Türkiye'de Göçmenlere Yönelik Emek Rejimini Sosyal Hizmet Perspektifiyle Düşünmek Thinking about the Labor Regime for Migrants in Turkey from a Social Work Perspective

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 1, 18 - 31, 31.08.2023

Fırat Karçal , Taner Artan

Öz

Türkiye'de Göçmenlere Yönelik Emek Rejimini Sosyal Hizmet Perspektifiyle Düşünmek

ÖZ
1980’lerden sonra çalışma yaşamında giderek görünür hale gelen güvencesiz çalışma biçimleri, günümüzde tüm çalışma alanları ve emek süreçlerinin temel unsurlarından biri haline gelmiştir. Göç alan ulus devletlerin göç rejimleri doğrultusunda uyguladıkları politikalar ve yasal düzenlemeleri, göçmen emeğinin dünya geneline hâkim olan esnek ve güvencesiz çalışma biçimlerine dayalı emek piyasalarına eklemlenme biçimleri ve koşullarını belirlemektedir. Günümüz toplumsal üretim biçiminde göçmen emeğinin kapladığı alan göz önüne alındığında, göçmen emeğinin koşullarını toplumun savunmasız gruplarını güçlendirmek, toplumsal eşitsizliklerin giderilmesine yönelik politikalar üretmek ve uygulamaya dönüştürmek misyonunu taşıyan sosyal hizmet disipliniyle birlikte düşünmenin önemi ortaya çıkmaktadır. Bu bağlamda çalışmanın amacı Türkiye’de göçmenlerin emek piyasalarına dahil olmalarını ve emek piyasalarındaki koşullarını belirleyen emek rejimini sosyal hizmet perspektifiyle değerlendirmektir. Çalışmada önce sosyal hizmet perspektifinden göç yönetimi sürecinin niteliği ele alınmış, ardından Türkiye’de göçmenlerin yasal çalışma evrenini belirleyen düzenlemeler sosyal hizmet çerçevesinden değerlendirilmiştir. Çalışmanın vardığı sonuçlardan biri mevcut durumda değişim yaratabilmenin koşulu olarak toplumla sosyal hizmet çalışmalarına duyulan gereksinim olmaktadır. Çalışmanın bir diğer sonucu ise toplumla sosyal hizmet çalışmalarının öznesinin göçmenler ve yerleşik toplumun temsilcileri olmaması halinde kalıcı sonuçlara ulaşmanın mümkün olamayacağıdır.
Anahtar kelimeler:
Göç, Göçmen işçi, Güvencesizlik, Radikal sosyal hizmet

Anahtar Kelimeler

Göç, Göçmen işçi, Güvencesizlik, Radikal sosyal hizmet, Migration, Migrant worker, Precarity, Radical social work

Thinking about the Labor Regime for Migrants in Turkey from a Social Work Perspective

Öz

ABSTRACT
Precarious forms of work, which have become increasingly visible in working life since the 1980s, have become one of the fundamental elements of all fields of work and labor processes today. The policies and legal regulations implemented by receiving nation-states in line with their migration regimes determine the forms and conditions of integration of migrant labor into labor markets based on flexible and precarious forms of work that dominate the world in general. Considering the space occupied by migrant labor in today's social mode of production, the importance of considering the conditions of migrant labor together with the discipline of social work, which has the mission of empowering vulnerable groups of society, producing policies to eliminate social inequalities and transforming them into practice, emerges. In this context, the aim of this study is to evaluate the labor regime that determines the inclusion of migrants in labor markets and their conditions in labor markets in Turkey from a social work perspective. In the study, the nature of the migration management process is first discussed from a social work perspective, and then the regulations that determine the legal working universe of migrants in Turkey are evaluated from a social work framework. One of the conclusions of the study is the need for social work with the community as a condition for creating change in the current situation. Another conclusion of the study is that it will not be possible to achieve lasting results if the subject of social work with the community is not immigrants and representatives of the settled society.

Keywords:
Migration, Migrant worker, Precarity, Radical social work

Anahtar Kelimeler

Migration, Migrant worker, Precarity, Radical social work

Kaynakça

• Abramovitz, M. (2013). "Which side are we on?". In Poverty and Inequality. Bristol, UK: Policy Press. https://doi.org/10.51952/9781447366836.ch002 (Erişim Tarihi: 30.05.2023).
• Akbaş, S., ve Ünlütürk Ulutaş, Ç. (2018). Küresel Fabrika Kentinin Görünmeyen İşçileri: Denizli İşgücü Piyasasinda Suriyeli Göçmenler. Çalışma ve Toplum, 56(1), 167-192.
• Altınörs, A. (2018). İmkânsiz Sermaye: 21. Yüzyılda Kapitalizm, Sosyalizm Ve Toplum. İsranbul: Yordam Kitap.
• Akdeniz, E. (2014). Suriye savaşının gölgesinde mülteci işçiler. İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
• Akdeniz, E. (2016). Sığınamayanlar: Ölüm koridorundan mülteci pazarlığına. İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
• Akdeniz, E. (2021). Sekizinci kıta: Göçmen emeğinin küresel devinimi. İstanbul: Kor Kitap.
• Akpınar, T. (2009). Türkiye’ye Yönelik Düzensiz Göçler ve Göçmenlerin İnşaat Sektöründe Enformel İstihdamı (Doktora Tezi) (Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Bailey, R., Brake, M. (eds) (1975). Radical Social Work. London: Edward Arnold.
• Benach, J., & Muntaner, C. (2007). Precarious Employment And Health: Developing A Research Agenda. Epidemiol Community Health, 61(4), 276-277.
• Beyaz, Z. (2021). Türkiye'de Covıd-19 Sürecinde Eşitsizliğin Bir Başka Görünümü: Mülteci İşçiler, İçinde Verilerle Pandemi Sürecinde Türkiye.Ed: Turgay Münyas. Ankara: Nobel Akademi Yayıncılık.
• BM. (2022). Global Trends Forced Dispalcement in 2021. https://www.unhcr.org/media/40152. (Erişim Tarihi: 20.10.2022).
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (2021). https://www.csgb.gov.tr/media/90062/yabanciizin2021.pdf. (Erişim Tarihi: 20.04.2023).
• Çoban, B. (2018). Türkiye’de İşsizlik Profili Bağlamında Suriyeli Gençlerin İstanbul İşgücü Piyasasına Katılım Sorunları. Çalışma ve Toplum, 1(56), 193-216.
• Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme. (1976). https://insanhaklarimerkezi.bilgi.edu.tr/media/uploads/2015/08/03/EkonomikSosyal KulturelHaklarSozlesmesi.pdf (Erişim Tarihi: 24.06.2022)
• Geçici Koruma Sağlanan Yabancıların Çalınma İzinlerine Dair Yönetmelik. (2016, 15 Ocak). Resmî Gazete (Sayı: 29594). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/3.5.20168375.pdf (Erişim Tarihi: 15.04.2023)
• Göç İdaresi Başkanlığı. (2023). Başkanlığın Görevleri. https://www.goc.gov.tr/ baskanligin-gorevleri (Erişim Tarihi: 14.04.2023.)
• IFSW (2014). Global Definition Of Social Work. https://www.ifsw.org/what-is-social-work/global-definition-of-social-work/ (Erişim Tarihi: 23.03.2023).
• İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi. (1948). https://www.ihd.org.tr/insan-haklari-evrensel-beyannames/ (Erişim Tarihi: 11.06.2022).
• İSİG (2022). Yoksulluğun Nedeni Sermaye İktidarıdır… Son on yılda (2013-2022) en az 828 göçmen/mülteci işçi hayatını kaybetti https://isigmeclisi.org/20808-yoksullugun-nedeni-sermaye-iktidaridir-son-on-yilda-2013-2022-en-az-828 (Erişim Tarihi: 22.04.2023).
• Jayaweera H., B. Anderson (2008). Migrant Workers And Vulnerable Employment: A Review Of Existing Data. Report for TUC Commission on Vulnerable Employment, COMPAS.
• Lavalette, M. (2022). 10. Sosyal Hizmetleri Yeniden Düşünmek Konferans Notları. İstanbul.
• Lewis, H. (2015). Hyper-Precarious Lives: Migrants, Work And Forced Labour İn The Global North. Progress İn Human Geography, 39(5), 580-600.
• Lordoğlu, K., ve Aslan, M. (2015). Beş Sınır Kenti Ve İşgücü Piyasalarında Değişim: 2011-2014, Göç Dergisi, 2(2), 249-267.
• Massey, D. S., Arango, J., Hugo, G., Kouaci, A., Pellegrino, A., & Taylor, J. E. (1993). Theories Of International Migration: A Review And Appraisal. Population and Development Review, 19(3), 431-466.
• Mesopotamia Dayanışma Okulu. https://birartibir.org/somut-ihtiyac-siyasal-angajman/ (Erişim Tarihi: 14.03.2023).
• Reisch, M. (2002). The Road Not Taken: The History of Radical Social Work in The United States. Routledge: New York
• Rumelili, B., ve Karadağ, S. (2017). Göç Ve Güvenlik: Eleştirel Yaklaşımlar. Toplum ve Bilim, 140, 69-92.
• Topçuoğlu-Atasü; R., Akbaş, E. (2009). Küreselleşme Sürecinde Daralan Sosyal Haklar ve Türkiye’de Sosyal Hizmet Sunumunda Yaşanan Dönüşümün Kuramsal ve Politik Çerçevesi. I. Sosyal Haklar Uluslararası Sempozyumu, Akdeniz Üniversitesi, 22-23 Ekim, ss. 175-181 Antalya.
• Topçuoğlu-Atasü, R. (2015). Göç Ve Sermaye İlişkisi Ve Türkiye’de Göçmen Çocuk Emeği. DİSK-AR, 4, 116-124.
• Tufan, B., Sayar, Ö. Ö., ve Koçyıldırım, G. (2009). Sosyal Bir Hak Olarak Sosyal Hizmet. Uluslararası Sosyal Haklar Sempozyumu Bildiri Kitabı (76-86), Antalya.
• Uluslararası İşgücü Kanunu. (2016, 13 Ağustos). Resmî Gazete (Sayı: 29800). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.6735.pdf (Erişim Tarihi: 15.04.2023)
• Uyum Strateji Belgesi ve Ulusal Eylem Planı (2018-2023). https://www.goc.gov.tr/ kurumlar/goc.gov.tr/Yayinlar/UYUM-STRATEJI/Uyum-Strateji-Belgesi-ve-Ulusal-Eylem-Plani.pdf (Erişim Tarihi: 29.03.2023)
• Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu. (2013, 4 Nisan). Resmî Gazete (Sayı: 28615). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/04/20130411-2.htm (Erişim Tarihi: 25.03.2023)