TÜRK ORTAÖĞRETİM SİSTEMİNDE MESLEKİ VE GENEL EĞİTİM İKİLEMİ

Yıl 2008, Sayı: 15, 42 - 60, 09.05.2013

Hasan Gündüz Şenol Beşoluk

Öz

Araştırmanın amacı, Türk ortaöğretim okul kuruluş sistemini fırsat eşitliği açısından
değerlendirmektir. Hemen tüm kalkınma planlarında ara insan gücü gereksiniminin
vurgulanmasına rağmen, ülkenin eğitim sistemi genel eğitimi öne çıkarmaktadır. Bu durum
ülkenin insan gücü ihtiyacı ile bireylerin yönelimleri arasında bir ikilem yaratmaktadır.
Bu ikilem alt sosyo-ekonomik düzeyli ailelerin çocukları aleyhine işlemektedir.
Araştrma tarama modelindedir. İlgili litaratür taranarak buna dayalı değerlendirme yapılmıştır.
Türk ortaöğretim sistemi “çatal sistem” özelliğine sahiptir. Çatalda eğitim sistemi
üçlü bir tabakalaşma göstermektedir. Ancak araştırmada çatal ikiye indirgenerek Türk
ortaöğretim sistemi genel ve mesleki olarak iki katmanda ele alınmıştır. Genel ve mesleki
eğitim karşılaştırıldığında, mesleki eğitim aleyhine eğitsel fırsat eşitsizliği yaratıldığı yargısına
ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Eğitimsel fırsat eşitsizliği, Okul seçimi, Mesleki eğitim

TÜRK ORTAÖĞRETİM SİSTEMİNDE MESLEKİ VE GENEL EĞİTİM İKİLEMİ

Öz

The purpose of this research is to evaluate the establishment of Turkish secondary schools structure in terms of equality of opportunity. Athough the need for the semiqualified manpower is emphasized almost in all development plans, the country’s current educational system leads to general education. This condition causes a dilemma between individual preferences and the country’s manpower need. The inequality in this dilemma creates disadvantages for the children of the low class. The research is a literature survey. The evaluation has been done through reviewing related literature. Turkish education system is a tracked system. Tracked education system shows three layers but the tracks take shapes as two layers in this research and Turkish education system is analysed into two categories such as general and vocational. When general and vocational educations are compared, we have findings that the system causes inequality of opportunity in education against vocational education. 

Anahtar Kelimeler

Inequality of opportunity in education, school selection, vocational education

Kaynakça

• AKYÜZ, H. (1992), Eğitim Sosyolojisinin Temel Kavramları ve Alanları Üzerine Bir Araştırma, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları: 2320, Ankara.
• AYTAÇ, K. (1985), Avrupa Okul Sistemlerinin Demokratlaştırılması, A.Ü. Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayını, Ankara.
• BİLGİSEVEN, A. (1992), Kurtkan Eğitim Sosyolojisi, Filiz Kitabevi, İstanbul.
• BLACKLEDGE, D., HUNT, B. (l989), Sociological İnterpretations of Educa- tion, Biling and Sons Limited, London.
• BOURDIEU, P. (1984). Distinction: A social critique of the judgement of taste. Cambridge, MA: Harvard University Press.
• BÜLBÜL, A. S. (1974), “İdentification Factors Related to the Student Flow Within The Middle Schools of Uşak Provinces, Turkey” (Yay- ınlanmamış Doktora Tezi). Michigan State University Michigan.
• CELKAN, H. Y. (1983), “Öğrencilerin Başarılarında Zihin Dışındaki Faktör- lerin Etkileri” (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Atatürk Üniver- sitesi, Erzurum.
• CELKAN, H. Y. (1989), Eğitim Sosyolojisi, Atatürk Üniversitesi Basımevi, Er- zurum.
• COLEMAN. J. S.. E. Q. CAMPBELL, C. J. HOBSON. J. MCPARTLAND. A. M. MOOD. F. D. WEINFELD, AND R. L. YORK (1966) Equali- ty of Educational Opportunity. Washington, D.C.: U.S. Department of Health Education and Welfare. OE-38001.
• DRUCKER, P. F. (1993), Yeni Gerçekler, (Çeviren Birtane KARANAKCI) Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara.
• ERGÜN, M. (1987), Eğitim ve Toplum, Eğitim Sosyolojisine Giriş, İnönü Üni- versitesi, Malatya.
• FEİNBERG, W., HORWİTZ, B. (1989) “Vocational Education and Equality of Opportunity”. Equity Forum Conference, University of Illinois.
• GORDON, A. (1988), “ The Educational Choices of People” O. BOYD ve Oth- ers (Ed) Approachhes To Post- School Management, Poul Chap- man Publishing Ltd. London.
• GROB, M. (2003). Educational Systems And Perceived Social Inequality: The institutional base of class formation. European Societies 5(2) : 193-225.
• GÜMÜŞ A. (2006), Ortaöğretim Okulları Türkiye Taraması, Eğitimsen yayın- ları.
• GÜNDÜZ, H. B. (1996), “Öğrencilerin Ortaöğretim Okullarına Dağılımını Etkileyen Zihinsel Olmayan Faktörler” (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• HOPPER, E. I. (1977), “A Typlogy for the Calassification of Educational Sys- tems”, Power and Ideology in Education. Oxford University Press, New York.
• MARKS, G. N. J. CRESSWELL, AND J. AINLEY (2006). Explaining Socioeco- nomic Inequalities in Student Achievement: The role of home and school factors. Educational Research and Evaluation Vol. 12, No. 2, April 2006, pp. 105 – 128.
• ÖSYM (2002), ÖSS 2002 Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavu- zu, ÖSYM Yayınları, Ankara.
• ÖSYM (2004), 21.07.2003 Tarihli ÖSS Duyurusu, Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi. http://www. ösym. gov. tr/Belge Göster. aspx?DIL=1&BEL GEBA GLANTI ANAH=305 (Erişim Tarihi: 5 Nisan 2004).
• PONG, S. L., & JU, D. B. (2000). The effects of change in family structure and income on dropping out of middle and high school. Journal of Family Issues, 21(2), 147 – 167.
• Resmi Gazete (1973), (14574) Milli Eğitim Temel Kanunu (1739).
• TAN, M. (1987), “Eğitsel Fırsat Eşitliği”, Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, XX, 1-2, Ankara.
• TANİLLİ, S. (1988), Nasıl Bir Eğitim İstiyoruz?, Amaç Yayıncılık, İstanbul.
• TOLAN, B. (1993), Sosyoloji, Adım Yayıncılık, Ankara.