Motivation sources of female school administrators

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 1, 47 - 64, 24.07.2024

Tuğçe Bulut Boz

Öz

The most important cornerstone in the development of a society is the school. High motivation levels of school administrators will contribute positively to school success by reflecting on both internal and external stakeholders of the school. The purpose of this study is to determine the motivation sources of female school administrators working in private and public schools. In the qualitative research, the data collected using a semi-structured interview form were interpreted by content analysis. The study group of the research consists of 26 female school administrators working in public and private schools in Maltepe district of Istanbul province in the 2020-2021 academic year. Motivation sources were divided into two themes: intrinsic and extrinsic sources. While "desire to be successful" motivates female school administrators intrinsically, "desire to be appreciated" stands out among extrinsic motivation types. It is seen that the factor that will increase the motivation levels of female school administrators the most is the sub-theme of "improving wages" under the theme of "organizing working conditions". Considering that school administrators' motivation levels are directly related to school success, it is seen that the research result should be examined by practitioners.

Anahtar Kelimeler

Keywords: Administrator, Female, Female School Administrators, Female Administrator, Motivation, Private School, Public School, Comparison, Qualitative Analysis.

Proje Numarası

1

Kadın okul yöneticilerinin motivasyon kaynakları

Öz

Bir toplumun gelişmesinde en önemli mihenk taşı okuldur. Okul yöneticilerinin motivasyon düzeylerinin yüksek olması gerek okulun iç paydaşlarına gerekse dış paydaşlarına yansıyarak okul başarısına olumlu yönde katkı sağlayacaktır. Bu araştırmanın amacı özel ve devlet okullarında görev yapan kadın okul yöneticilerinin motivasyon kaynaklarını belirlemektedir. Nitel olarak yürütülen araştırmada, yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak toplanan veriler içerik analizi yapılarak yorumlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2020- 2021 eğitim-öğretim yılında İstanbul ili Maltepe ilçesinde devlet okulu ve özel okullarda görev yapan 26 kadın okul yöneticisi oluşturmaktadır. Motivasyon kaynakları içsel ve dışsal kaynaklar olmak üzere iki temaya ayrılmıştır. Kadın okul yöneticilerini içsel olarak “başarılı olma isteği” motive ederken dışsal motivasyon türleri içinde ise “takdir edilme isteği” öne çıkmaktadır. Kadın okul yöneticilerinin motivasyon düzeylerini en fazla arttıracak unsurun ise “çalışma şartlarının düzenlenmesi” temasının altında bulunan “ücretin iyileştirilmesi” alt teması olduğu görülmektedir. Okul yöneticilerinin motivasyon düzeylerinin okul başarısı ile doğrudan ilişkili olduğu düşünüldüğünde araştırma sonucunun uygulayıcılar tarafından incelenmesi gerektiği görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yönetici, Kadın, Kadın Okul Yöneticileri, Kadın Yönetici, Motivasyon, Özel Okul, Devlet Okulu, Karşılaştırma, Nitel Analiz.

Etik Beyan

Bu çalışma için İstanbul Medeniyet Üniversitesinden etik onay alınmıştır.

Destekleyen Kurum

Bu araştırma için herhangi bir maddi destek alınmamıştır.

Proje Numarası

1

Kaynakça

• Ağaoğlu, S. (2018). Kadın eğitim yöneticilerinin eğitim yöneticiliğine ilişkin görüşleri: Tokat ili örneği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
• Aslan, M., & Doğan, S. (2020). Dışsal motivasyon, içsel motivasyon ve performans etkileşimine kuramsal bir bakış. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 11(26), 291-301. https://doi.org/10.21076/vizyoner.638479
• Aslanargun, E., & Bozkurt, S. (2012). Okul müdürlerinin okul yönetiminde karşılaştığı sorunlar. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 11(2), 349-368.
• Babaoğlan, E. (2006). İlköğretim okulu yöneticilerinde tükenmişlik, düzce ili örneği. (Yayımlanmamış doktora tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Babaoğlan, E., Nalbant, A., & Çelik, E. (2017). Okul başarısına okul yöneticisinin etkisine ilişkin öğretmen görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi(43), 93-109. https://doi.org/10.21764/efd.82932
• Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır? Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5 (2), 368-388.
• Boz Bulut, T. (2021). Kadınların okul yöneticiliğine ilişkin motivasyon kaynakları: özel okul-devlet okulu karşılaştırması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Medeniyet Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Eğitim Kurumları İşletmeciliği Anabilim Dalı, İstanbul.
• Bozkurt, B. (2023). Okul yöneticilerinin mesleki gelişimi: Etkinlikler, engeller ve öneriler. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 6(1), 353-373. http://doi.org/10.33400/kuje.1251391
• Bulut, S., & Çelikten, M. (2021). Türk eğitim sisteminde kadın okul yöneticiliği. Journal of Social, Humanities and Administrative Sciences, 7(40), 886-894.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri (14. Baskı). Ankara: Pegem Yayınları.
• Çobanoğlu, F., Şarkaya, S. S., & Sertel, G. (2019). İş-yaşam dengesi: Öğretmen ve yöneticiler üzerinde bir çalışma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12 (66). 782-795.
• Deci, E. L., Vallerand, R. J., Pelletier, L. G., & Ryan, R. M. (1991). Motivation and education: The self-determination perspective. Educational Psychologist, 26(3-4), 325-346.
• Eagly, A. H., Carli, L. L., & Carli, L. L. (2007). Through the labyrinth: The truth about how women become leaders (Vol. 11). Boston, MA: Harvard Business School Press.
• Ercan, L. (2003). Motivasyon. Sınıf yönetiminde yeni yaklaşımlar (Editör: Leyla Küçükahmet). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Europa. (2016). European semester thematic factsheet: women in the labour market. Luxembourg: Publications Office Of The European Union. https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/european-semester_thematic-factsheet_labour-force-participation-women_en_0.pdf (14.06.2023)
• Fidan, N. (1997). Okulda öğrenme ve öğretme. Ankara: Alkım Yayınevi.
• Güllüoğlu, Ö. (2012). Örgütsel iletişim, iletişim doyumu ve kurumsal bağlılık. Konya: Eğitim Yayınevi.
• Gümüş, S., & Sezgin, B. (2012). Motivasyonun örgütsel bağlılığa ve performansa etkisi. İstanbul: Hiperlink.
• ILO. (2020). Improving gender diversity in company boards (voluntary targets vs quotas). https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_dialogue/---act_emp/documents/briefingnote/wcms_754631.pdf (06.05.2024).
• Karaköse, T., & Koçabaş, İ. (2006). Özel ve devlet okullarında öğretmenlerin beklentilerinin iş doyumu ve motivasyon üzerine etkileri. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 2(1), 3-14.
• Karataş, İ. H. (2020). Öğretmen ve okul yöneticilerinin motivasyon kaynakları. Ömer Avcı ve Emine Ayyıldız (Editörler). Eğitimde motivasyon: Kuramsal arka plan, gelişimsel dönemler ve öğrenme-öğretme içinde (ss. 227-269). Ankara: Nobel Yayın.
• Keman, F. Y. (2019). Göreve yeni başlayan okul yöneticilerinin karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Korkmaz, M. (2005). İlköğretim okullarında örgütsel sağlık ile öğrenci başarısı arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 44(44), 529-548.
• Lin, Y. G., McKeachie, W. J., & Kim, Y. C. (2003). College student intrinsic and/or extrinsic motivation and learning. Learning and Individual Differences, 13, 251-258.
• MEB. (2024). Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Eğitim Kurumlarına Yönetici Seçme ve Görevlendirme Yönetmeliği. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=38297&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5 (06.05.2024).
• MEBBIS. (2021). MEİS Modülü, Öğretmen ve Yönetici Sayıları İstatistikleri. https://mebbis.meb.gov.tr/index.aspx (19.09.2021).
• Mert, P. (2019). Kadın öğretmenlerin yönetici olmaları önündeki engellerin cam tavan sendromu bağlamında incelenmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Özdemir, Ö.Ö. & Cinel, M.O. (2021). “Örgütsel Adalet Unsurlarının Çalışan Motivasyonu Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi”, International Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, (Issn:2630-631X) 7(46): 1308-1319.
• Sabuncuoğlu, Z., & Tüz, M. (2003). Örgütsel psikoloji. Bursa: Furkan Ofset.
• Sert, G., Kurtoğlu, M., Akıncı, A. & Seferoğlu, S. S. (2012). Öğretmenlerin teknoloji kullanma durumlarını inceleyen araştırmalara bir bakış: bir içerik analizi çalışması. Akademik Bilişim, 1(3), 1-8.
• Şahin, A. (2004). Yönetim kuramları ve motivasyon ilişkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11, 523-547.
• Turan, S., Açıkalın, A., & Şişman, M. (2007). Bir insan olarak okul müdürü. Ankara: Pegem A. Yayıncılık.
• Türnüklü, A. (2000). Eğitimbilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir araştırma tekniği: Görüşme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 6(4), 543-559.
• Yalçın, S. (2016). Okul yöneticilerinin motivasyonlarını etkileyen unsurlar. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(9), 905-922. https://doi.org/10.17218/hititsosbil.280822
• YASED. (2016). Kadınların üst yönetimde temsilinin arttırılmasına yönelik uygulamalar ve öneriler. https://www.yased.org.tr/ReportFiles/2016/YASEDKadinRaporu.pdf (06.05.2024)
• Yıldırım, N. (2008). İlköğretim okulu müdürlerinin öğretmenleri güdüleme düzeylerine ilişkin öğretmenlerin ve okul müdürlerinin görüşleri. Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları Dergisi, 6(2), 132-140.
• Yıldırım, N. (2011). Okul müdürlerinin motivasyonları üzerine nitel bir inceleme. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 71-85.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yılmaz, B. Ü., & Şahin, M. (2021). Sosyal sorumluluk kampanyalarının topluma ulaşmasında sporun gücü: HeforShe toplumsal cinsiyet eşitliği kampanyası “fenerbahçe örneği”. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 63, 360-381.