Güneydoğu Anadolu Bölgesinin Depremselliği ve Deprem Tehlike Analizi

Yıl 2010, Cilt: 14 Sayı: 1, 84 - 94, 27.02.2014

Nazlı Anadolu Ümit Kalyoncuoğlu

Öz

Bu çalışmada Güneydoğu Anadolu Bölgesinin sismik riski ve sismisitesinin uzaysal dağılımı ele alınmıştır. Bu amaç doğrultusunda 1964-2008 yılları arasında bölgede meydana gelen ve magnitüdü M>4 olan deprem verileri kullanılmıştır. Depremsellik parametrelerinin belirlenmesi için çalışma alanı 253 alt bölgeye ayrılmıştır. Her bir alt alan için, Gutenberg-Richter magnitüd-frekans bağıntısındaki a ve b parametreleri hem En Küçük Kareler yöntemi ile hem de yeni geliştirilen Kaltek metodu kullanılarak hesaplanmış ve her iki yöntemle elde edilen sonuçlar karşılaştırılmıştır. Alternatif metod olan Kaltek'den elde edilen sonuçlar çalışma alanının tektonik yapısı ve deprem aktivitesi ile çok daha iyi uyum göstermiştir. Bölgede en düşük, en yüksek ve ortalama b değeri sırasıyla bmin=0.8, bmax=1.26 and bavr=1 olarak hesaplanmıştır. Son olarak Poisson modeli kullanılarak çalışma alanı içerisinde M>6,5 depremin 100 yıllık bir süreçte oluşma riski ve dönüş peryotları hesaplanarak haritalanmıştır. Çalışma alanında M>6.5 bir depremin oluşma riski %70-75 ve dönüş peryodu da 50 yıldan daha az olarak Erzincan-Erzurum-Muş-Elazığ alanında bulunmuştur. Anahtar Kelimeler: B-Değeri, Depremsellik, Deprem Tehlikesi, Güneydoğu Anadolu

Anahtar Kelimeler

B-Değeri, Depremsellik, Deprem Tehlikesi, Güneydoğu Anadolu

Kaynakça

• Allen, C. R., Amand, P., Richter, C. F., Nordquist J. M. 1965. Relation Between Seimicity and Geological Structure in the Southern California Region. Bull. Seismol. Soc. Am. 55:752-797.
• Allen, C.R. 1969. Active Faulting in Northern Turkey. Contribution, 1577, Div. Geol. Sciences California Inst. Technology, 32.
• Allen, M. 2004. Late Cenozoic Reorganization of the Arabia-Eurasia Collision and the Comparison of Short-Term and Long-Term Deformation Rates, Tectonics,23,Tc2008,Doi:10.1029/2003tc001530.
• Ambrasseys, N. N. 1989. Temporary Seismic Quiescence. SE Turkey. Geophysical Journal, 96, 311-33.
• Arpat, E., Şaroğlu, F. 1972. Doğu Anadolu Fayı ile İlgili Bazı Gözlemeler, MTA Dergisi, 78, 44-50.
• Arpat, E., Şaroğlu, F. 1975. Türkiye’deki Bazı Önemli Genç Tektonik Olaylar, Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 18, 1, 91-100.
• Bozkurt, E. 2001. Neotectonics of Turkey- A Synthesis. Geodinamica Acta, 14, 3-30.
• Burton P.W. 1979. Seismic Risk in Southern Europe Through India Examined Gumbel’s Third Distribution of Extreme Values. Geophysical Journal R. Astr. Soc. 59, 249-280.
• Elitok, Ö., Dolmaz, M.N. 2008. Mantle Flow-Induced Crustal Thinning in the Area Between the Easternmost Part of the Anatolian Plate and the Arabian Foreland (E Turkey) Deduced From the Geological and Geophysical Data. Gondwana Research, 13, 3, 302-318.
• Faccenna, C., Bellier, O. Martinod, J. Piromallo, C., Regard, V. 2006. Slab Detachment Beneath Eastern Anatolia: A Possible Cause for the Formation of the North Anatolian Fault. Earth and Planetary Science Letters, 242, 85–97.
• Flerit, F., Armijo, R., King, G., Meyer, B., 2004. The Mechanical Interaction Between the Propagating North Anatolian Fault and the Back-Arc Extension in The Aegean. Earth and Planetary Science Letters 224, 347–362.
• Gutenberg B., Richter C.F. 1944. Frequency of Earthquakes in California, Bull. Seismol. Soc. Am. 34, 185-188.
• Gutenberg B., Richter C.F. 1954. Earthquake Magnitude, Intensity, Energy and Acceleration. Bull. Seism. Soc. Am., Vol. 63. 501-516.
• Hatzidimitriou, P. M., Papadimitriou, E.E., Mountrakis, D. M., Papazachos, B. C. 1985. the Seismic Parameter b of the Frequency- Magnitude Relation and Its Association With the Geological Zones in the Area of Greece, Tectonophysics 120, 141-151.
• Herece, H., Akay, E. 1992. Karlıova-Çelikhan Arasında Doğu Anadolu Fayı, Türkiye 9. Petrol Kongresi, 361-372.
• İmamoğlu, M.Ş. 1993. “Gölbaşı (Adıyaman)-Pazarcık- Narlı (K.Maraş) Arasındaki Sahada Doğu Anadolu Fayı’nın Neotektonik İncelenmesi” Yayınlamamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• İmamoğlu, M.Ş. 1996. Doğu Anadolu Fay Zonu Gölbaşı Kesimi Neotektonik Özellikleri ve Gölbaşı-Saray Fay Kaması Havzası, Türkiye Jeoloji Kurultay Bülteni, 11, 176-184.
• İmamoğlu, M.Ş., Çetin, E. 2007. Güneydoğu Anadolu Bölgesi ve Yakın Yöresinin Depremselliği, D.Ü. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi 9, 93-103. Jaffey, N., Robertson, A.H.F. 2001. New Sedimentological and Structural Data From the Ecemiş Fault Zone, Southern Turkey: Implications for Its Timing and Offset and the Cenozoic Tectonic Escape of Anatolia. Journal of the Geological Society, London 58, 367–378.
• Jaffey, N., Robertson, A.H.F., Pringle, M. 2004. Latest Miocene and Pleistocene Ages of Faulting, Determined by Ar/Ar Single-Crystal Dating of Airfall Tuff and Silicic Extrusives of the Erciyes Basin, Central Turkey: Evidence for Intraplate Deformation Related To the Tectonic Escape of Anatolia, Terra Nova, 16(2), 45-53.
• Kalyoncuoğlu, Ü. Y. 2007. Evaluation of Seismicity And Seismic Hazard Parameters in Turkey and Surrounding Area Using A New Approach To the Gutenberg-Richter Relation. J. Seismol., 11, 131- 148.
• Kıjko A, Sellevol M. A. 1989. Estimation of Earthquake Hazard Parameters From Incomplete Data Files. Part I. Utilization of Extreme and Complete Catalogs With Different Threshold Magnitudes. Bull. Seismol. Soc. Am., 79, 645-654.
• Kıjko A, Sellevol M.A. 1992. Estimation of Earthquake Hazard Parameters From Incomplete Data Files. Part II. Incorporation of Magnitude Heterogeneity. Bull. Seismol. Soc. Am., 82, 120-134.
• Koçyiğit, A., Yılmaz, A., Adamia, A., Kuloshvili, S. 2001. Neotectonics of East Anatolian Plateau (Turkey) and Lesser Caucasus: Implication for Transition From Thrusting To Strike-Slip Faulting. Geodinamica Acta 14, 177–195.
• Koçyiğit, A., Özacar, A. 2003. Extensional Neotectonic Regime Through NE Edge of the Outer Isparta Angle, Sw Turkey: New Field and Seismic Data. Turkish J. Earth Sci., Vol. 12, 67-69.
• Lyberiss, N., Yürür, T., Chorowicz, J., Kasapoğlu, E., Gündoğdu, N. 1992. the East Anatolian Fault: An Oblique Collision Belt, Tectonophysics, 204, 1-15.
• Manakou, M.V., Tsapanos, T.M. 2000. Seismicity and Seismic Hazard Parameters Evaluation in the Island of Crete and Surrounding Area Inferred From Mixed Data Files. Tectonophysics 321, 157- 178.
• Mckenzie, D., 1972. Active Tectonics of the Mediterranean Region. Geophysical Journal of the Royal Astronomical Society, 30, 109-185.
• Mckenzie, D. 1976. the East Anatolian Fault, A Major Structure in Eastern Turkey. Earth and Planetory Sciences, 29, 189-193.
• Mori, J., Abercrombie R.E. 1997. Depth Dependence of Earthquake Frequency-Magnitude Distributions in California: Implications Fort He Rupture Initiation. J Geophys Res., 102, 15081-15090
• Nalbant, S., Mccloskey, J., Steacy, S., Barka, A. 2002. Stree Accumulation and Increased Seismic Risk Eastern Turkey. Earth and Planetary Science Letters, 195, 291-298.
• Olsson, R. 1999. An Estimation of Maximum B-Value in the Gutenberg-Richter Relation J Geodyn. 27:547- 552
• Papazachos B.C. 1974. Dependence of the Seismic Parameter B On the Magnitude Range. Pure Appl. Geophys., 112, 1059-1065.
• Papazachos B.C., Papazachou C.B. 1997. the Earthquakes of Greece, Ziti Publication, Thessolanaki, Greece.
• Papazachos B.C. 1999. An Alternative Method For A Reliable Estimation of Seismicity With An Application in Greece And The Surrounding Area. Bull. Seismol. Soc. Am., 89, 111-119
• Reilinger, R. E., Mcclusky, S. C., Oral, M. B., King, R. W., Toksöz, M. N. 1997. Global Positioning System Measurements of Present-Day Crustal Movements in the Arabia-Africa-Eurasian Plate Collision Zone, Journal of Geophysical Research 102, 9983-9999.
• Seymen İ., Aydın, A. 1972. Bingöl Deprem Fayı ve Bunun Kuzey Anadolu Fayı ile İlişkisi, MTA Dergisi, 79, 1-8.
• Şaroğlu F., Emre, Ö., Boray, A. 1987. Türkiye’nin Diri Fayları ve Depremsellikleri, MTA Derleme No: 8174, 394.
• Şaroğlu F., Emre, Ö., Kuşçu, İ. 1992a. Türkiye Diri Fay Haritası, MTA Yayını, Ankara.
• Şaroğlu F., Emre, Ö., Kuşçu, İ. 1992b. the East Anatolian Fault Zone of Turkey. Annal. Tect., 6, 99-125.
• Şengör, A.M.C. 1979. the North Anatolian Fault; Its Age, Offset and Tectonic Significance, Jour. Geol. London, 136, 269-282.
• Tatar, O., Gürsoy, H., Piper, J.D.A. 2002. Different Neotectonic Rotations in Anatolia And the Tauride Arc: Erenlerdağ Volcanic Complex and Isparta Volcanic District, South-Central Turkey, Journal Of The Geological Society, London, 159, 281-294.
• Taymaz, T., Eyidoğan, H., Jackson, J. A. 1991. Source Parameters of Large Earthquakes in the East Anatolian Fault Zone (Turkey), Geophysical Journal International-Oxford, 106, 537-550.
• Temiz, U. 2004. Kırşehir Dolayının Neotektoniği ve Depremselliği, Doktora Tezi, A. Ü., Ankara.
• Tsapanos, T.M. 1990. B-Values of Two Tectonics Part in the Circum-Pasific Belt, Pure Appl. Geophys. 134, 229-242,
• Tsapanos, T.M., Galanopoulus, D. G., Buton, P.W. 1994. Seismicity in the Hellenic Volcanic Arc: Relation Between Seismic Parameters and the Geophysical Fields In the Region. Geophys. J. Int. 117, 677- 694.
• Wang, J.H. 1998. b-Values of Shallow Earthquakes in Taiwan, Bull. Seismol. Soc. Am., 78, 1243-1254.
• Weeks, J., Lockner, D., Byerlee, J. 1978. in b-Values During Movement On Cut Surfaces in Granite, Bull. Seismol. Soc. Am., 68, 333-341.
• Wiemer, S., Baer, M. 2000. Mapping and Removing Quarry Blast Events From Seismicity Catalogs, Bull. Seismol. Soc. Am., 90, 525-530.
• Yılmaz, Y. 2000. Ege Bölgesinin Aktif Tektoniği. Batı Anadolu’nun Bildiriler Kitabı, 3-14. Sempozyumu,