
• 29. Yaşar S., Saygın M., Kayan M., Orhan H. (2012) İyonize Radyasyonun yaşam kalitesi üzerine etkisi Smyrna Tıp Dergisi,Sayı:3;18-22.
• 30. Güden E., Öksüzkaya A., Balcı E., Tuna R., Borlu A., Çetinkara K.,(2012) Radyoloji Çalışanlarının Radyasyon Güvenliğine İlişkin Bilgi Tutum ve Davranışları, Sağlıkta Performans ve Kalite, 3(1), 29-45.
• 31. Awosan K.J., Ibrahim M.T.O., Saidu S.A., Ma’aji S.M., Danfulani M., Yunusa E.U., Ikhuenbor D.B., Ige T.A.,(2016)Knoledge of Radiation Hazards Radiation Protection Practices and Clinical Profile of Health Workers in a Teaching Hospital in Northern Nigeria, Journal of Clinical and Diagnostic Research, 10(8), LC7-12.
• 32. Holmström A.,Ahonen S.M. (2016) Radiography Students’ Learnin: A Literature Review, radiol.technology 87 ;4, 371-379.
• 33. Tilson E. (1982)Educational and experiental effects on radiographers radiation safety behaviour. Rad Tech 53 (4): 321-325.
• 34. Gingold E.L.,Katz D.S., Kevin MR, Groskin S.A.,(2001) Radyoloji Sırları, ed.Oğuz M., Nobel Tıp. İstanbul.
• 35. Paolicchi E., Miniati F., Bastiani L., Faggioni L., Ciaramella A., Creonti I., Sottocornola C., Dionisi C., Caramelle D., (2016) Assesment of Radiation Protection Awareness and Knowledge about Radiological Examination Doses Among Italian Radiographers, Insights Imaging 7, 233-242.