Tanıklığın Sınırında: Giorgio Agamben’in ‘Çıplak Hayat’ Kavramı Bağlamında Kamp Sineması– Son Of Saul

Yıl 2025, Sayı: 2025 10. Yıl Özel Sayısı, 56 - 72, 30.10.2025

Semra Kotan , Yavuz Kotan

https://doi.org/10.31122/sinefilozofi.1742461

Öz

Kamp, modern siyasal düzenin görünmeyen ama belirleyici yapılarından biridir. Giorgio Agamben’e göre kamp, hukukun askıya alındığı istisna alanı değil; modernliğin asli mekânıdır. Bu mekânda yaşayanlar, hukuki kimlikten ve siyasal öznellikten yoksun bırakılmış, yalnızca “çıplak hayat”a indirgenmiş bedenlerdir. Bu çalışma, Agamben’in “çıplak hayat” ve “homo sacer” kavramlarını temel alarak kamp sinemasında insanın varlık hâlinin nasıl temsil edildiğini tartışmayı amaçlamaktadır. László Nemes’in Son of Saul (Saul’un Oğlu, László Nemes, 2015) filmi, Auschwitz kampında görev yapan Sonderkommando üyesi Saul’un kendi oğlu olduğuna inandığı bir çocuğu gömme arzusu üzerinden hem etik bir direnişin imkânını hem de tanıklığın sınırlarını sinemasal olarak sorgular. Bu çalışmada, betimsel analiz yöntemi aracılığıyla filmin anlatı yapısı, öznel kamera kullanımı, görsel alanın sınırlandırılması ve ses-görüntü ilişkisi incelenmiş; bu yolla “çıplak hayat” figürünün sinemasal düzlemde nasıl inşa edildiği ortaya konmuştur. Analizler sonucunda, filmin travmatik bir gerçekliği doğrudan temsil etmekten ziyade, tanıklığın imkânına dair etik bir sorgulama yürüttüğü; sessizliğe gömülmüş çıplak yaşamı ise, görsel anlatımın bilinçli eksiltimiyle izleyiciye aktardığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kamp Sineması , Çıplak Hayat , Homo Sacer , Son of Saul , Auschwitz

On The Limit of Testimonial: Camp Cinema in The Context of Giorgio Agamben’s ‘Bare Life’ Concept – Son of Saul

Öz

The camp is one of the invisible but decisive structures of the modern political order. According to Giorgio Agamben, the camp is not a place of exception where law is suspended; it is the primary space of modernity. Those living in this space are bodies deprived of legal identity and political subjectivity, reduced to mere “bare life”. This study aims to discuss how the human state of being is represented in camp cinema, based on Agamben’s concepts of “bare life” and “homo sacer”. László Nemes’s Son of Saul (2015) cinematically questions both the possibility of an ethical resistance and the limits of testimony through the desire of Saul, a member of the Sonderkommando serving in the Auschwitz camp, to bury a child he believes to be his own son. In this study, the narrative structure of the film, the use of subjective camera, the limitation of the visual field and the sound-image relationship are examined through the descriptive analysis method; in this way, it is revealed how the figure of “bare life” is constructed on the cinematic plane. As a result of the analysis, it was concluded that the film, rather than directly representing a traumatic reality, conducts an ethical questioning regarding the possibility of witnessing; and conveys the bare life buried in silence to the audience through the conscious elision of visual narration.

Anahtar Kelimeler

: Camp Cinema , Bare Life , Homo Sacer , Son of Saul , Auschwitz

Kaynakça

• Adorno, T. W., & Tiedemann, R. (2003). Can one live after Auschwitz?: A philosophical reader. Stanford University Press. Agamben, G. (1997). “The Camp as the Nomos of the Modern”, Violence, ldentity, and self-determination s. Weber and H. de Vries (ed.) içinde. Stanford, 106-118.
• Agamben, G. (1999). Auschwitz’in kalıntıları: Tanık ve arşiv.
• Agamben, G. (2013). Homo Sacer: Egemen İktidar ve Çıplak Hayat (çev. U. Taneli). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Agier, M. (2011). Managing the Undesirables: Refugee Camps and Humanitarian Government (çev. D. Fernbach). Cambridge: Polity Press.
• Arendt, H. (2014). Totalitarizmin Kaynakları /3 Totalitarizm, 1. Basım, çev. İsmail Serin, İstanbul: İletişim Yayıncılık.
• Bennett, J. (2005). Empatik vizyon: Etki, travma ve çağdaş sanat. Stanford Üniversitesi Yayınları.
• Braidotti, R. (2013). Posthuman humanities. European Educational Research Journal, 12(1), 1-19.
• Caruth Cathy (1995), Trauma: Explorations İn Memory, Usa, The Johns Hopkins University Press.
• Çelebi, A. (1999). Modernin» Yasası» Olarak Kamp: Şiddet ve Politika Üzerine Bir Değerlendirme. Kültür ve İletişim, 2(3), 65-78.
• Deleuze, G. (2014). Hareket-İmge. (çev. Soner Özdemir). İstanbul: Norgunk Yayınevi.
• Didi-Huberman, G. (2008). Her şeye rağmen imgeler: Auschwitz’den dört fotoğraf. Chicago Üniversitesi Yayınları.
• Foucault, M. (2003). Society Must Be Defended: Lectures at the Collège de France 1975–76 (çev. D. Macey). New York: Picador.
• Hirsch, M. (2013). The generation of postmemory: Writing and visual culture after the Holocaust. Columbia University Press.
• Küçük, T. (2023). Gruplar arası ilişkiler açısından Alevi–Sünni evliliklerinin öteki’yi algılama bağlamındaki yeri [Doktora tezi, Hitit Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü].
• LaCapra, D. (2001). Writing history, writing trauma. Johns Hopkins University Press.
• Levinas, E. (1991). Totality and Infinity: An Essay on Exteriority, ing çev: A. Lingis, Boston: Kluwer Acedemic.
• Marks, Laura U. (2000). The Skin of the Film: Intercultural Cinema, Embodiment, and the Senses. Durham and London: Duke University Press.
• Minh-ha, T. T. (1991). When the Moon Waxes Red: Representation, Gender and Cultural Politics. Routledge
• Naficy, H. (2001). An Accented cinema: Exilic and diasporic filmmaking. University Press.
• Şimşek, H., & Yıldırım, A. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Türk, D. (2013). Öteki, Düşman, Olay Levinas, Schmitt ve Badiou’da Etik ve Siyaset, İstanbul: Metis Yayınları.
• Yıldız, P. (2015). Sinemada Hatırlamanın Politikası: Gece ve Sis. İletişim, (22).