Ebelik Bölümü Öğrencilerinin Ebelik Program Yeterliliklerine Sahip Olma Algıları

Yıl 2019, Cilt: 10 Sayı: 1, 34 - 39, 21.03.2019

Şeyda Ferah Arslan Aleyna Yıldız Melek Merve Şen

https://doi.org/10.22312/sdusbed.482581

Öz

Amaç:Bu çalışma Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Ebelik Bölümü 3. ve 4. sınıf öğrencilerinin, ebelik program yeterliliklerine sahip olma düzeylerine ilişkin algılarını belirlemek amacıyla yapılmıştır.

Materyal-metod:Araştırmanın örneklemini 3.sınıfa devam etmekte olan 52 (%54,7), 4.sınıfa devam etmekte olan 43 (%45,2) öğrenci olmak üzere toplam 95 ebelik bölümü öğrencisi oluşturmaktadır. Veri toplamada yüksekokulun internet sitesinde yer alan program yeterliliklerinden oluşan bir form kullanılmıştır. Öğrenciler her bir yeterliliğe sahip olma derecelerini ‘1 hiç yeterli değilim, 5 çok yeterliyim şeklinde’ 1’den 5’e kadar puanlamışlardır. Her bir yeterlilik için ayrı ayrı ve toplam 19 yeterlilik için ortalama puan hesaplanmıştır. Anket sorularına verilen 3 puan orta, 4 ve üzerindeki puanların ise istenen düzeyde yeterlilik kazanımını temsil ettiği kabul edilmiştir. Gruplar arasındaki farkın anlamlılığını test etmek için Mann Whitney U-testi kullanılmıştır. Veriler SPSS 21.0 programı ile analiz edilmiş olup, anlamlılık düzeyi p<0,05 olarak kabul edilmiştir.

Bulgular:3.sınıf öğrencilerinin yeterlilik algısı 5 puan üzerinden 3,16 ve 4.sınıf öğrencilerinin yeterlilik algısı 3,61’dir. 4.Sınıf öğrencilerinin yeterlilik algıları 3.sınıf öğrencilerinden anlamlı derecede yüksektir. Öğrencilerin kendilerini en olumlu değerlendirdikleri yeterlilik “Yaşam boyu eğitimin gerekliliğinin bilincinde olma”dır (3.sınıf ortalaması 4,23; 4.sınıf ortalaması 4,60 puan). Öğrencilerin kendilerini en olumsuz değerlendirdikleri yeterlilik ise “Riskli doğumla ilgili kontrol, müdahale ve bakımı tek başına yürütebilme”dir (3.sınıf ortalaması 2,17; 4.sınıf ortalaması 2,63 puan). 

Sonuç:Ebelik 3. ve 4.sınıf öğrencilerinin genel yeterlilik algı ortalamaları ortanın üzerindedir. 4.Sınıf öğrencileri kazandıkları yeterlilikler bakımından kendilerini daha olumlu olarak değerlendirmektedirler. Ebenin en temel rol ve sorumluluklarından biri “Normal/Riskli doğumla ilgili kontrol, müdahale ve bakımı tek başına yürütebilme” olmasına rağmen, öğrenciler bu konuda kendilerini yetersiz hissetmektedir. Tüm yeterliliklerin öğrencilere istenilen düzeyde kazandırılmasına yönelik, eğitim programının tüm bileşenleri ile birlikte gözden geçirilmesi faydalı olacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Yeterliliğe Dayalı Eğitim, Ebelik Eğitimi, Öğrenci

Kaynakça

• Türk Ebeler Derneği - http://turkebelerdernegi.org/ebeligin-tarihcesi/ (Erişim: Eylül 2018)
• Smith SA. Nurse competence: A concept analysis. Int J Nurs Knowl 2012; 23(3): 172-82.
• Akçamete G. Bologna süreci yeterlilikler ve öğrenme kazanımları ilişkisi. VII. Ulusal Tıp Eğitimi Kongresi; 2012.s.5-10.
• Dünya Sağlık Örgütü-Türkiye; Ebelik Ulusal Çekirdek Eğitim Programı-EUÇEP, 2016. http://www.yok.gov.tr/documents/10279/30571835/ebelik.pdf. (Erişim Tarihi: Eylül 2018).
• Bahar Özvarış Ş, Demirel Ö. Öğrenen Merkezli Tıp Eğitimi. Eğitici Rehberi. Türk Tabipleri Birliği, Ankara, 2002.
• Fan JY, Wang YH, Chao LF, Hsu LL. Performance evaluation of nursing students following competency-based education. Nurse Educ Today. 2015; 35(1): 97-103.
• Erdem Y, Yazıcı G, Açıkgöz İ, Küçük S, Erdoğan H. Sağlık yüksekokulu ebelik/hemşirelik programı son sınıf öğrencilerinin mesleki bilinç durumlarının incelenmesi. 5.Ulusal Hemşirelik Öğrencileri Kongresi; 2006.s.22.
• Avcı İA, Altay B, Uğur H, Yılmaz A, Güzel N. Temel sağlık hizmetlerinde çalışan ebelerin iletişim becerileri. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2012; 15(3): 161-166.
• Amanak K, Balkaya N. Ebelik bölümü öğrencilerinin doğal doğuma yönelik bilgi ve düşünceleri. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2013; 2(2): 169-192.
• Yılmaz Esencan T. Doğumhanede ebelik tanıları ve girişimler. 1.Uluslararası 2.Ulusal Ebelik Kongresi; 2011.
• İnfluential Factors. Rev. Eletr. Enf. 12(4):601-6. / WHO (2013) Interprofessional Collaborative Practice in Primary Health Care: Nursing and Midwifery Perspectives. http://www.who.int/hrh/resources/IPE_SixCaseStudies.pdf (Erişim Tarihi: Eylül 2018)
• Karaçam Z, Akyüz EÖ. Doğum eyleminde verilen destekleyici bakım ve ebe/hemşirenin rolü. İstanbul Üniversitesi FN. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2011; 19(1): 45-53.
• Şahin AS, Güler H. Ağrı ilinde çalışan ebelerin tükenmişlik düzeylerinin iş doyumları ve empatik eğilimleri üzerine etkisi. TAF Preventive Medicine Bulletin. 2014; 13(2): 141-50.
• Tokat MA. Disfonksiyonel Doğum: Genel Bakış Açısı. 1. Baskı. İstanbul, 2016: 24-37.
• Beydilli, E. Ebelerin Görev, Yetki ve Sorumluluklarını Algılama Durumlarının Belirlenmesi ve Geliştirilen Ölçeğin Geçerlik ve Güvenilirlik İncelemesi (Yüksek lisans Tezi). İzmir, Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2000.
• Şimşek Ş, Akgemci T, Çelik A. Davranış Bilimlerine Giriş ve Örgütlerde Davranış. 2. Baskı. Ankara, 2009.
• Ay F. Hemşirelik eğitiminde yeterliliğin sağlanması için yeni bir yaklaşım: rehber hemşire (koçluk) sistemi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi. 2007; 2(5): 52-65.
• Sayıner F.D. Ebelikte beceri eğitimi: sorunlar ve çözümler. I.Uluslararası ve II.Ulusal Ebelik Kongresi; 2011.s.35-37.
• Fox-Young S, Brady S, Brealey W, Cooper S, Mckenna L, Hall H. The perspectives of Australian Midwifery Academics on barriers and enablers for simulation in midwifery education in Australia: A focus group study. Midwifery. 2012; 28: 495-501.
• Şendir M. Kadın sağlığı hemşireliği eğitiminde simülasyon kullanımı. F.N. Hemşirelik Dergisi. 2013; 21(3): 205-212.
• Birch L, Jones N, Doyle P.M, Green P. McLaughlin A, Champney C, Taylor K. Obstetric skills drills: evaluation of teaching methods. Nurse Education Today. 2007; 27(8): 915-922.
• Kaya D, Yurdakul M. Türkiye’de ve dünyada ebelik eğitimi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2007; 23(2): 233-241.