ÖĞRETMENLERİN MESLEKİ MOTİVASYONLARINI ETKİLEYEN UNSURLARA YÖNELİK GÖRÜŞLERİ

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 1, 1 - 27, 15.06.2025

Esra Yüceer , Songül Tümkaya

https://doi.org/10.31798/ses.1671755

Öz

Bu araştırma öğretmenlerin mesleki motivasyonlarını etkileyen unsurları incelemek amacıyla gerçekleştirilmiş fenomenolojik bir çalışmadır. Katılımcılar, amaçlı örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemi kullanılarak belirlenmiş olan, farklı kademelerde ve farklı branşlarda görev yapan 10 öğretmenden oluşmaktadır. Veriler araştırmacı tarafından hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla elde edilmiştir. Elde edilen veriler içerik analizi ile analiz edilmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre öğretmenler içsel olarak olumlu yönde daha yüksek motivasyona sahipken, dışsal ve olumsuz etkenlerden daha çok etkilenmektedirler.

Anahtar Kelimeler

motivasyon , mesleki motivasyon , içsel motivasyon , dışsal motivasyon

TEACHERS' OPINIONS ON THE FACTORS AFFECTING THEIR PROFESSIONAL MOTIVATION

Öz

This research is a phenomenological study conducted to examine the factors affecting the professional motivation of 10 teachers working at different levels and in different branches. The participants were selected using maximum diversity sampling method, one of the purposeful sampling methods. The data were obtained through a semi-structured interview form prepared by the researcher. The data obtained were analyzed by content analysis. According to the results obtained from the study, while teachers have higher intrinsic motivation in a positive direction, they are more affected by external and negative factors.

Anahtar Kelimeler

motivation , proffessional motivation , intrinsic motivation , extrinsic motivation

Etik Beyan

Etik kurul izin belgesi ekte verilmiştir.

Kaynakça

• Ada, Ş., Akan, D., Ayık, A., Yıldırım, İ. & Yalçın, S. (2013). Motivation factors of teachers. Journal of Social Sciences Instutute, 17 (3), 151-166.
• Adair, J. E. (2006). Leadership and motivation: the fifty-fifty rule and the eight key principles of motivating others. London: Kogan Page Publishers.
• Argon, T. & Ertürk, R. (2013). Intrinsic motivations of primary school teachers and their perceptions of organizational identity. Educational Administration: Theory and Practice, 19(2), 159-179.
• Arslantaş, H. İ., Tösten, R. & Beştaş-Marakçı, D. (2018). Professional motivation elements of high school teachers: a mixed method study. Mersin University Journal of the Faculty of Education, 14(3), 880-895.
• Shishigu, A. (2015). Factors affecting teachers motivation and professionalism: the case of public primary schools in Addis Ababa, Ethiopia. The International Journal of Humanities & Social Studies, 3(8), 140-146.
• Bentley, T. (2006). Takımınızın yeteneklerini geliştirmede insanları motive etme, (O. Yıldırım, Çev.). İstanbul: Hayat Yayınları.
• Büyükses, L. (2010). Öğretmenlerin iş ortamındaki motivasyonunu etkileyen etmenler. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
• Cenkseven, F. & Sarı, M. (2009). Öğretmenlerde öznel iyi olmanın yordayıcıları olarak okul yaşam kalitesi ve tükenmişlik. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(3), 1223-1236.
• Çiloğlu, M. A. (2023). Öğretmenlerin görüşlerine göre proje okulu müdürlerinin stratejik liderlik uygulamaları ile öğretmen motivasyonu arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• Deniz, Ü. (2021). Öğretmenlerin motivasyon etkenlerini yeniden keşfetmek: sahadan sesler. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22 (3), 2115-2139. DOI:10.17679/inuefd.963660
• Erdem, A. R. (1998). Süreç kuramlarının eğitim yönetimine katkıları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4, 51-57.
• Gölezlioğlu, Y. N. (2023). Öğretmen motivasyonunu etkileyen veli tutum ve davranışları (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Gülmez, H. & Özdemir, T. (2023). Sınıf öğretmenlerinin mesleki yabancılaşma ve motivasyon düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(1), 427-448. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2023..-1184593
• Han, J., Yin, H. & Boylan, M. (2016). Teacher motivation: Definition, research development and implications for teachers. Cogent Education, 3(1). https://doi.org/10.1080.233118
• Hauser, L. (2014). Work motivation in organizational behavior. Economics, Management, and Financial Markets, 9(4), 239-247.
• Adjei, H. & Amofa, A. K. (2014). Teacher motivation in senior high schools in the Cape Coast Metropolis. European Journal of Education and Development Psychology, 2(1),18-25.
• İpek, H. & Çatlı, G. (2024). Liselerde görev yapan öğretmenlerin temel motivasyon kaynaklarının incelenmesi. 2nd International Lake Van Social Science Congress (15- 17 Mart 2024), 59-68.
• İş, E. & Güçlü, E. (2024). Öğretmenlerin tükenmişlik deneyimi: nedenler ve çözüm önerileri. International Journal of Mardin Studies, 5(1), 54-66.
• Karakaş, Z. (2010). Yönetime katılmanın iş tatmini üzerine etkisi: Denizli ’de tekstil sektöründe bir uygulama (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya.
• Kayuni, H. & Tambulasi, R. (2007). Teacher turnover in Malawi’s Ministry of Education: realities and challenges. International Education Journal, 8(1), 89-99.
• Koçel, T. (2003). İşletme yöneticiliği. (15.basım). İstanbul: Beta Basım Yayım.
• Önen, M. & Kanayran, H.G.(2015). Liderlik ve motivasyon: kuramsal bir değerlendirme. Birey ve Toplum, 5(10), 43-62. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/307103
• Özdemir, T. Y., Kartal, S. E. & Yirci, R. (2014). Okul müdürlerinin öğretmenleri motive etme yaklaşımları. Turkish Journal of Educational Studies, 1(2),190-215.
• Paşamehmetoğlu, A. & Yeloğlu, H.O. (2013). Motivasyon. İstanbul: Beta Yayınları.
• Patton, M. Q. (2018). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (3.baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Sarıhasan, İ. (2014). Motivasyon teorileri ve motivasyon ile iş tatmini ilişkisi (Yüksek lisans bitirme projesi). Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Rize.
• Seker, S. E. (2014). Maslow’un ihtiyaçlar piramiti. YBS Ansiklopedi, 1(1), 43-45.
• Skinner, E. A. & Belmont, M. J. (1993). Motivation in the classroom: reciprocal effects of teacher behavior and student engagement across the school year. Journal of Educational Psychology, 85(4), 571–581.
• Taş, A. & Selvitopu, A. (2020). Lise öğretmenlerinin iş doyumu ve mesleki motivasyon düzeylerinin incelenmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(29), 23-42. https://doi.org/10.35675/befdergi.426989
• Teksin, N., Yilmaz, M., Açıkgöz, O. & Korkut, M. . (2024). İdeal veli konusunda öğretmen görüşleri. Ulusal Eğitim Dergisi, 4(1), 436–455.
• Uzun, T. & Ayık, A. (2016). Öğretmen görüşlerine göre okul müdürlerinin sözsüz iletişim beceri düzeylerinin belirlenmesi: bir öncü çalışma. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 43, 150-167.
• Uzundal, M. (2021). Sınıf öğretmenlerinin iş motivasyonları ile mesleki yenilikçilik düzeyleri arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mustafa Kemal Üniversitesi, Hatay.
• Ünveren, C., Hız, A., İmre, Ö. & Aydoğdu-Gül, H. (2024). Okul öncesi öğretmenlerinin velilerle yaşadığı problemler. International Journal of Original Educational Research, 2(1),14-30.
• Vatansever-Bayraktar, H. & Akın, E.(2019). Investigation of motivation levels of primary school teachers. Eurasian Academy of Sciences, Social Sciences Journal, 24(37), 37-63.
• Vural, G. (2016). Okul yöneticilerinin liderlik stillerinin çalışanların motivasyonu üzerindeki etkisi Rize ili örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Avrasya Üniversitesi, Trabzon.
• Yazıcı, H. (2009). Öğretmenlik mesleği, motivasyon kaynakları ve temel tutumlar: kuramsal bir bakış. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1), 33-46.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2018). Nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Zeynel, E. & Çarıkçı, İ. H. (2015). Mesleki motivasyonun, iş tatmini ve örgütsel bağlılık üzerine etkisi: akademisyenler üzerine görgül bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(3), 217-248.