Örgütsel Muhalefet ve Örgütsel Yaratıcılık Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 27 Sayı: 2, 499 - 512, 29.11.2024

Fidan Alhas

https://doi.org/10.29249/selcuksbmyd.1485536

Öz

Bu araştırmada örgütsel muhalefet ve örgütsel yaratıcılık arasındaki ilişki incelenmek istenmiştir. Araştırma Kars’ta faaliyette bulunan 24. Bölge Devlet Su İşleri’nde çalışan 419 personel ile birlikte gerçekleştirilmiştir. Araştırmadaki veriler için kolayda örneklem yönteminden faydalanılmıştır. Araştırmanın bulgularında ise; dikey muhalefet ve bireysel yaratıcılık arasında pozitif ilişki olduğu belirlenmiştir. Dikey muhalefet ve yönetsel yaratıcılık arasında pozitif ilişki olduğu belirlenmiştir. Dikey muhalefet ve toplumsal yaratıcılık arasında pozitif ilişki olduğu belirlenmiştir. Yatay muhalefet ve bireysel yaratıcılık arasında pozitif ilişki olduğu belirlenmiştir. Yatay muhalefet ve yönetsel yaratıcılık arasında pozitif ilişki olduğu belirlenmiştir. Genel örgütsel muhalefet ve örgütsel yaratıcılık arasında pozitif ilişki olduğu belirlenmiştir. Ancak yatay muhalefet ve toplumsal yaratıcılık arasında pozitif ilişki olmadığı belirlenmiştir. Araştırmada betimleyici istatistiğe, normal dağılıma, keşfedici faktör analizine, doğrulayıcı faktör analizine, korelasyon analizine ve çoklu regresyon analizine yer verilmiştir. Son olarak, çalışan personelin kurumda karşılaştığı sorunları ve olumsuzlukları ortadan kaldırmalarının örgütsel yaratıcılığa katkıda bulunabileceği düşünülmüştür. Bu durumdan dolayı hem örgütsel muhalefeti azaltabilecek hem de örgütsel yaratıcılığı arttırabilecek birtakım önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel Muhalefet, Örgütsel Yaratıcılık, Yöneticiler, Devlet Su İşleri ve Memurlar

Examining the Relationship Between Organizational Dissent and Organizational Creativity

Öz

In this examine, the relationship between organizational opposition and organizational creativity was aimed to be studied. The examine was carried out with 419 personnel working in the 24th Region State Hydraulic Works operating in Kars. The convenience sampling method was used for the data in the examine. In the findings of the examine; It was found that there was a positive relationship between vertical opposition and individual creativity. It has been observed that there is a positive relationship between vertical opposition and managerial creativity. It has been observed that there is a positive relationship between vertical opposition and social creativity. It has been observed that there is a positive relationship between horizontal opposition and individual creativity. It has been observed that there is a positive relationship between horizontal opposition and managerial creativity. It has been observed that there is a positive relationship between general organizational opposition and general organizational creativity. However, there was no positive relationship between horizontal opposition and social creativity. Descriptive statistics, normal distribution, exploratory factor analysis, correlation analysis, confirmatory factor analysis, and multiple regression analysis were included in the examine. Finally, it was thought that eliminating the problems and negativities faced by the working personnel in the institution could contribute to organizational creativity. Because of this situation, some suggestions have been made that can both reduce organizational opposition and increase organizational creativity.

Anahtar Kelimeler

Organizational Dissent, Organizational Creativity, Civil Servant, State Water Works and Administrator

Kaynakça

• Acaray, A. (2018). Örgütsel muhalefetin kişisel değerler ve psikolojik iyi oluş ile ilişkinin incelenmesi. BMIJ, 6(3), 171-189.
• Ağalday, B. ve Dağlı, A. (2021). The investigation of the relations between paternalistic leadership, organizational creativity and organizational dissent. Research in Educational Administration & Leadership, 6(4), 748-794.
• Aktürk, A. (2019). Öğretmenlerin damgalama eğilimleri ve örgütsel muhalefet davranışlarının, örgütsel depresyona etkisi. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Anderson, J. C. ve Gerbing, D. W. (1984). The effect of sampling error on convergence, improper solutions and goodness-of-fit indices for maximum likelihood confirmatory factor analysis. Psychometrika, 49(2), 155-173.
• Arbuckle, J. L. (2007). Amos™ 16.0 User’s Guide. SPSS, Inc., Chicago.
• Arslantaş, C. ve Dursun, M. (2008). Etik liderlik davranışının yöneticiye duyulan güven ve psikolojik güçlendirme üzerindeki etkisinde etkileşim adaletinin dolaylı rolü. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(8), 111-128.
• Atmaca, T. (2021). Öğretmenlerin örgütsel güç mesafesi ve örgütsel muhalefet algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Başkent University Journal Of Education, 8(1), 11-27.
• Aydıntuğ Myrvang, N. (2021). Çalışanların yaratıcı kişilik özelliklerinin örgütsel yaratıcılığa etkisi. Bilim-Teknoloji-Yenilik Ekosistemi Dergisi, 2(2), 87-97.
• Aytekin, E. (2019). Demokratik liderliğin örgütsel muhalefet ve örgütsel yaratıcılık üzerindeki etkisi: otel işletmelerinde bir uygulama [Yayınlanmamış doktora tezi]. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
• Balay, R. (2010). Öğretim elemanlarının örgütsel yaratıcılık algıları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 43(1), 41-78.
• Ballı, A. (2019). Örgüt kültürünün öğretmenlerin yaratıcı düşünme eğilimlerine etkisi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Zaim Üniversitesi.
• Ballı, A. ve Özgenel, M. (2021). Öğretmenlerin yaratıcı düşünme eğilimlerini etkileyen örgütsel bir faktör: okul kültürü. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(112), 36-50.
• Bartlett, J. E., Kortlik, J. W. & Higgins, C. C. (2001). Organizational research: determining appropriate sample size in survey research. Information Technology, Learning and Performance Journal, 19(1), 43-50.
• Blau, P. M. (1964). Exchange and power in social life. Wiley.
• Bouda, D. (2015). The expression of organizational dissent among Sub-Saharan African student migrants in the United States [Unpublished master thesis]. Minnesota State University.
• Canlı, S. ve Özdemir, Y. (2022). The impact of organizational climate on organizational creativity in educational institutions. Inquiry in Education, 14(1), 1-34.
• Chen, H. & Croucher, S. (2016). Cross cultural analysis of the influence of humor on organizational dissent in the Us, Korea, Japan, and China [Unpublished master thesis]. University of Jyväskylä.
• Croucher, S. M., Zeng, C., Rahmani, D. & Cui, X. (2017). The relationship between organizational dissent and workplace freedom of speech: a cross-cultural analysis in Singapore. Journal of Management & Organization, 1-15.
• Çavuş, M. F. ve Akgemci, T. (2008). İşletmelerde personel güçlendirmenin örgütsel yaratıcılık ve yenilikçiliğe etkisi: İmalat Sanayiinde bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (20), 229-244.
• Çokhızlı, E. (2000). Örgütsel yaratıcılık ve yenilik [Unpublished master thesis]. İstanbul Teknik Üniversitesi.
• Çöp, S. ve Doğanay, A. (2019). Pasif iletişim tarzının örgütsel muhalefete etkisinde örgütsel erdemliliğin düzenleyici rolü: bir alan araştırması. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 54(3), 1458-1475.
• Dağlı, A. (2015). Örgütsel muhalefet ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: geçerlik ve güvenilirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(53), 198-218.
• Dağlı, A. ve Ağalday, B. (2014). Öğretmenlerin örgütsel muhalif davranış biçimlerine ilişkin görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13(50), 112-128.
• Dechamp, G. & Szostak, B. (2016). Organisational creativity and the creative territory: the nature of influence and strategic challenges for organisations. M@n@gement, 19(2), 61-88.
• Demir, A. G. S. B. ve Akengin, Y. D. D. H. (2010). Sosyal bilgiler dersine yönelik bir tutum ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 26-40.
• Demiryürek, M. (2019). Algılanan örgütsel adalet ile örgütsel muhalefet arasındaki ilişkiyi belirlemeye yönelik bir araştırma [Unpublished master thesis]. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi.
• Devlet Su İşleri (2023). Personel hakkında bilgi edinme. https://bolge24.dsi.gov.tr/Sayfa/Detay/968. Erişim Tarihi: 24.10.2023.
• Doğan, M. ve Sökmen, S. (2021). Quarter century of social exchange theory in tourism researches. Journal of Turkish Tourism Research, 5(2), 1220-1227.
• Doğanay, A. (2018). Lider iletişim tarzlarının örgütsel muhalefet üzerindeki etkisinde örgütsel erdemliliğin düzenleyici rolü: otel işletmeleri üzerine bir çalışma [Yayınlanmamış doktora tezi]. İstanbul Gelişim Üniversitesi.
• Einsteine, P. & Hwang, K. P. (2007). An appraisal for determinants of organizational creativity and impacts on innovative behavior [Sözlü Sunum]. Proceedings of the 13th Asia Pacific Management Conference, Melbourne, Australia.
• Ekvall, G. (1996). Organisational climate for creativity and innovation. European Journal of Work and Organizational Psychology, 5, 105-123.
• Ergün, H. ve Çelik, K. (2018). Örgütsel muhalefet ölçeği Türkçe uyarlaması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (48), 398-414.
• Esendemir, E. (2019). İş tatmini algısı ve prososyal davranış eğilimleri ilişkisinde örgütsel muhalefet davranışının aracılık rolü: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Örneği [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi.
• Eşsiz, İ. ve Tösten, R. (2022). Okullarda örgütsel muhalefete yönelik yapılan araştırmaların meta-sentez yöntemiyle incelenmesi. The Current Research in Social Sciences and Humanities, 1(1), 76-94.
• Fornell, C. & Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39-50.
• Friedman, R. S. (2002). The influence of approach and avoidance motor actions on creative cognition. Journal of Experimental Social Psychology, (38), 41-55.
• Garner, T. J. (2011). Making waves at work: perceived effectiveness and appropriateness of organizational dissent messages. Management Communication Quarterly, XX(X), 1-17.
• Garner, T. J. (2013). Dissenters, managers and coworkers: the process of co-constructing organizational dissent and dissent effectiveness. Management Communication Quarterly, XX(X), 1-23.
• George, D. & Mallery, M. (2010). SPSS for windows step by step: a simple guide and reference. 17.0 update (10a ed.). Pearson.
• George, D. & Mallery, P. (2003). SPSS for windows step by step: a simple guide and reference. 11.0 update (4th ed.). Boston: Allyn & Bacon.
• Goldman, Z. W. & Myers, S. A. (2015). The relationship between organizational assimilation and employees’ upward, lateral, and displaced dissent. Communication Reports, 28(1), 24-35.
• Gümüşsuyu, Ç. (2004). Örgütsel yaratıcılık kültürü, bir iktisadi devlet teşekkülünde örnek olay çalışması [Yayınlanmamış doktora tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri-felsefe-yöntem-analiz (5. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Hair, J., Black, W., Babin, B. & Anderson, R. (2010). Multivariate data analysis. NJ: Pearson Education.
• Hardy, C. & Maguire, S. (2010). Discourse, field-configuring events, and change in organizations and institutional fields: narratives of DDT and the Stockholm convention. Academy of Management Journal, (53), 1365-1392.
• Haydaroğlu, S. (2020). Beş faktör kişilik özelliklerinin örgütsel muhalefete etkisi ve lider-üye etkileşiminin düzenleyici rolü: beyaz yakalı çalışanlar üzerinde bir araştırma [Yayımlanmamış doktora tezi]. Anadolu Üniversitesi.
• Hegstrom, T. G. (1990). Mimetic and dissent conditions in organizational rhetoric. Journal of Applied Communication Research, (18), 141-152.
• Hegstrom, T. G. (1999). Reasons for rocking the boat: principles and personal problems. In H. K. Geissner, A. F. Herbig, & E.Wessela (Ed.), Business Communication in Europe (pp. 179-194). Tostedt, Attikon Verlag.
• Hermida, Y., Clem, W. & Güss, C. D. (2019). The inseparable three: how organization and culture can foster individual creativity. Front. Psychol., 10(2133), 1-5.
• Hu, L. T. & Bentler, P. M. (1998). Fit indices in covariance structure modeling: sensitivity to underparameterized model misspecification. Psychological Methods, 3(4), 424-453.
• Hu, L. T. & Bentler, P. M. (1999). Cut-off criteria for fit indexes in covariance structure analysis: conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling, (6), 1-55.
• Iliman Püsküllüoğlu, E. ve Altınkurt, Y. (2018). Öğretmenlerin eleştirel düşünme eğilimleri ile örgütsel muhalefet davranışları arasındaki ilişki. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(4), 897-914.
• Inandı, Y., Tunc, B., Yucedaglar, A. ve Kilic, S. (2020). The relationship of school administrators’ leadership styles with organizational dissent and resistance to change according to perceptions of teachers. International Online Journal of Educational Sciences, 12(5), 287-302.
• İnce, B. (2019). Örgüt kültürünün yaratıcılığa etkisi: yazılım sektörü örneği [Yayımlanmış yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi.
• İraz, R. ve Akyazı, T. E. (2015). Örgütsel yaratıcılık modelinin oluşmasında bireysel yaratıcılık ve örgüt ikliminin etkisi: Aksaray İlinde bir araştırma [Sözlü Sunum]. II. Yükseköğretim Stratejileri ve Kurumsal İşbirliği Sempozyumu. Mersin Üniversitesi, Mersin.
• İraz, R. ve Altınışık, İ. (2016). Örgüt içi faktörlerin yenilik ve yaratıcılık performansına etkisi: hizmet sektöründe bir uygulama. Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi, (11), 114-132.
• Karaman, M. (2023). Keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizi: kavramsal bir çalışma. Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 9(1), 47-63.
• Kassing, J. W. & Armstrong, T. A. (2002). Someone’s going to hear about this examining the association between dissent-triggering events and employees’ dissent expression. Management Communication Quarterly, 16(1), 39-65.
• Kassing, J. W. (1997b). Development and validation of the organizational dissent scale [Unpublished doctoral dissertation]. Kent State University.
• Kassing, J. W. (1998). Development and validation of the organizational dissent scale. Management Communication Quarterly, 12(2), 183-229.
• Kassing, J. W., Piemonte, N. M., Goman, C. C. & Mitchell, C. A. (2012). Dissent expression as an indicator of work engagement and intention to leave. Journal of Business Communication, 49(3), 237-253.
• Kassing, W. J. (1997a). Articulating, antagonizing, and displacing: a model of employee dissent. Communication Studies, (48), 311-332.
• Kaya, Ç. (2016). Kontrol odağı ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 12(46), 81-96.
• Kesen, M. ve Pabuçcu, H. (2016). Örgütsel muhalefet ve işe yabancılaşmanın duygusal tükenmişliğe etkisinin ANFIS model ile incelenmesi. The Journal of International Social Research, 9(42), 1552-1563.
• Kobanoğlu, M. S. ve Karataş, M. (2023). Örgütsel sinizmin örgütsel muhalefet üzerine etkisi: bir alan araştırması. Kadirli Uygulamalı Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(1), 140-159.
• Korkmaz, A. (2019). Sınıf öğretmenlerinin örgütsel güven ve örgütsel muhalefet düzeyleri arasındaki ilişki [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Maltepe Üniversitesi.
• Liu, C. H. S. (2018). Examining social capital, organizational learning and knowledge transfer in cultural and creative industries of practice. Tourism Manage, (64), 258-270.
• Madjar, N., Oldham, G. R. & Pratt, M. G. (2002). There’s no place like home? The contributions of work and nonwork creativity support to employees’ creative performance. Academy of Management Journal, (45), 757-767.
• Mair, J. & Hehenberger, L. (2014). Front-stage and backstage convening: the transition from opposition to mutualistic coexistence in organizational philanthropy. Academy of Management Journal, 57(4), 1174-1200.
• Moultrie, J. & Young, A. (2009). Exploratory study of organizational creativity in creative organizations. Blackwell Publishing Ltd., 18(4), 299-314.
• Nalbantoğlu, C. B. ve Ulufer Kansoy, S. (2023). Measuring the perception of organizational dissent in the manufacturing and service sectors. The Academic Elegance, 21(10), 260-278.
• Orçan, F. (2018). Exploratory and confirmatory factor analysis: which one to use first? Journal of Measurement and Evaluation in Education and Psychology, 9(4), 413-421.
• Ötken, A. B. ve Cenkci, T. (2013). Beş faktör kişilik modeli ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. Öneri Dergisi, 10(39), 41-51.
• Özdemir, M. (2013). Genel liselerde görev yapan öğretmenlerin örgütsel muhalefete ilişkin görüşleri (Ankara İli Örneği). Eğitim ve Bilim, 38(168), 113-128.
• Öztürk, O. ve Titrek, O. (2020). Teachers’ perceptions on causes of organizational dissent. Sakarya University Journal of Education, 10(3), 623-642.
• Özüren, Ü. ve Paksoy, M. (2019). İşgörenlerin nepotizm algılarının örgütsel muhalefet üzerindeki etkisi: İstanbul’da Çorap Sanayi Çalışanları üzerinde bir araştırma. Selçuk Ün. Sos. Bil. Ens. Der., (41), 210-219.
• Özyurt, D. (2021). Öğretmenlerin örgütsel adalete ilişkin algıları ile örgütsel muhalefet davranışları arasındaki ilişki [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Harran Üniversitesi.
• Rahmani, D., Zeng, C., Chen, M. H., Fletcher, P. & Goke, R. (2023). Investigating the effects of online communication apprehension and digital technology anxiety on organizational dissent in virtual teams. Computers in Human Behavior, 144(107719), 1-11.
• Sadyakova, G. ve Tutar, H. (2014). Örgütsel demokrasi ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişki üzerine bir inceleme. İşletme Bilimi Dergisi, 2(1), 1-16.
• Sözbilir, F. ve Yeşil, S. (2015). Kurumsal yaratıcılık: yaratıcılığı etkileyen faktörler açısından Türkiye’de bir kamu kurumunda alan araştırması. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33(4), 87-111.
• Sundgren, M. & Styhre, A. (2003). Creativity-a volatile key of success? Creativity in new drug development. Creativity and Innovation Management, 12(3), 145-161.
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6th ed.). Pearson.
• Tuğrul, E. ve Koçoğlu Sazkaya, M. (2021). Örgütsel muhalefetin işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisinin incelenmesi: Otomotiv Sektöründe bir araştırma. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, (81), 101-126.
• Tuncer, M. ve Yıldırım, M. (2022). Ulusal kültürün örgütsel muhalefet üzerine etkisi: bir kamu kurumunda saha çalışması. İşletme Araştırmaları Dergisi, 14(3), 2704-2722.
• Uğurlu, E. ve B. Bostancı, A.(2017). Öğretmenlerin politik yetileri ile örgütsel muhalefet düzeyleri arasındaki ilişki. Journal of Human Sciences, 14(4), 4050-4064.
• Yahyagil, Y. M. (2001). Örgütsel yaratıcılık ve yenilikçilik. Yönetim, 12(38), 7-16.
• Yıldırım, A. (2020). Örgütsel adalet algısının örgütsel muhalefet davranışına etkisi: eğitim çalışanları üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(2), 203-219.
• Yıldırım, A. ve Tokgöz, A. (2020). Kayırmacılık algısının örgütsel muhalefet davranışı üzerindeki etkisi. Alanya Akademik Bakış, 4(3), 541-560.
• Yıldız, K. (2013). Örgütsel bağlılık ile örgütsel sinizm ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişki. Turkish Studies, 8(6), 853-879.
• Yıldız, K. (2014). Örgütsel muhalefet. Akademik Bakış Dergisi, (43), 1-20.
• Yılmaz, A. ve İraz, R. (2013). Örgütsel yaratıcılık kültürü bağlamında çalışanların yaratıcılık yönetimine ilişkin tutumlarının değerlendirilmesi: Konya İli Devlet ve Katılım Bankaları Örneği. The Journal of Academic Social Science Studies, 829-855.
• Yılmaz, H. ve Karahan, A. (2010). Liderlik davranışı, örgütsel yaratıcılık ve işgören performansı arasındaki ilişkilerin incelenmesi: Uşak’ta bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi, 17(2), 145.