ÖZGÜNLÜĞÜ ÇOĞALTMAK: BASKIRESİMDE ÇOĞUL ÖZGÜNLÜĞÜN İNŞASI

Yıl 2025, Sayı: 15- Özel sayı, 167 - 183, 20.10.2025

Özgür Uğuz

https://doi.org/10.20488/sanattasarim.1803998

Öz

Bu çalışma, baskıresimde özgünlüğün fiziksel üretim süreciyle sınırlı olmayıp, sanatçının
müdahalesi, teknik değişkenler ve sanat piyasasının kurumsal mekanizmalarıyla inşa edilen
bir kavram olduğunu öne sürmektedir. Çalışma, baskıresimde özgünlük kavramını
sanat tarihi, felsefi yaklaşımlar ve kurumsal standartlar çerçevesinde ele alarak, sanatın
çoğaltılabilir yapısının özgünlük algısını nasıl şekillendirdiğini analiz etmektedir. Nitel bir
araştırma yöntemi ve literatür taraması yöntemi ile baskıresmin özgünlük statüsüne dair
konuya ilişkin görüşler incelenmiş ve belirleyici tartışmalar üzerinde durulmuştur. Bu bağlamda,
Nelson Goodman’ın autographic/allographic ayrımı, Walter Benjamin’in aura kavramı,
Martin Heidegger’in zamansallık anlayışı ve Baudrillard’ın simülakr evreleri bağlamında
baskıresmin özgünlük statüsü incelenmiştir. Ayrıca, 1960 Viyana 3. Uluslararası
Plastik Sanatlar Kongresi, 1968 İngiltere Ulusal Ressam-Baskıresimciler Derneği ve 1975
Amerikan Baskı Sanatları Birliği tarafından geliştirilen kurumsal yönergeler üzerinden
baskıresimde özgünlüğün sanat piyasası ve kurumsal aktörler tarafından nasıl belirlendiği
Michel Foucault’un kurumların ve iktidarların belirleyici rolü çerçevesinde tartışılmıştır.
Bulgular, baskıresmin yalnızca fiziksel üretim süreçleriyle değil, aynı zamanda sanatçının
müdahalesi, teknik değişkenler ve sanat piyasasının söylemleriyle biçimlendirilen çok
katmanlı bir özgünlük anlayışına sahip olduğunu göstermektedir. Bu nedenle özgünlük
kavramının baskıresim özelinde farklı bir yaklaşımla ele alınması gerektiği sonucuna varılmıştır.
Bu çalışma, baskıresmin özgünlük statüsünü belirleyen dinamikleri ortaya koyarak,
baskıresmin çoğaltılabilir doğası ile özgünlük arasındaki ilişkiye dair kapsamlı bir değerlendirme
sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Baskıresim , Özgünlük , Çoğaltım , Aura , Çoğul Özgünlük

MULTIPLYING ORIGINALITY: CONSTRUCTION OF PLURAL ORIGINALITY IN PRINTMAKING

Öz

This study argues that originality in printmaking is not limited to the physical production
process, but is a concept constructed by the artist’s intervention, technical variables and the
institutional mechanisms of the art market. The study analyzes how the reproducible structure
of art shapes the perception of originality by addressing the concept of originality in
printmaking within the framework of art history, philosophical approaches and institutional
standards. Using a qualitative research method and literature review method, views on the
subject of the status of originality in printmaking were examined and decisive discussions
were emphasized. In this context, the status of originality in printmaking was examined
in the context of Nelson Goodman’s autographic/allographic distinction, Walter Benjamin’s
concept of aura, Martin Heidegger’s understanding of temporality and Baudrillard’s simulacrum
stages. In addition, how originality in printmaking is determined by the art market
and institutional actors through the institutional guidelines developed by the 1960 Vienna
3rd International Congress of Plastic Arts, the 1968 National Painter-Printmakers Association
of England, and the 1975 American Printmaking Association is discussed within the
framework of Michel Foucault’s determining role of institutions and powers. The findings
show that printmaking has a multi-layered understanding of originality shaped not only by
physical production processes but also by the artist’s intervention, technical variables and the
discourses of the art market. Therefore, it is concluded that the concept of originality should
be addressed with a different approach in printmaking. This study presents a comprehensive
assessment of the relationship between the reproducible nature of printmaking and originality
by revealing the dynamics that determine the originality status of printmaking.

Anahtar Kelimeler

MULTIPLYING ORIGINALITY: CONSTRUCTION OF PLURAL ORIGINALITY IN PRINTMAKING

Kaynakça

• Australian National Gallery. (1986). The artist and the printer : Gallery 4A, 29 November 1986 to 10 May 1987 / Australian National Gallery. Australia National Gallery. 11.12.2024 tarihinde https://nga.gov.au/exhibitions/the-artist-and-the-printer/ adresden erişilmiştir.
• Baudrillard, J. (1994). Simülakrlar ve Simülasyon. University of Michigan press (O. Adanır, Çev) İstanbul: Doğu Batı Yayınları I. Basım.
• Benjamin, Walter. (2020). Teknik Olarak Yeniden Üretilebilirlik Çağında Sanat Yapıtı. (G. Sarı, Çev.). İstanbul: Zeplin Yayınları.
• Campbell, A., ve Raftery, A. (2012). Remaking Dürer: Investigating the master engravings by masterful engraving. Art in Print, 2(4), 15–21. 19.12.2024 tarinde https://www.jstor.org/stable/43047077 adresinden erişilmiştir.
• Castleman, R. (1988). Prints of the 20th Century A History, Thames and Hudson.
• Di Pippo, A.F. (2000). The Concept of Poiesis in Heidegger’s An Introduction to Metaphysics. In: Thinking Fundamentals, IWM Junior Visiting Fellows Conferences, Vol. 9: Vienna https://www.iwm.at/publications/5-junior-visiting-fellows-conferences/vol- IX/Alexander-di%20Pippo adresinden 20.12.2024 tarihinde erişilmiştir.
• Fiorillo, J. (2005). Color Changes (Fading in Ukiyo-e), 19.12.2024 tarinde https://viewingjapaneseprints.net/texts/topics_faq/fading_samples.html adresinden erişilmiştir
• Foucault, M. (1975). Disiplin ve ceza: Hapishanenin doğuşu Çev:M. A. Kılıçbay. İmge Kitabevi Yayınları, 2019.
• Gilmour, P. (2008). On Originality. Print Quarterly, 25(1), 36–50. 19.12.2024 tarinde http://www.jstor.org/stable/41826844 adresinden erişilmiştir
• Goldstein, C. (2008). Printmaking and Theory. Zeitschrift Für Kunstgeschichte, 71(3), 373–388. 19.12.2024 tarinde http://www.jstor.org/stable/40379367 adresinden erişilmiştir Goodman, N. (1976). Languages of art: An approach to a theory of symbols. Hackett Publishing. 113-130
• Hansen, T.V. (1995). Printmaking in America : collaborative prints and presses, 1960-1990. Mary and Leigh Block Gallery, Northwestern University
• Heidegger, M. (1950). Sanat eserinin kökeni (Çev: Kaan H. Ökten). Alfa Yayınları, I. Baskı, 2024
• Hults L. C. (1996). The Print in the western world, The University of Wisconsin Press
• Kraus, R. E. (1986). The Originality of the Avante-Garde and Other Modernist Myths, MIT Press
• Lowe, I. (2000). The Royal Society of Painter-Printmakers [Review of No Day Without a Line: The History of the Royal Society of Painter-Printmakers, 1880-1999, by M. Hopkinson & C. Tilbury]. Print Quarterly, 17(2), 204–206. 13.11.2024 tarihinde http://www.jstor.org/stable/41826174 adresinden erişilmiştir
• Sang L. F. (2021). What is Contemporary Printmaking? 13.11.2024 tarihinde https://www.malaysianprintmaking.com/post/what-is-contemporary-printmaking adresinden erişilmiştir
• Pablo Picasso’dan sonra, (2022). Spicers Auctioneers and Valuers. Three ltd edition lithographs from the ‘Vollard Suite’ series, with certificates. 21.12.2024 tarihinde
• https://www.spicersauctioneers.com/catalogue/lot/8a975d0f329df584fde4a119fbbb2aa5/2a6fa85538c56e3991b429b74f737ad8/modern-vintage-home-jewellery-silver-watches-cloc-lot-391/ adresinden erişilmiştir.
• Parshall, P., & Schoch, R. (2005). Origins of European Printmaking: Fifteenth-Century Woodcuts and Their Public. Yale University Press.
• Thompson, S. E. (2013, October 21). The many worlds of Ukiyo-e prints [Video]. Museum of
• Fine Arts, Boston. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=46w-140Zf9E
• Tallman, S. (1996). The contemporary print: from pre-pop to postmodern. (Thames and Hudson Ltd. London, 1996), s.9
• Warhol, A. (t.y.). Moma. Andy Warhol Untitled from Campbell’s Soup II, 1969. 18.10.2024 tarihinde https://www.moma.org/collection/works/72348 adresinden erişilmiştir.