Investigating The Relations of Open Space Sculptures With Environment on The Sample of Konya Atatürk Monument

Yıl 2011, Cilt: 25 Sayı: 4, 79 - 90, 25.12.2011

Banu Öztürk Kurtaslan Talha Hatipoğlu

Öz

Open space sculptures, especially monuments have important roles on constituting a common memory and urbanizing consciousness by symbolizing important events or conditions and in this context they create varied dialogues with their environments. In historical development process the roles of open space sculptures have been differanciated with changing social dynamics. With emerging of Renaissance in Europe, sculpture has expressed itself in real meaning and moved to urban squares independently. As for Turks, monuments and sculptures have been met since VI A.C. but this tradition couldn’t continued later terms. In Republic Term it continued with Atatürk monuments. In placing of open space sculptures, the relations with physical and social environment must be considered. The social relations of the sculpture with the environment have been investigating on; subject, chronology, usefulness and socio-cultural acceptance. The phsical relation between sculpture and its environment have been examined from the wiew-points of volume, form, material and placing. Konya Atatürk Anıtı has been investigated from these viewpoint. In this context important problems have been observed especially from the wiewpoints of volume and spacing. Imperceptible borders of the space and its being open to the vehicle traffic are the clear indications of these problems.

Anahtar Kelimeler

monument, statue, monument and environment, sculpture and environment, sculpture in open space

Açık Alan Heykellerinin Çevre İle İlişkisinin Konya Atatürk Anıtı Örneğinde İrdelenmesi

Öz

Açık alan heykelleri, özellikle anıtlar, kişi ve toplumların yaşantısındaki önemli olay ya da durumları simgeleştirerek ortak bir bellek ve kentlilik bilinci oluşumunda önemli roller üstlenmekte, çevreleri ile bu bağlamda farklı diyaloglar kurmaktadırlar. Tarihsel gelişim sürecinde açık alan heykelinin üstlendiği roller değişen toplumsal dinamiklerle farklılaşmıştır. Heykel Avrupa’da Rönesans'ın ortaya çıkışı ile gerçek anlamda kendini var edebilmiş, mimari yapıdan koparak, bağımsız bir şekilde kent meydanlarına taşınabilmiştir. Türklerde ise M.S. VI. Yüzyıl’dan itibaren heykel ve anıtlara rastlanmaktadır fakat bu gelenek daha sonraki dönemlerde devam edememiş, Cumhuriyet Dönemi’nde ise Atatürk Anıtları ile devam etmiştir. Açık alan heykellerinin ve anıtların yerleştirilmesinde çevre ile olan fiziksel ve toplumsal ilişkileri dikkate alınmalıdır. Çevre ile olan toplumsal ilişkiler; konu, kronoloji, fayda ve sosyo-kültürel kabul edilebilirlik başlıkları altında ele alınmıştır. Fiziksel ilişkiler ise hacim, biçim, malzeme ve yerleştirme açısından incelenmiştir. Konya Atatürk Anıtı ise çevresi ile olan ilişkileri de bu açılardan ele alınmıştır. Bu bağlamda anıtın çevresi ile olan ilişkilerinde özellikle hacimsel açıdan ve yerleştirme açısından önemli sorunlar gözlemlenmiştir. Anıtın yer aldığı mekânın sınırlarının tanımsız olması ve trafiğe maruz olması bu sorunların belirgin göstergeleridir.

Anahtar Kelimeler

anıt, heykel, anıt ve çevre, heykel ve çevre, açık alanda heykel