HOW BLACK FRIDAY EXPERIENCED IN TURKEY?

Yıl 2020, Cilt: 23 Sayı: 1, 43 - 53, 30.04.2020

Burçe Akcan Merve Gençyürek Erdoğan Süleyman Karaçor

https://doi.org/10.29249/selcuksbmyd.632034

Cited By: 4

Öz

In today's societies which consumption is encouraged through special days, shopping has become an activity that requires planning and needs to be taken seriously. In the global market, firms are seen as main actors of this process with their both ‘traditional’ and “new” sales and marketing strategies. With the advertising campaigns that started days ago, it is observed that consumers are taken part in branded campaigns, collect discount coupons and codes, plan their shopping, wait in front of the stores one night in advance and feel the pleasure of consuming by competing in limited time. Consumption reaches its highest level in the US on the first Friday after Thanksgiving and is called “Black Friday”. That day is pretty common and known among consumption days. Companies from almost all industries take part in that special day with various discount rates and the happy consumer profile is made possible by reinforcing the "desire to have more" of modern man. Black Friday has become widespread in recent years in Turkey. This requires local adaptation of the discourse in the global market because Friday, which is described as black, is considered sacred for Muslims. In this respect, it differs from the Western examples in terms of the way it is experienced. Instead of Black Friday, names such as “Great Friday”,“Fabulous Friday ”, etc. are used by cmpanies to be a part of this campaign period. The discount days, almost like a festival, became official with the record data of the Interbank Card Center (BKM). The question that is the source of the research problem; “How do Black Friday discounts reflect consumers' shopping behaviours due to its negative naming?”. With this research, it is tried to reveal how the consumers’ attitudes towards the term “Black Friday” is; how degree of the campaigns for Black Friday are noticed; and what motivates consumers to high level consumption on Black Friday and finally how degree of shopping behavior is impulsive in that period. Accordingly, the study was designed with a quantitative approach and the questionnaire was used as a data collection technique.

Anahtar Kelimeler

KEY WORDS Black Ftiday, Consumption, Shopping, Discounts, Special Consumption Days

PARA CUMA

Öz

Tüketimin özel günler vasıtasıyla teşvik edildiği günümüz toplumlarında, alışveriş planlama gerektiren ve ciddiye alınması gereken bir aktivite haline gelmiştir. Küresel pazarda firmalar kimi zaman ‘geleneksel’ kimi zaman da “yeni” satış ve pazarlama stratejileri ile bu sürecin baş aktörleri olarak görülmektedir. Günler önce başlayan reklam faaliyetleri ile tüketicilerin markalı kampanyalara dahil olduğu, indirim kuponları ve kodları topladıkları, alışverişlerini planladıkları, bir gece önceden mağazaların önünde sıraya girerek bekledikleri, kısıtlı zamanda adeta yarışarak bir tüketme hazzı yaşadıkları gözlemlenmektedir. Amerika’da Şükran Günü’nden sonraki ilk Cuma yapılan, tüketimin en üst düzeye ulaştığı “Kara Cuma” tüketim günleri içinde en yaygın olanı ve en bilinenidir. Her sektörden firmanın çeşitli indirim oranlarıyla yer aldığı bu günde, mutlu tüketici profili modern insanın ‘daha fazlasına sahip olma’ arzusunun pekiştirilmesi ile mümkün olmaktadır. “Kara Cuma” zamanla Amerika sınırlarını aşarak, adeta küresel bir gelenek haline gelmiştir. Son yıllarda Türkiye’de de yaygınlaşan “Kara Cuma” geleneği, Müslümanlar için Cuma gününün kutsal kabul edilmesi nedeniyle küresel pazardaki söyleminin yerele uyarlanmasını gerektirmiş ve deneyimlenme biçimi bakımından Batıdaki örneklerinden farklılaşmıştır. “Kara Cuma” yerine; “Şahane Cuma”, “Muhteşem Cuma”, “Efsane Cuma” gibi adlandırmalar markaların bu döneme özel kendileri için seçtikleri söylemlerdir. Adeta bir festival havasında geçen indirim günleri, Bankalararası Kart Merkezi (BKM)’nin rekor düzeye ulaşan verileri ile de resmiyet kazanmıştır. Araştırmanın problemine kaynaklık eden soru; tüketimi teşvik eden günlerden biri olan “Kara Cuma” indirimleri, adlandırma biçimi nedeniyle tüketicilerin alışveriş harcamalarına etki etmekte midir? Araştırmanın amacı; globalden (küreselden) glokale (yerele) bu süreçte “Kara Cuma” adlandırmasına yönelik tüketici tutumunun nasıl olduğu, “Kara Cuma”ya yönelik kampanyaların ne düzeyde fark edildiği; tüketicileri “Kara Cuma”da yüksek tüketime yönelten motivasyonların neler olduğu ve son olarak “Kara Cuma”da yapılan harcamaların ne düzeyde dürtüsel olduğu sorularına yanıt aramaktadır. Bu doğrultuda çalışma nicel bir yaklaşım ile tasarlanmış olup, veri toplama tekniği olarak anket çalışmasından faydalanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kara Cuma, Tüketim, Alışveriş, İndirim, Özel Tüketim Günleri

Kaynakça

• Akçaoğlu, A. (2019) Zarif ve Dinen Makbul, İstanbul: İletişimBali, Rıfat N. (2013) Tarzı-ı Hayattan Life Style’a: Yeni Seçkinler, Yeni Mekanlar, Yeni Yaşamlar. İstanbul: İletişimBayhan, V. (2011) Tüketim Toplumunda Bireyin Ontolojik Mottosu: Tüketiyorum Öyleyse Varım. Journal of Economy Culture and Society 43(1) 221-248Bocock, R. (1993) Tüketim, Ankara: DostChandrasekaran, S. (2018) Black Friday: What is it?. Alive. Nisan-2018, 92-95Çaylak, A. (2016) Neo-Liberalizm, Türkiye ve Müslümanlar, Nida Dergisi. Mart-Nisan 2016 (1)Demirezen, İsmail, (2016) Türkiye’de Muhafazakar Kesimin Değişen Hayat Tarzı, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 9 (2), 547-559 Erdem, E. (2011) Abdestli Kapitalizm. İstanbul: OzanErdoğan, S. (2017) Türkiye’de Yeni Sağcı Ekonomiye Geçiş Uygulamaları ve Turgut Özal. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 18 (1), 398-407Featherstone, M. (2013) Postmodernizm ve Tüketim Kültürü. İstanbul: AyrıntıGoodwin, N., Jonathan, M. H., Nelson, J. A., Roach, B., & Torras, M. (2014) Principles of Economics in Context, Londra: Routledge Iyer, S. (2013) Psychology of Black Friday: Motivation behind the pursuit of deals, erişim tarihi 09.09.2019, https://www.fivecentnickel.com/psychology-of-black-friday-motivation-behind-the-pursuit-of-deals/ Karaca, Ş., Özbakır Umut, M., & Yemez, İ. (2018) Özel Gün İndirimlerinin Tüketicilerin Satın Alma Davranışları Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 16, 413-436
• Kılıçbay, B. ve Binark, M. (2002) Consumer Culture, Islam and the Politics of Lifestyle: Fashion for Veiling in Contemporary Turkey, European Journal of Communication 17(4), 495-511
• Kocacık, F. (1998) Tüketim Eğilimleri ve Sorunları. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları.
• Lennon, S. J., Kim, M., Lee, J., & Johnson, K. K. P.., (2018) Consumer Emotions on Black Friday: Antecedents and Consequence, Journal of Research for Consumer 32 (1), 70-109.
• Mankiw, N. G., (2003) Macroeconomics. New York: Worth Publishers.
• Mill, A. (2018) Ekonomi 101 (Çeviren: Nurdan Soysal). İstanbul: Say
• Odabaşı, Y. (2009) Tüketim Kültürü: Yetinen Toplumdan Tüketen Topluma. İstanbul: Sistem
• Pişkin, M. (2016) Tüketim Toplumu’nda Din ve Dini Değerler: Lüks Hac ve Umre Örnek Olayı, İnsan ve Toplum. 6(2), 131-149.
• Ryan, F. X. (2003) Values as Consequences of Transaction: Commentary on Reconciling Homo Economicus and John Dewey’s Ethics. Journal of Economic Methodology 10(2). 245-257.
• Smith, O. & Raymen, T. (2017) Shopping with violence: Black Friday sales in the British context, Journal of Consumer Culture 17(3) 677-694
• Şahin, E. & Yünaçtı, M. (2018) Küresel Tüketim Ritüeli “Kara Cuma”ya (Black Friday) Tüketici Tepkileri ve Çelişkili Satın Alma Davranışı, International Journal of Social Science 71. 387-404
• Şener, B. & Çolak, Ç. D. (2015) “Türkiye’de Yeni Sağ’ın Kamu Yönetimi Anlayışı: Turgut Özal ve ANAP”. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi 18(3), 393-417
• Ubel, P. (2014) “Is Homo Economicus A Psychopath?”, erişim tarihi 20.07.2019, https://www.forbes.com/sites/peterubel/2014/12/15/is-homo-economicus-a-psychopath/#17c6f7491604
• Yücesoy, S. (2013) Türkiye’de Muhafazakarlığın Gündelik Yaşam Estetiği. İnsanbilim Dergisi 1(2), 62-80