İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Karar Verme Stilleri

Yıl 2012, Cilt: 24 Sayı: 24, 104 - 133, 10.10.2013

Kaya Yıldız

Öz

Bu araştırmanın amacı; İlköğretim Okullarında görev yapan okul yöneticilerinin karar
verme stillerini belirlemektir. Araştırmanın çalışma grubunu, 2010 öğretim yılında Milli
Eğitim Bakanlığı MEBGEP (Milli Eğitim Bakanlığının Kapasitesinin Güçlendirmesi
Projesi) projesi kapsamında 4 bölgede eğitim verilen 100 ilköğretim okulu yöneticisi
oluşturmaktadır. Araştırma verileri Scott ve Bruce (1995) tarafından geliştirilen
“Genel Karar Verme Stilleri” ile 2011 yılında toplanmıştır. Araştırmada veriler;
frekans, yüzde, aritmetik ortalama, standart sapma, t-testi ve tek yönlü varyans analizi
gibi betimsel istatistiksel işlemlerle analiz edilmiştir. Araştırmada ilköğretim
okullarında görev yapan yöneticilerin en çok tercih ettikleri karar verme stili “Rasyonel
Karar Verme Stili”dir. Yöneticilerin en az tercih ettikleri karar verme stili
“Kendiliğinden Anlık Karar Verme Stili”dir. Yöneticilerin karar verme stillerine ilişkin
algıları arasında; Yaş, Mesleki Kıdem ve Yöneticilik kıdemlerine göre görüşleri arasında
bir farka rastlanmamıştır.

Anahtar Kelimeler

Karar, Karar Verme, Karar Verme Süreci, Karar Verme Stilleri, İlköğretim Okulu Yöneticileri

Primary School Principals Decision Making Styles

Öz

The purpose of the present study was to determine styles of decision making of school principals’ who work in primary schools. The study group of the research is consist of 100 primary school principles who are trained within the scope of Ministry of National Education's project called MEBGEB (Capacity Bulding Support fort he Ministry National Education). The data were collected through "General Decision Making-Style" Scale developed by Scott and Bruce (1995). For the analysis of the data frequency, percentage, mean scores and standart deviation scores were calculated and t-test and One Way ANOVA were used. According to research principals working in primary schools prefer "Rational Decision Making Style" as their favourite decision-making stlye most, whereas the least preferred one is "Instant Decision Making Stlye." Principals understanding of the decision making styles have remained the same in spite of the differences in terms of their age, occupation and length of service. 

Anahtar Kelimeler

Decision, Decision Making, The Process of Decision Making, Types of Decision making, Elementary School Principals

Kaynakça

• Acıbozlar, Ö. (2006), "Yönetici Hemşirelerin Karar Verme Stratejileri ve Yaratıcılık Düzeyleri", Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelikte Yönetim Anabilim Dalı, İstanbul.
• Akat, İ. ve Budak, G. (2002). İşletme Yönetimi, Barış Yayınları, İzmir.
• Akdağ, B. (2002). Eğitim Örgütlerinde Yönetim Süreçlerine Katılma. Öğretmen Dünyası, (267), 21–25.
• Altınöz, M. (2009) Öğretmen Ve Yönetici Algılarına Göre Özel Okul Yöneticilerinin Yönetim Yaklaşımları Ve Uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
• Alver, B.(2003), Çeşitli Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Çalışanların Empatik Becerileri, Karar Stratejileri ve Psikolojik Belirtileri Arasındaki İlişkiler. Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Erzurum.
• Arın, A., (2006). Lise Yöneticilerinin Öğretim Liderliği Davranışları ile Kullandığı Karar Verme Stratejileri ve Problem Çözme Becerileri Arasındaki ilişki, Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir.
• Ateş, H. (1989). Yönetimde Karar Verme- Yaratıcılık Ve Liderliğin Etkileri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, İşletme Fakültesi, İstanbul.
• Avşaroğlu, S. ve Üre, Ö. (2007). Üniversite Öğrencilerinin Karar Vermede Özsaygı, Karar Verme ve Stresle Başa Çıkma Stillerinin Benlik Saygısı ve Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:18, 85 – 100.
• Aydın, M. (2005). Eğitim Yönetimi. Ankara: Hatipoğlu Yayınları.
• Balkıs, M. (2006). Öğretmen Adaylarının Davranışlarındaki Erteleme Eğiliminin, Düşünme Ve Karar Verme Tarzları İle İlişkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Balkıs, M. (2007). “Öğretmen Adaylarının Davranışlarındaki Erteleme Eğiliminin, Karar Verme Stilleri ile İlişkisi”. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt:1, Sayı:21, 67-83.
• Başaran, İ. E. (1989). Yönetim (2. Basım). Ankara: Gül Yayınevi, Ankara.
• Başaran, İ. E. (1996), Türk Eğitim Sistemi, Yargıcı Matbaası, Ankara
• Özelliklerinin İncelenmesi,
• Çınar, İ. (1996). Eğitim Yönetiminde Bilgi Sistemleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Çoban, E. A., Hamamcı, Z. (2006). “Kontrol Odakları Farklı Ergenlerin Karar Stratejileri Açısından İncelenmesi”, Kastamonu Eğitim Dergisi, Cilt:14, No:2, 393-402.
• Çuhadaroğlu, E,O. (2009) İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Liderlik Stilleri İle Karar Verme Stilleri Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Dağlı, A., (2004). “Problem Çözme ve Karar Verme”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:3, Sayı:7, 41-49.
• Demircan, A, 2001, İlköğretim Okullar- Müdürleri Yöneticilik Yeterliklerine Ne Derece Sahiptirler, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Dikerel, M. (2008). Resmi İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Liderlik Davranışları İle Karar Verme Stratejileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
• Efil, İ., (1999). İşletmelerde Yönetim ve Organizasyon, Alfa Basım Yayım Dağıtım, İstanbul.
• Eldeklioğlu, J. (1996). Karar Stratejileri İle Ana Baba Tutumları Arasında İlişki. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi: Ankara
• Erdoğan, L, (2004). Okul Yönetimi ve Öğretim Liderliği. Sistem Yayıncılık, İstanbul.
• Ersever, H. (1996). Karar Verme Becerileri Kazandırma Programının ve Etkileşim Grubu Deneyiminin Üniversite Öğrencilerinin Karar Verme Stilleri Üzerindeki Etkileri. Yayınlanmamış Doktora tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Galottı, M. K., Cıner, E., Altenbaumer, E. H., Geerts, J.H., Rupp, A., Woulfe, J., (2006). “Decision – Making Styles in a Real – Life Decision: Choosing a College Major” Personality and Individual Differences, Vol:41, 629-639.
• Giray, N. (2006). Okul Yöneticilerinin Yönetimsel Karar Verme/Problem Çözme Yeterliliği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans tezi Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Gore, J., (1995). “Hotel Manager’s Decision Making: Can Psychology Help?”, International Journal of Contemporary Hospitality Management, Vol: 7, No: 2/3, 19-23.
• Harrison F. E., Pelletier, A. M. (2000). “The Essence of Management Decision”, Management Decision, Vol:38, No:7, 462-469.
• Honeycutt, C., Sleath, B., . Bush, Patricia J, Campbell, W. and T udor, G. (2004). “Physician use of a participatory decision making style with children with ADHD and their parents. Patient Education and Counseling, 57 (3), 327-332.
• Hulderman, A. M. (2003). Decision-Making Styles and Learning Strategies of Police Officers: Implications for Community Policing. Oklahoma State University, Faculty of the Graduate College of the Oklahoma State University, Doctorate Thesis, Oklahoma.
• Izgar, H. (2003), Okul Yöneticilerinin Karar Verme Stratejileri ve Yeterlilikleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Izgar, H ve Yılmaz, E. (2007). “PİO ve YİBO’nda Görev Yapan Okul Yöneticilerinin Karar Vermede Öz-Saygı ve Karar Verme Stilleri Arasındaki İlişki”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:17, 341-351.
• Noone, J. (2002). “Concept Analysis of Decision Making”, Nursing Forum, Vol:37, No:3, s.21-32.
• Nutt, C. P. (1976). “Models for Decision Making in Organizations and Some Contextual Variables Which Stipulate Optimal Use”, Academy of Management Review, Vol:1, No:2, s.84-98.
• Onaran, O. (1975). .Örgütlerde Karar Verme. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları No:321, Ankara,
• Özcan, K. (1999). Yöneticilerde Karar Verme İle Kaygı İlişkileri, Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Teknoloji Eğitimi Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 1999.
• Öztekin, A. (2002). Yönetim Bilimi. Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Öztürk, S. (2009) Eğitim Yöneticisinin Karar Verme Sürecini Etkileyen Faktörler
• Ve Eğitim Kurumlarında Bir Uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Phillips, S.D., Pazienza, N. J., and Ferin, H. H. (1984). Decision Making Styles And Problem Solving Appraisal. Journal of Conseling Psychology. 31,4, 497-502.
• Sağır, C. (2006) Karar Verme Sürecini Etkileyen Faktörler Ve Karar Verme
• Sürecinde Etiğin Önemi: Uygulamalı Bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek
• Lisans Tezi. Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Sanders R. P., (2008). The Decision-Making Styles, Ways of Knowing, and
• Learnıng Strategy Preferences of Clients At a One-Stop Career Center.
• Southern Oklahoma State University, Faculty of the Graduate College of
• the Oklahoma State University, Doctorate Thesis, Stillwater, Oklahoma.
• Scott, S.G., Bruce, R.A. (1995). Decision Making Style: The Development and Assessment of a New Measure. Educational and Psychological Measurement, Vol: 55, No: 5, s. 818-31.
• Shiloh, S., Koren, S. ve Zakay, D. (2001). Individual differences in compensatory decision making styles and need for closure as correlates of subjective decision complexity and difficulty. Personality and Inidividual Differences, Volume 30, Issue 4, 699-710.
• Taşdelen, A. (2002) Öğretmen Adaylarının Farklı Psiko-Sosyal Değişkenlere Göre Karar Verme Stilleri. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Yayınlanmamış doktora tezi, İzmir, 2002.
• Tekin, Ö.A. (2009). Yönetimde Karar Verme: Batı Antalya Bölgesinde Bulunan Beş Yıldızlı Otel İşletmelerindeki Çeşitli Departman Yöneticilerinin Karar Verme Stillerini Tespit Etmeye Yönelik Uygulamalı Bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Thunholm, P. (2004). Decision-Making Scale: Habit, Style or Both? Personality and Individual Differences, Vol:36, s.931 – 944.
• Tiryaki, M. G. (1998).“Üniversite Öğrencilerinin Karar Verme Davranışlarının Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Değişkenler Açıcından İncelenmesi”.
• Töremen, F. ve Kolay, Y. (2003), İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Sahip Olması Gereken Yeterlikler. Milli Eğitim Dergisi, 160, Ankara.
• Tümer, M. (1975). Yönetim ve Yönetici, Üçler Matbaası, İstanbul.
• Varoğlu, A. (1996). Karar Verme ve Problem Çözme, Ankara: Kara Harp
• Okulu Yayınları, Ankara.
• Ver, B.A., Ada, Ş. Çakıcı, D. (2006). “Okul Yöneticilerinin Karar Verme Stratejilerinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi” Erzurum Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, Savı:13, 55-69.
• Yavuz, Y. (2001). Lise Yöneticilerinin Ve Öğretmenlerinin Okulda Yerinden Yönetim Ve Merkezden Yönetim Yaklaşımlarına İlişkin Görüşlerinin Karar Verme Sürecine Etkileri. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.