A Study to Determine the Factors Affecting Renewable Energy Consumption

Yıl 2025, Cilt: 4 Sayı: 1, 36 - 57, 31.05.2025

Mustafa Akyüz , Fatih Ferhat Çetinkaya

Öz

Yenilenebilir Enerji Tüketimini Etkileyen Unsurların Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma

Öz

Yeşil Enerji dönüşüm süreci küresel ısınma, iklim değişikliği ve doğal afetler nedeniyle günümüzde hız kazanmaktadır. Sınırlı enerji kaynakları, artan enerji maliyetleri ve ekonomik kaygılar yeşil kaynaklarla yenilenebilir enerji üretiminin yaygınlaşmasını hızlandırmıştır. Yeşil dönüşümünde enerji politikacıları, enerji üreticiler ve tüketiciler bu sürecin önemli aktörleri arasındadır. Yeşil enerji dönüşüm sürecinde tüketici talepleri, üretim süreçlerini ve doğal kaynakların kullanımını yoğun bir şekilde etkilemektedir. Özellikle elektrik enerjisi günlük hayatımızın vazgeçilmez bir unsuru olarak enerji kaynakları kullanımının en yoğun olduğu alanların başında gelmektedir. Küresel boyutta doğal kaynakların hızla tüketilmesi ve yaşanan ekolojik değişimler, ülkeleri ekonomik ve çevresel konularda yeni tedbirler almaya ve çevre dostu üretim süreçlerine yatırım yapmaya yöneltmektedir. Bu dönüşüm çevre dostu yeşil enerji kaynaklarını, çevre bilinçli tüketimi ve enerjide tasarrufu zorunlu kılmaktadır. Günümüz insanlığının temel ihtiyaçlarından birisi olan elektrik enerjisinin yenilenebilir kaynaklarla üretilmesi yeşil enerji alanındaki yönelimin temel ayağını oluşturmaktadır. Enerji politikaları kapsamında desteklenen yenilenebilir enerji kaynaklarıyla gerçekleştirilen enerji üretimi toptan enerji maliyetlerini düşürmektedir. Yenilenebilir enerji üretiminde yatırım maliyetlerinin düşük olması, fosil yakıt maliyetlerinin olmaması ve elektrik enerjisi tedariğinin sağlanması enerji maliyetlerini düşürmekte ve tüketicilere daha ucuz ve yeşil(çevreci) enerji kullanımını kolaylaştırmaktadır. Aynı zamanda yenilenebilir enerji kaynakları bağımsız ve yerli elektrik enerjisi üretimine katkıda bulunarak enerjide dışa bağımlılığı azaltmaktadır. Bu araştırmada elektrik tüketicilerinin yeşil enerjiye yönelik çevresel bilinç, çevresel boyut, tasarruf boyutu ve sosyal boyut açısından yenilenebilir enerji tüketimini etkileyen unsurlara yönelik bilimsel bir araştırma yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yeşil enerji , Yenilenebilir enerji tüketimi , Çevre bilinçli tüketim.

Etik Beyan

Simetrik İletişim Araştırmaları Dergisi'nde yayımlanmak üzere göndermiş olduğum makalemin daha önce herhangi bir yerde yayınlanmadığı, yayınlanmak üzere kabul edilmediği ve halen başka bir yerde yayınlanmak üzere değerlendirilme aşamasında olmadığını açıkça bildiririm. Makalemin yayına kabul edilmesi durumunda ise Simetrik İletişim Araştırmaları Dergisi'nin bütün yayın haklarına sahip olduğunu kabul ederim.

Teşekkür

Değerli hocam F.Ferhat ÇETİNKAYA'ya teşekkür ederim.

Kaynakça

• Acer, Aynur, ve Karagöz İ.Bihter Taşkın. «ÇEVREYE DUYARLI VE YEşİL TÜKETİcİ: ÜNİvERSİTE ÖGRENCİLERİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA.» Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2020: 260-276.
• Açar, Mehmet Fatih, ve Mutlu Yüksel Avcılar. «TEDARİK ZİNCİRİ PERSPEKTİFİNDEN YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI YÖNETİM STRATEJİLERİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME.» Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2019: 285-298.
• Akar, Gülşah Sezer. «JEOTERMAL ENERJİ TEDARİK ZİNCİRİ: AYDIN İLİNDE BİR ÖRNEK.» 8. Ulusal Lojistik ve Tedarik Zinciri Kongresi: Bildiriler Kitabı içinde, 2. Niğde: Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Yayınları: 28, 2019.
• Alper, Fındık Özlem. Yenilenebilir Enerji ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: 1990-2017 Türkiye Örneği. 2018. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/611877 (erişildi: 10 2, 2024).
• Arslan, Erdal, ve Aysun Solak. Türkiye’de Yenilenebilir Enerji Tüketiminin İthalat Üzerindeki Etkisi. 2019. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/672108 (erişildi: 10 2, 2024).
• Arslan, Ferhat, ve Alper Uzun . «YENİLENEBİLİR ENERJİ YATIRIMLARININ SOSYAL KABUL BOYUTU.» Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(51), 2017: 95-116.
• Asif, Muhammad Salman, Henry Lau, Dilupa Nakandala, Youqing Fan, ve Hilal Hurriyet. «Adoption of green supply chain management practices through collaboration approach in developing countries e From literature review to conceptual framework.» Journal of Cleaner Production, doi.org/10.1016/j.jclepro.2020.124191, 2020: 1-17.
• Ateş , Sümeyye, ve Ayşe Topal. «RÜZGÂR ENERJİ TEKNOLOJİSİNDE YEREL KAYNAK KULLANIMININ DEĞERLENDİRİLMESİ.» 8. Ulusal Lojistik ve Tedarik Zinciri Kongresi: Bildiriler Kitabı içinde, 11. Niğde: Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Yayınları: 28, 2019.
• Avcılar, Mutlu Yüksel, ve Gülhan Yenilmez . «PERAKENDECİLERİN KURUMSAL SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK STRATEJİLERİ KAPSAMINDA YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAK KULLANIMI DÜZEYLERİNE İLİŞKİN LİTERATÜR İNCELEMESİ.» 8. Ulusal Lojistik ve Tedarik Zinciri Kongresi: Bildiriler Kitabı içinde, 37. Niğde: Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Yayınları: 28, 2019.
• Avcılar, Mutlu Yüksel, ve Mehmet Fatih Açar. «TEDARİK ZİNCİRİ PERSPEKTİFİNDEN YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI YÖNETİM STRATEJİLERİ: SORUNLAR PERFORMANS VE ENGELLER.» 8. Ulusal Lojistik ve Tedarik Zinciri Kongresi: Bildiriler Kitabı içinde, 54. Niğde, 2019.
• Buğday, Esma Betül, ve Müberra Babaoğul. «Bilinçli Tüketim Kavramının Boyutları: Bilinçli Tüketim Davranışının Yeniden Tanımlanması.» ”, Sosyoekonomi, Vol. 24(30), , 2016: 187-206.
• Cîrstea, Stefan Dragos, Calin Moldovan Teselios, Andreea Cîrstea, Antoniu Claudiu Turcu, ve Cosmin Pompei Darab. «Evaluating Renewable Energy Sustainability by Composite Index.» Sustainability , 811; doi:10.3390/su10030811, 2018: 2-21.
• Durğun, Burhan, ve Funda Durğun. YENİLENEBİLİR ENERJİ TÜKETİMİ İLE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDA NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. 2018. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/456191 (erişildi: 10 2, 2024).
• Enerji, Bakanlığı. enerji.gov.tr. 2025. https://enerji.gov.tr/eigm-yenilenebilir-enerji-kaynaklar-gunes (erişildi: 02 27, 2025).
• —. enerji.gov.tr/. 27 02 2025. https://enerji.gov.tr/bilgi-merkezi-enerji-elektrik#:~:text=2024%20y%C4%B1l%C4%B1nda%20elektrik%20%C3%BCretimimizin%2C%20%35,g%C3%BCc%C3%BC%20116.516%20MW'a%20ula%C5%9Fm%C4%B1%C5%9Ft%C4%B1r. (erişildi: 02 27, 2025).
• —. https://enerji.gov.tr/eigm-yenilenebilir-enerji-kaynaklar-ruzgar. 2025. https://enerji.gov.tr/eigm-yenilenebilir-enerji-kaynaklar-ruzgar (erişildi: 02 27, 2025).
• EPDK. 2024 yılı Elektrik Piyasası Faaliyet Raporu. Ankara: T.C. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Strateji Geliştirme Daire Başk., 2024.
• Ergin, Raziye Güler, ve Nil Esra Dal. «Davranışsal Çevre Bilincinin Sürdürülebilir Tüketim Davranışına Etkisi Hakkında Bir Araştırma.» Bilge Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(1), , 2023: 28-53.
• Ghorbanpour, Ahmad , Alireza Pooya, ve Zahra Naji Azimi. «Application of green supply chain management in the oil Industries: Modeling and performance analysis.» 2022: 542-553.
• Golroudbary, Saeed Rahimpour, Iryna Makarava, Andrzej Kraslawski, ve Eveliina Repo. «Global environmental cost of using rare earth elements in green energy technologies, .» Science of the Total Environment, 2021: 1-35.
• Haddad, Marwa, ve diğerleri. «Combined IT and power supply infrastructure sizing for standalone green data centers.» Sustainable Computing: Informatics and Systems, 2021: 1-16.
• Ibrahim, I. D., ve diğerleri. «A review on Africa energy supply through renewable energy production: Nigeria, Cameroon, Ghana and South Africa as a case study .» Energy Strategy Reviews , 2021: 1-13.
• IRENA. Renewable Energy Roadmap for Central America: Towards a Regional Energy Transition,International Renewable Energy Agency. Abu Dhabi.: ISBN: 978-92-9260-415-8, 2022.
• Jones , Kelsey Alford. «How injustice can lead to energy policy failure: A case study from Guatemala.» Energy Policy, 2022: 1-9.
• Jordan, Desiderio Romero, ve Pablo Del Rio. Analysing the drivers of the efficiency of households in electricity consumption,Energy Policy, 2022: 1-13.
• Karaca, Coşkun, ve Hacer Karacan. «ÇOKLU REGRESYON METODUYLA ELEKTRİK TÜKETİM TALEBİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ.» Selçuk Üniversitesi Mühendislik, Bilim Ve Teknoloji Dergisi, 4(3), , 2016: 182-195.
• Kiliç, Selim. «Cronbach's alpha reliability coefficient.» Psychiatry and Behavioral Sciences, 6(1), 47., 2016.
• Konoplyanik , A.A. «Challenges and potential solutions for Russia during global gas transformation and “Green Revolution”.» Energy Policy 164, 2022: 1-15.
• Küçükkaya, Elif. https://www.enerjiportali.com. 11 05 2022. https://www.enerjiportali.com/yenilenemez-enerji-kaynaklari-nedir/.
• Ntanos, Stamatios, Grigorios Kyriakopoulos, Miltiadis Chalikias, Garyfallos Arabatzis, ve Michalis Skordoulis. Public Perceptions and Willingness to Pay for Renewable Energy: A Case Study from Greece. 04 04 2020.
• Önal, Eylem, ve Rahmiye Zerrin Yarbay. «TÜRKİYE’DE YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI POTANSİYELİ VE GELECEĞİ.» İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, no. 18 (2010): 77-96.
• Özdemir, Aydoğan. «DÜNYA VE TÜRKİYE'DE RÜZGAR ENERJİSİNDEN YARARLANILMASI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA.» Pamukkala ün.Mühendislik Bilimleri Dergisi, 2000: 133-145.
• Özdemir, Naziye. «İmparatorluktan Cumhuriyete Türkiye'de Elektriğin Tarihsel Gelişimi.» Osmanlı Medeniyeti Araştırmaları Dergisi – Journal of Ottoman Civilization Studies, Cilt 2, Sayı 3, Temmuz, 2016: 18-32.
• Özeren, Ali İrfan, Sefa Özbek, ve Mustafa Naimoğlu. «TÜRKİYE’DE ELEKTRİK ENERJİSİ YOĞUNLUĞUNUN DİNAMİKLERİ: VAR ANALİZİ.» EBYÜ İİBF Dergisi, 3(2) - DOI: ebyuiibfdergi.976356, 2021: 33-45.
• Öztürk, Harun Kemal, Hande Mutlu Öztürk, ve Altan Dombaycı. «TURİZM SEKTÖRÜNDE ENERJİ TÜKETİMİ VE ENERJİ TASARRUF OLANAKLARI .» Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi Cilt: 2, Sayı: 1, , 2018: 17-28.
• Petinrin, J.O., ve Mohamed Shaaban. «Renewable energy for continuous energy sustainability in Malaysia.» Renewable and Sustainable Energy Reviews 50 (2015) 967–981, 2015: 967-981.
• Stringer, Thomas, ve Marcelin Joanis. «Assessing energy transition costs: Sub-national challenges in Canada.» Energy Policy 164, 2022: 1-18.
• Türkmen, Sena. «ENERJİ TRİLEMMASI: TÜRKİYE ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME.» Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), 2020: 314.
• Wang, Qiang, Feng Jiang, ve Rongrong Li. «Assessing supply chain greenness from the perspective of embodied renewable energy e A data envelopment analysis using multi-regional input-output analysis.» Renewable Energy 189, 2022: 1292-1305.
• Wei, Rui, Wencheng Zhank, ve Shuijun Peng. «Energy and greenhouse gas footprints of China households during 1995–2019: A global perspective.» Energy Policy, 2022: 1-10.
• Winkler, Bastian, İris Lewandowski, Angelika Voss, ve Stefanie Lemke. «Transition towards Renewable Energy Production? Potential in Smallholder Agricultural Systems Potential in Smallholder Agricultural Systems.» Sustainability; doi:10.3390/su10030801, 2018: 1-24.
• Yaraş , Eyyup, Eyup Akın, ve Bilge Kağan Şakacı. «TÜKETİCİLERİN ÇEVRE BİLİNCİ DÜZEYLERİNİ BELİRLEMEYE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA.» Öneri Dergisi 9(35), 2011: 117-126.