Rekabet İlkesi Kapsamında Kamu Alım Usullerinin Değerlendirilmesi

Yıl 2023, , 101 - 129, 13.06.2023

Sedat Polat , İhsan Öztunç

https://doi.org/10.52836/sayistay.1261309

Öz

Kamu alımlarında rekabet ilkesi; alım sürecinin eşit, adil, saydam ve yarışmaya elverişli bir ortamda geçmesini ifade etmektedir. Söz konusu sürecin tesisinde rol oynayan önemli faktörlerden biri alım usulleridir. Bu çalışmanın amacı, rekabet ilkesi çerçevesinde Türkiye’deki kamu alım usullerinin değerlendirilmesidir. Bu kapsamda 2011-2021 yılları arasındaki kamu alımlarının dağılımı ve seyrine yönelik incelemelerde bulunulmuştur. Araştırma sonucunda açık ihale usulünün ihale usulleri içerisindeki payının yüksekliğinin rekabet açısından olumlu olduğu ancak 2017 sonrasında bu usulün payındaki azalışın dikkat çekici boyutlara ulaştığı tespit edilmiştir. Buna karşılık rekabetçi olmayan pazarlık ihalelerinin payı ise yükseliş eğilimine girmiştir. Tenzilat miktarları göz önüne alındığında son dönemdeki seyrin rekabet ve kamu yararı açısından tartışılması gerekmektedir. Ayrıca genel ihale sistematiğinin dışında olan doğrudan temin ve istisna alımların payındaki seyir
de 2016 yılı sonrasında rekabet ilkesiyle ters yönde hareket etmektedir. Bu kapsamda ilana dayanmayan ve katılımcı sınırlaması içeren alım usullerinden mümkün olduğu kadar kaçınılması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Rekabet İlkesi, Kamu İhalesi, İhale Usulleri, kamu alımları

Kaynakça

• Abacıoğlu, M. ve Abacıoğlu, A. (2021). Kamu İhale Kanunu ve Uygulaması. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Akel, Y. N. (2018). İdarî Usul Ve İhale İlkeleri Temelinde Pazarlık Usulü Hakkında Bir Değerlendirme. Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, (11), 48.
• Akpınar, N. (2020). 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununda Öngörülen Kamu İhale Usulleri (5812 Sayılı Kanun Değişikliği İle Genel Bir İnceleme). İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(38), 132-154.
• Akyılmaz, B., Sezginer, M. ve Kaya, C. (2019). Türk İdare Hukuku. 11. Baskı, Ankara: Savaş Kitabevi.
• Arslan, D. (2014). Doğrudan Temin Yöntemiyle Yapılan Alımlarda Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar. http://kikihaledanismanlik.com/index/makale/166, Erişim: 17.12.2022.
• Atuğ, M. ve Taytak, M. (2018). Kamu Satın Alımları Kapsamında Doğrudan Temin Uygulamalarının Değerlendirilmesi ve Bir Vaka Analizi. Sayıştay Dergisi, (110), 91-123.
• Boynikar, M. (2020). Temel İhale Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları.
• Bozkurt, C. (2009). 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununun Son Değişiklikler (5812 Sayılı Kanun) De Dikkate Alınarak Genel Bir Değerlendirmesi. Denetişim Dergisi, (2), 60-74.
• Çağlayan, R. (2019). İdare Hukuku Dersleri. 7. Baskı, Ankara: Adalet Yayınevi.
• Çetinkaya, Ö. (2014). Evaluation of Public Procurement System Considering the Principles of Competition, Transparency and Equal Treatment. Business&Economics Research Journal, 5(3).
• Çetinkaya, Ö., Filibe, M. ve Üstün, K. (2018). Tarihsel Boyutu ile Kamu Alım Usullerindeki Gelişmeler ve Günümüzdeki Yapının Değerlendirilmesi. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 6 (1), 311-330.
• Çorbacıoğlu, Ş. (1997). Osmanlıdan-Günümüze İhale Yasaları. Türkiye Mühendislik Haberleri Dergisi, 389, 11-15.
• Demirboğa, D. A. (2017). Kamu İhale Sözleşmesinin Yapılması Usulleri (İhale Usulleri). Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, (9), 181-201.
• Günday, M. (2002). İdare Hukuku (6. Baskı). Ankara: İnan Yayıncılık.
• Gök, Y. (2010). Kamu İhale Hukukuna Hakim Olan İlkeler. Dış Denetim, (2), 12-23.
• Gözler, K. ve Kaplan, G. (2017). İdare Hukukuna Giriş (23. Baskı). Bursa: Ekin Yayınevi.
• Gözübüyük, Ş. ve Tan, T. (2011). İdare Hukuku Cilt 1 Genel Esaslar. 8. Baskı, Ankara: Turhan Kitabevi.
• İnan, A. (2021). İhale Hukuku Ders Notları (6. Baskı). Ankara: Öztepe Matbacılık.
• Kamu İhale Kanunu (2002, 22 Ocak). Resmi Gazete (Sayı: 24648). https://www.mevzuat. gov.tr/mevzuatmetin/1.5.4734.pdf.
• KİK (2011). Kamu Alımları İzleme Raporu. Ankara: Kamu İhale Kurumu.
• KİK (2012). Kamu Alımları İzleme Raporu. Ankara: Kamu İhale Kurumu.
• KİK (2013). Kamu Alımları İzleme Raporu. Ankara: Kamu İhale Kurumu.
• KİK (2014). Kamu Alımları İzleme Raporu. Ankara: Kamu İhale Kurumu.
• KİK (2015). Kamu Alımları İzleme Raporu. Ankara: Kamu İhale Kurumu.
• KİK (2016). Kamu Alımları İzleme Raporu. Ankara: Kamu İhale Kurumu.
• KİK (2017). Kamu Alımları İzleme Raporu. Ankara: Kamu İhale Kurumu.
• KİK (2018). Kamu Alımları İzleme Raporu. Ankara: Kamu İhale Kurumu.
• KİK (2019). Kamu Alımları İzleme Raporu. Ankara: Kamu İhale Kurumu.
• KİK (2020). Kamu Alımları İzleme Raporu. Ankara: Kamu İhale Kurumu.
• KİK (2021). Kamu Alımları İzleme Raporu. Ankara: Kamu İhale Kurumu.
• KİK (2022). Kamu Alımları İzleme Raporu. Ankara: Kamu İhale Kurumu.
• Karagülle, G. (2019). Kamu İhale İlke ve Usulleri Açısından İstisna Kapsamındaki Alımlar. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atılım Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Öztunç, İ. (2022). Kamu İhale Kurulu Kararları Çerçevesinde İhale İptal Nedenleri ve Çözüm Önerileri. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sezer, Y. (2014). Kamu İhalelerine Katılmada Davet Yöntemi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 16 (Özel sayı 2014), 3913-3947.
• SIGMA (2016). Kamu Alım Usulleri. https://www.sigmaweb.org/publications/Public-Procurement-Brief-10-2016-Turkish.pdf, Erişim: 10.12.2022.
• TDK (2023). https://sozluk.gov.tr/. Erişim: 17.08.2022.
• TDV (2023). https://islamansiklopedisi.org.tr/sozluk. Erişim: 17.01.2023.
• Üstün, Ü. S., ve Çalış, H. S. (2018). 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununa Hâkim Olan İlkelerin Değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 26(2), 111-147.
• Wiehen, M. ve Olaya, J. (2006). How To Reduce Corruptıon in Publıc Procurement: The Fundamentals. Curbing Corruption in Public Procurement. (Ed.) Kostyo, K. Berlin: Transparency International.
• Yaldızlı, E. (2020). Kamu İhale Hukukunda Düzenlenen İş Ortaklıkları ve Konsorsiyumların Rekabet Hukuku Kapsamında Değerlendirilmesi. Rekabet Kurumu (Uzmanlık Tezleri Serisi No: 173) https://www.rekabet.gov.tr/Dosya/uzmanlik-tezleri/13-eren-yaldizli-20200923173213151-pdf. Erişim: 14.12.2022.
• Yaşar, H. N. (2013). İdare Hukuku- Genel Esaslar. İstanbul: DER Yayınları.