İş Yaşamında Yalnızlığın İşe Gömülmüşlüğe Etkisi: Sağlık Çalışanları Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2024, , 168 - 183, 30.04.2024

Mustafa Kesen , Şaban Durmuş

https://doi.org/10.29249/selcuksbmyd.1389662

Öz

Bireyin iş yerinde oluşturulan çalışma grupları içerisinde kendisine yer edinememesi yalnızlaşmasına neden olmakta ve bu durum çalışanların işine gömülmüşlüğünü olumsuz etkileyebilmektedir. Bu çalışmanın amacı iş yaşamında yalnızlığın işe gömülmüşlük üzerindeki etkisini tespit etmektir. Bu kapsamda, İstanbul ilinde faaliyet gösteren özel sağlık kuruluşlarındaki doktor, hemşire, ebe ve tekniker/teknisyen unvanlarındaki sağlık çalışanları, çalışmanın evrenini oluşturmaktadır. Veriler anket yöntemi kullanılarak toplanmıştır. Kolayda örnekleme yöntemiyle çalışmaya katılmayı kabul eden 45 doktor, 155 hemşire, 92 ebe, 134 tekniker/teknisyenden oluşan 426 sağlık çalışanı ise çalışmanın örneklemini oluşturmaktadır. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistikler, ölçeklere ilişkin faktör analizleri, güvenirlik analizi, korelasyon analizi ve hipotezlerinin test edilmesi için regresyon analizleri kullanılmıştır. Çalışma sonucunda; iş yaşamında yalnızlığın işe gömülmüşlük üzerinde negatif yönde anlamlı bir etkisinin olduğu, iş yaşamında yalnızlığın alt boyutları olan duygusal yoksunluk ve sosyal arkadaşlık yoksunluğunun işe gömülmüşlük üzerinde anlamlı ve negatif yönde etkisinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma değişkenleri arasındaki ilişkilerin ilk defa incelenmesi nedeniyle çalışmada elde edilen sonuçların alanyazına katkıda bulunacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

İş Yaşamında Yalnızlık, İşe Gömülmüşlük, Sağlık Çalışanları, Özel Hastaneler, Anket

Etik Beyan

Araştırma verilerinin toplanması, analiz edilmesi ve makale yazımında bilimsel ilke, etik ve standartlara uyduğumuzu beyan ederim.

The Effect of Loneliness at Work on Job Embeddedness: A Study on Health Employees

Öz

The individual's inability to find a place for himself in the working groups formed at the workplace causes isolation and this situation may negatively affect employees' embeddedness in their work. In this study, it is aimed to reveal the effect of loneliness at work on job embeddedness. In this context, health workers with the titles of doctors, nurses, midwives and technicians in private health institutions operating in the province of Istanbul constitute the universe of the study. The data were collected using the survey method. The sample of the study consists of 426 health workers, consisting of 45 doctors, 155 nurses, 92 midwives and 134 technicians, who agreed to participate in the study with convenience sampling method. Descriptive statistics, factor analysis of scales, reliability analysis, correlation analysis and regression analysis were used in the analysis of the data. Research results show that loneliness at work has a negative and significant effect on job embeddedness, and emotional deprivation and social companionship, which are the sub-dimensions of loneliness in business life, have a significant and negative effect on job embeddedness. Since the relationships between the research variables were examined for the first time, it is thought that the results obtained in the study will contribute to the literature.

Anahtar Kelimeler

Loneliness at Work, Job Embeddedness, Health Employees, Private Hospitals, Survey

Kaynakça

• Akbaba, M. (2020). İnsan kaynakları yönetimi uygulamaları ile iş yaşamında yalnızlık arasındaki ilişki: otel işletmeleri üzerine bir araştırma. Turkish Studies-Social, 15(4), 1701-1716.
• Akgül, H. (2020). Yetişkinler için sosyal ve duygusal yalnızlık ölçeği’nin (SELSA-S) Türk kültürüne uyarlaması: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (21), 54-69.
• Akgündüz, Y., Güzel, T. ve Harman, S. (2016). Yöneticiye güven ve dağıtımsal adalet çalışanların işe gömülmüşlüğünü nasıl etkiler? Ege Akademik Bakış, 16(29), 351-362.
• Akın, Ö. ve Reyhanoğlu, M. (2018). İşe gömülü olma ölçeklerinin geçerlilik ve güvenirliğinin Türkiye’de test edilmesi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 33, 313-327.
• Aksoy, S. (2019). Çalışma arkadaşlarına güvenin örgütsel özdeşleşmeye etkisinde işyerinde yalnızlığın aracılık rolü. Business and Economics Research Journal, 10(1), 203-218.
• Alici, İ. (2017). İşe Gömülmüşlük., Polatcı. S. ve Özyer, K. (Editörler), 21. Yüzyılda Örgütsel Davranış içinde (79-94) İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2007). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: Spss uygulamalı. Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
• Alpar, R. (2018). Spor, Sağlık ve Eğitim Bilimlerinden Örneklerle Uygulamalı İstatistik ve Geçerlilik-Güvenirlik-SPSS Çözümleme Adımları ile Birlikte (5. Baskı) Ankara: Detay Yayıncılık.
• Ayazlar, G. ve Güzel, B. (2014). The effect of loneliness in the workplace on organizational commitment. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 131, 319-325.
• Aydemir, M., Aksoy, F. ve Arlı, N.B. (2019). Loneliness at work and its impact on stress and work engagement. Yıldız, H. ve Aybar, A.S., (Editörler), Researches in Economics, Econometrics & Finance içinde (147-153), London.
• Aykan, E., Karakuş, G. ve Karakoç, H. (2019). İş yaşamında yalnızlık algısı ve iş stresinin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi: Erciyes üniversitesi idari personeli örneği. Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 8 (1), 41-61.
• Bayram, N. (2012). Sosyal bilimlerde SPSS ile veri analizi. Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Bilgener, E. ve Çankaya, M. (2019). İş yaşamı yalnızlığının çalışma ortamını değerlendirme üzerindeki etkileri: hemşire meslek grupları üzerinde bir araştırma. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8(4), 2485-2500.
• Birsel, M., Börü M.D., İslamoğlu G. ve Yurtkoru E.S. (2012). Job embeddedness ın relation with different socio demographic characteristics. Öneri Dergisi, 10 (37), 51-61.
• Boz, H. ve Alan, H. (2021). İş yaşamında yalnızlık, iş tutkunluk, yaşam tatmini ve iş tatmini arasında incelenmesi: Turizm emekçisi incelemesi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19 (2), 253-272.
• Burton, J. P., Holtom, B. C., Sablynski, C. J., Mitchell, T.R. ve Lee, T.W. (2010). The buffering effects of job embeddedness on negative shocks. Journal of Vocational Behavior, 76, 42-51.
• Büyüköztürk, Ş. (2019). Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı: İstatistik, Araştırma Deseni, SPSS Uygulamaları ve Yorum. (26. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Candan, H. (2016). Türkiye’de akademisyenlerin işe gömülmüşlükleri ile performans ve tükenmişlikleri arasındaki ilişkinin incelenmesine yönelik bir araştırma. IOSR Journal of Business and Management, 18(3), 68- 80.
• Crossley, C. D., Bennett R. J., Jex S. M. ve Burnfield J. L. (2007). Development of a global measure of job embeddedness and integration into a traditional model of voluntary turnover. Journal of Applied Psychology, 92(4), 1031-1042.
• Çiftçi, T. ve Dikmenli, Y. (2015). Coğrafya öğretmenlerinin iş doyumu ve iş yaşamında yalnızlık düzeylerinin incelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(21), 142-160.
• Çorapçıoğlu, A. Ö. (1998). Cezaevinde yalnızlık ve yalnızlığın depresyonla ilişkisi. Kriz Dergisi, 6 (1), 21-31.
• Dechawatanapaisal, D. (2023). Job embeddedness and life satisfaction during pandemic: the impacts of work-from-home stressors and emotional exhaustion. Asia-Pacific Journal of Business Administration.
• Dedeoğlu, T., Özdevecioğlu, M. ve Oflazer, S. (2016). Örgütlerde işe gömülmüşlüğün çalışanların iş ve yaşam kalitesi üzerindeki etkisi: İyimserliğin rolü. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 47, 135-146.
• Demir, E., Saatçioğlu, Ö., ve İmrol, F. (2016). Uluslararası dergilerde yayımlanan eğitim araştırmalarının normallik varsayımları açısından incelenmesi. Current Research in Education, 2(3), 130-148.
• Demirbaş, B. ve Haşit, G. (2016). İşyerinde yalnızlık ve işten ayrılma niyetine etkisi: Akademisyenler üzerine bir uygulama. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1), 137-158.
• Doğan, T., Çetin, B. ve Sungur, M. Z. (2009). İş yaşamında yalnızlık ölçeği Türkçe formunun geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 10(6), 271-277.
• Dykstra, P.A. (2009). Older adult loneliness: Myths and realities. European Journal of Ageing, 6, 91–100.
• Erer, Ü.B. (2021). Örgütsel dışlanma algısının işten ayrılma niyetine etkisinde örgütsel bağlılığın aracılık rolü. International Journal of Management Economics & Business, 17(1), 236-256.
• Erköse, Y. (2019). İşyeri yalnızlığı ve çalışanların işten ayrılma niyetleri üzerindeki etkisine ilişkin bir araştırma [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi], Gazi Üniversitesi.
• Erkutlu H. ve Chafra J. (2017). Authentic leadership and organizational job embeddedness in higher education. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(2), 413-426.
• Esen, E. S., Öztürk, G. Z., Egici, M. T., ve Uslu, Y. (2023). Evaluation of Burnout Level in Nurses with Loneliness and Other Findings. Hamidiye Medical Journal, 4(1), 28-34.
• Febriani, R., Roz, K., ve Hakim, A. R. (2023). The impact of workplace spirituality, work-family conflict, and loneliness in work on intention to stay: Case study on women employees in Indonesia. International Journal of Professional Business Review, 8(4), 1-16.
• Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS (and sex and drugs and rock ‘n’ roll) (Third edition). London: SAGE Publications Ltd.
• Gafa, I. (2019). Sınıf öğretmenlerinin iş doyumu ve iş yaşamındaki yalnızlık düzeylerinin incelenmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi], Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi.
• Gökaslan, M.O. (2018). Öğretmenlerde örgütsel bağlılık, işe gömülmüşlük, işe adanmışlık ve işten ayrılma niyeti ilişkisi: Bir alan çalışması. Türk Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 3(2), 25-46.
• Ertosun, Ö. G. ve Erdil, O. (2012). The effects of loneliness on employees’ commitment and intention to leave. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 41, 469-476.
• Hart, L., Zasloff, R. ve Benfatto, A. (1996). The socialization role of hearing dogs. Applied Animal Behaviour Science, 47, 7-15.
• Hernandez, B., Stanley, B., ve Miller, L. (2014). Job embeddedness and job engagement: Recommendations for a supportive social work environment. Human Service Organizations: Management, Leadership & Governance, 38(4), 336-347.
• Holtom, B. C. ve O’Neill, B. S. (2004). Job embeddedness: A theoretical foundation for developing a comprehensive nurse retention plan. The Journal of Nursing Administration, 34(5), 216-227.
• Holtom, B. C., Mitchell, T. R. ve Lee, T. W. (2006). Increasing human and social capital by applying job embeddedness theory. Organizational Dynamics, 35(4), 316-331.
• Howitt, D., ve Cramer, D. (2011). Introduction to SPSS statistics in psychology: For version 19 and earlier (Fifth edition). London: Pearson Education Limited.
• İlhan, M. ve Çetin, B. (2014). LISREL ve AMOS programları kullanılarak gerçekleştirilen yapısal eşitlik modeli (Yem) analizlerine ilişkin sonuçların karşılaştırılması. Journal of Measurement and Evaluation in Education and Psychology, 5(2), 26-42.
• Kalaycı, Ş. (2008). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. (3.Baskı). Ankara: Asil Yayıncılık.
• Kanchana, L., ve Jayathilaka, R. (2023). Factors impacting employee turnover intentions among professionals in Sri Lankan startups. Plos one, 18(2), 1-20.
• Kanten, P. (2016). İşe Adanma., Kanten. P. ve Kanten, S. (Editörler), Örgütlerde Davranışın Karanlık ve Aydınlık Yüzü içinde (75-132) Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Karaduman, M. (2013). İş yaşamında yalnızlık algısının örgütsel vatandaşlık davranışı ile ilişkisi ve öğretmenler üzerinde bir uygulama, [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi], Uludağ Üniversitesi.
• Karakaya, A., Büyükyılmaz, O. ve Alper, A. F. (2015). İşyeri yalnızlığının işkoliklik üzerindeki etkisi: Kardemir A.Ş.’de bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 13(3), 79-100.
• Karatepe O. M. (2012). The effects of coworker and perceived organizational support on hotel employee outcomes: The moderating role of job embeddedness. Journal of Hospitality Tourism Research, 36(4), 495-516.
• Karatepe, O. M. ve Avcı, T. (2019). Nurses’ perceptions of job embeddedness in public hospitals. Sage open, 9(1),1-9.
• Kaymaz, K., Eroğlu, U. ve Sayılar, Y. (2014). Effect of loneliness at work on the employees’ intention to leave. ISGUC The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 16(1), 38-53.
• Kesen, M. (2014). İnsan kaynakları yönetimi uygulamaları ve örgüt kültürünün çalışan performansı üzerine etkileri, [Yayınlanmamış doktora tezi], Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü.
• Kesen, M. ve Akyüz, B. (2016a). Duygusal emek ve prososyal motivasyonun işe gömülmüşlüğe etkisi: Sağlık çalışanları üzerine bir uygulama. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(2), 233-250.
• Kesen, M. ve Akyüz, B. (2016b, Mayıs 29-31). Algılanan örgütsel destek ve çalışan sessizliğinin bağlamsal performans ve işe gömülmüşlüğe etkisi: Devlet hastanesi çalışanları üzerine bir uygulama. 24. Yönetim ve Org. Kongresi. İstanbul.
• Koçak, E. ve Tunç, B. (2020). İş doyumu ve çalışma yaşamında yalnızlık: mersin üniversitesi idari çalışanlarına ilişkin bir araştırma. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9 (4), 2092-2112.
• Kunnan, A. J. (1998). An Introduction to Structural Equation Modelling for Language Assessment Research. Language Testing, 15(3), 295-332.
• Lam, L. W., ve Lau, D. C. (2012). Feeling lonely at work: investigating the consequences of unsatisfactory workplace relationships. The International Journal of Human Resource Management, 23(20), 4265-4282.
• McWhirter, B.T. (1990). Loneliness: a review of current literature, with implications for counseling and research. Journal of counseling and development, 68(4), 417-422.
• Mitchell T. R., Holtom B. C., Lee T.W., Sablynski C. J. ve Erez, M. (2001). Why people stay: Using job embeddedness to predict voluntary turnover. Academy of Management Journal, 44(8), 1102-1121.
• Moses, A. R. (2012). Understanding the relationship of job embeddedness with social and human capital: The importance of organizational identification. [Unpublished doctoral dissertation], University of Texas.
• Neto, F. ve Barros, J. (2000). Psychosocial concomitants of loneliness among students of cape verde and portugal. The Journal of Psychology, 134(5), 503-514.
• O'Hare, D., Gaughran, F., Stewart, R., ve da Costa, M. P. (2024). A cross-sectional investigation on remote working, loneliness, workplace isolation, well-being and perceived social support in healthcare workers. BJPsych Open, 10(2), e50.
• Page, R. ve Cole, G. (1991). Demographic predictors of self-reported loneliness in adults. Psychological Reports, 68, 939-945.
• Peplau L. A. ve Perlman, D. (1982). Perspective on Loneliness. In L.A. Peplau ve D.Perlman (Eds), Loneliness: A Sourcebook of Current Theory. Research, And Threapy, 1-8.
• Perlman, D. ve Peplau, L. A. (1981). Toward A Social Psychology Of Loneliness. Eds. Steve Duck, Robin Gilmour, Personal Relationships in Disorder, Academic Press, London.
• Phillips, C. S. (2021). Psychosocial well-being: an exploratory cross-sectional evaluation of loneliness, anxiety, depression, self-compassion, and professional quality of life in oncology nurses. Clinical Journal Of Oncology Nursing, 25(5), 530-538.
• Rokach, A. ve Brock, H. (1996). The causes of loneliness. Psychology: A Journal of Human Behavior, 33 (3), 1- 11.
• Rokach, A. (1989). Antecedent of loneliness: A factorial analysis. The Journal of Psychology, 123(4), 369-384.
• Sekiguchi, T., Burton, J. P. ve Sablynski, C. J. (2008). The role of job embeddedness on employee performance: The interactive effects with leader–member exchange and organization-based self-esteem. Personnel Psychology, 61, 761-792.
• Sezen, G. (2014). Öğretmenlerin işle bütünleşme ve iş yaşamında yalnızlık düzeyleri arasındaki ilişkisinin incelenmesi, [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi], Sakarya Üniversitesi.
• Stoica, M., Brate, A. T., Bucuţă, M. ve Morar, S. (2014). The association of loneliness at the workplace with organisational variables. European Journal of Science and Theology, 10(5), 101-112.
• Supartha, I. W. G., Dewi, I. G. A. M., ve Riana, I. G. (2022). The role of job satisfaction and embeddedness in managing turnover intention in healthcare industries. Polish Journal of Management Studies, 25(1), 228-241.
• Şişman, M. ve Turan, S. (2004). Bazı örgütsel değişkenler açısından çalışanların iş doyumu ve sosyal-duygusal yoksunluk düzeyleri: MEB şube müdür adayları üzerinde bir araştırma. Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5, 117-128.
• Tabachnick, B., ve Fidell, L. (2013). Using multivariate statistics (6th ed.). Boston: Pearson
• Tanova, C. (2007, Mayıs 25-27). Avrupa’da gönüllü işten ayrılma: Ayrılma kolaylığı ve istekliliği, davranış niyeti ve iş ile iç içe olmanın (job embeddedness) etkileri. XV. Uluslararası Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiri Kitabı, Sakarya Üniversitesi, 94-96.
• Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Thode, H. C. (2002). Testing for normality. United States: Marcel Dekker, Inc.
• Toker, B. ve Çelik, S. (2017). Job embeddedness among hospitality ındustry employees: an empirical study in Alanya. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(3), 73-86.
• Torunoğulları, M. (2021). İşyeri yalnızlığının işten ayrılma niyeti üzerinde etkisi: Görgül bir araştırma. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi], Kastamonu Üniversitesi.
• Turhan, M., Gaye, O., ve Helvacı, İ. (2023). Otantik liderliğin işe gömülmüşlük üzerindeki etkisi: sağlık çalışanları üzerine bir uygulama. Fiscaoeconomia, 7(1), 274-300.
• Türk Dil Kurumu (TDK) Güncel Türkçe Sözlüğü, 23 Ocak 2022 tarihinde saat:14.42’de https://sozluk.gov.tr/ adresinden ulaşılmıştır.
• Üstün, F. ve Yaman, E. G. E. (2020). İş yeri yalnızlığının örgütsel bağlılık üzerine etkisi: Konya ve Kırıkkale imalat sanayi çalışanları üzerine bir araştırma. International Journal of Entrepreneurship and Management Inquiries, 4(7), 258-275.
• Wahyuni, D., ve Muafi, M. (2021). Effects of workplace loneliness and perceived organizational support towards intention to leave mediated by organizational commitment. International Journal of Research in Business and Social Science, 10(4), 1–16.
• Weiss, R. S. (1973). Loneliness: The Experience of Emotional and Social Isolation, Cambridge, Mass.: MIT Press.
• Wright, S. L., Burt, C. D. B. ve Strongman, K. T. (2006). Loneliness in the workplace: construct definition and scale development. New Zealand Journal Of Psychology, 35 (2), 59-68.
• Wright, S. L. (2005). Loneliness in The Workplace. [Unpublished doctoral dissertation], Christchurch University Of Canterbury, New Zeland.
• Wood, R. E., ve Paulus, A. B. (2023). Loneliness and Burnout in Nephrology Nurses: A Review of the Literature and Indications for Future Research. Nephrology Nursing Journal, 50(3).
• Yaşlıoğlu, M. M. (2017). Sosyal bilimlerde faktör analizi ve geçerlilik: Keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizlerinin kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46, 74-85.
• Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Detay Yayıncılık, Ankara.
• Yıldız, H. (2019). Konaklama işletmelerinde personel güçlendirme, işe bağlılık, işe gömülmüşlük ve yeni ürün geliştirme performansı: Van ilinde 4 ve 5 yıldızlı otellerde araştırma. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi], Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
• Yolaç, S. ve Omuz, B. (2020). Örgütsel yalnızlık algısının örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi: Bankacılık sektöründe bir araştırma. Ekoist: Journal of Econometrics and Statistics, (33), 83-98.