MÜZE İLETİŞİMİ VE MÜZE WEB SİTELERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 1, 100 - 136, 31.05.2022

Özge Mazlum

https://doi.org/10.30561/sinopusd.1106395

Öz

Dünyada birçok alanda büyük değişim ve dönüşüm yaşanmasına sebep olan Covid-19 küresel salgın sürecinin temelini, dijital bir hayat oluşturmaktadır. Bu süreçte; müzeler bilgi teknolojilerini kullanarak toplumsal işlevlerini sürdürmüşler, koleksiyon ve sergilerini etkin bir biçimde erişime sunarak, ziyaretçilerinin müze ile iletişim kurmasını sağlamışlardır.
Günümüzde müzeler ziyaretçilerine gerek “kurumsal web siteleri” gerek “sosyal medya platformları” gerekse “mobil uygulamalar” aracılığıyla da ulaşabilmekte, izleyicisinin beklentilerine dijital ortamda da cevap vermektedirler. Teknolojinin gelişmesi ile müzecilikte; yeni bir yol haritası çizilmesi gerektiği konusunda farkındalık oluşmuştur. Dijital teknolojiler, müzeler için zengin bir bilgi kaynağı oluşturmaya ve bu bilgileri paylaşmaya yardımcı olmaktadır. Müze ile ilgili bilgiler, müze kitapları, koleksiyon, sergiler gibi birçok bilgiye web siteleri üzerinden ulaşılmaktadır.
Bu araştırma, var olan durumu belirlemeye yönelik olduğundan “betimsel tarama” modelindedir. Bu araştırmada, müzelerin ziyaretçileriyle daha etkili ve aktif etkileşim kurabilmesi için dijital teknolojiler özelinde web sitesi kullanımının etkisi değerlendirilmektedir. Bu amaçla; yargısal örnekleme ile seçilen müzelerin web siteleri incelenerek, etkili bir iletişim stratejisi geliştirmek için öneriler sunulmuştur.
Bu araştırmanın bulgularına göre; ülkemizdeki vakıf müzelerinden “OMM- Odunpazarı Modern Müze” web sitesinin görsel tasarımı; temiz, yalın ve estetik, tipografik öğeleri okunabilir, işlevsellik açısından ise; kullanıcı odaklı, işlevsel, mobil uyumlu, dinamik bulunmuştur. Ulusal bir müze olan Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nin “koleksiyona ait detaylı bilgilerinin, güncel sergi, etkinlik ve duyuruların” yer alacağı özel bir web sitesinin olması gerekmektedir. TRT Yayıncılık Tarihi Müzesi web sitesi ülkemizdeki diğer kurum müzelerinin web siteleri ile karşılaştırıldığında tasarım açısından başarılı bulunmuştur. Fakat duyuruların güncel olmadığı görülmektedir ve sosyal medya kullanımı açısından geliştirilmesi gerekmektedir. Görsel ve içerik tasarımı etkili olan bir web sitesi, kullanıcılarında müzeye gitme isteği uyandırmaktadır. Dünyaca ünlü müzeler arasında yer alan “Metropolitan Sanat Müzesi ve Louvre Müzesi” görsel ve içerik açıdan etkili web sitesine sahiptir ve koleksiyon ile ilgili detaylı bilgiler, güncel duyurular ve sergiler bu müzelerin web sitelerinde yer almaktadır. Bu müzelerin web siteleri; aynı zamanda bilginin depolandığı ve paylaşıldığı kütüphane yani eğitim işlevini yerine getirmektedir.

Anahtar Kelimeler

Görsel iletişim tasarımı, web tasarımı, müze iletişimi

Kaynakça

• Agarwal, R. & Venkatesh, V. (2002). Assessing a firm’s web presence: A heuristic evaluation procedure for the measurement of usability, Information Systems Research, 13(2): 168-186.
• Allan, D. A. (1963). “Müzelerin Rolü, Müzelerin Teşkilatlanması” UNESCO, ICOM Türkiye Milli Komitesi Yayınları. Sayı.2, Müzeler ve Anıtlar IX, T.T.K. Basımevi, Ankara.
• Altunbaş, A. & Özdemir, Ç., 2012, “Çağdaş Müzecilik Anlayışı ve Ülkemizde Müzeler”, Ankara. https://teftis.ktb.gov.tr/Eklenti/4655,makale.pdf?0 (Erişim Tarihi:29.03.2021).
• Ambrose, T. & Crispin P.,2006, Museum Basics: The International Handbook (Heritage: Care-Preservation-Management), Birleşik Krallık: Routledge.
• Artun, A., 2008, “Müzecilikte Kamusallığın Kaynakları ve Özel Müzeler”, 26. Müzeler Haftası Geçmişten Geleceğe Türkiye’de Müzecilik 1. Sempozyumu 21-27 Mayıs Bildiriler Kitabı, VEKAM, Ankara, 97-103.
• Badell, J. I. (2015). Museums and social media: Catalonia as a case study. Museum Management and Curatorship, 30(3), 244-263.
• Crane, S. A. (2000). Museums and Memory, Stanford: Satanford University Press.
• Dean, D. (1996). Museum Exhibition, Theory and Practice, Routledge, London and New York.
• Dıvrak, M. (2020). Müzecilikte İletişim ve Atmosfer, İkinci Adam Yayınları, İstanbul.
• Gurian, H. E., 2006, Civilizingthemuseum: The collected writings of Elaine Heumann Gurian, New York: Routledge.
• Heath, C., Vom Lehn, D. (2004) `Configuring Reception: (Dis-)Regarding the “Spectator” in Museums and Galleries, Theory, Culture & Society, 21(6): 43-65.
• Hooper, Greenhill, E. (2006). Studying Visitors, A Compnion to Museum Studies: 362-376, (ed. S. Macdonald). Oxford: Blackwell.
• Kabassi, K. (2017). Evaluating websites of museums: State of the art. Journal of Cultural Heritage, 24: 184-196.
• Karadeniz, C. & Özdemir, E., 2018, “Hangi Müze? Müzecilikte Değişim ve Yenimüzebilim” Millî Folklor, (30) Sayı:120, s.158-169.
• Karadeniz, C. (2015). 206-207 Yeni müzebilim bağlamında müze eğitimine çağdaş yaklaşımlar ve müze eğitimcisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 48(2): 203-226.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler. Ankara: Nobel Yayınları. Karaöz, T, B. (2021) Anadolu Medeniyetleri Müzesi 100 Yaşında, Ankara: Grafiker.
• Keene, S., (1998). Digital Collections: Museums and the Information Age, Oxford Butterworth- Heinemann.
• Kotler, P. (2017). A’dan Z’ye pazarlama. İstanbul:Media Cat Yayınları.
• Lobach, B. (1976). Industrial Design: Grundlagen D. Industrie produkt gestaltung, Thiemig, Münih.
• Lopatovska, I. (2015). Museum website features, aesthetics, and visitors’ impressions: a case study of four museums, Museum Management and Curatorship, 30(3): 191-207.
• Marty, P. & Twidale, M., 2004, “Lost in Gallery Space: A Conceptual Framework For Analyzing The Usability Flaws Of Museum Web Sites”, First Monday Peer-Reviewed Journal on the Internet, 9 (9), https://doi.org/10.5210/fm.v9i9.1171.
• Message, K., 2006, The New Museum. In Mike Featherstone, Couze Venn Ryan Bishop and John Phillips, Theory, Culture and Society, Sage Publications, London. 23 (2-3),.603.
• Odabaşı, Y. &, Oyman, M. (2012). Pazarlama İletişimi Yönetimi, Media Cat Yayınları, s.338-340
• Okan, B., 2015, “Günümüzde Müzecilik Anlayışı”, Sanat ve Tasarım Dergisi, 5 (2), 187-198. DOI: 10.20488/austd.24699
• Özdemir, S. (2017). Türkiye’de Dijital Kültürel Miras Ürünlerine Açık Ürünlerine Açık Erişim. Hiperyayın: 138, İstanbul.
• Özel, N., 2016, Müzelerde Bilginin Düzenlenmesi ve Erişime Sunulması: Ankara'daki Müzelere Yönelik Bir Araştırma, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, [S.l.], v. 56, n. 1, tem. 2016. ISSN 2459-0150. Erişim Adresi: <http://dtcfdergisi.ankara.edu.tr/index.php/dtcf/article/view/13>. Erişim Tarihi: 23 şub. 2021.
• Pallud, J. & Straub., D.W. (2014). Effective website design for experience-influenced environments: The case of high culture museum. Information & Management. 51: 359-373.
• Sözen, M., Tanyeli, U., 1996, Sanat Kavram ve Terimleri Sözlüğü. Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Sağır, E., Demirdelen, H., Alpagut, A. (2017). Anadolu Medeniyetleri Müzesi Eğitim Etkinlikleri ve Müze Eğitim Atölyesi, Milli Eğitim Dergisi, Cilt46, Sayı:214: 385-388.
• Teke, S., G. (2016). Değişen Kültürel Mekanlar, Dönüşen Gelenekler, Ankara Araştırmaları Dergisi, 4(1), 44-59. Theocharidis, A., Nerantzaki, D., Vrana, V. & Paschaloudis, D. (2014). Use of the web and social media by Greek museums. International Journal of Cultural and Digital Tourism, 1(2): 8-22.
• Tunalı, İ. (2009). Tasarım Felsefesi. İstanbul: Yem Yayın.
• Wilson, R. J. (2011). Behind the scenes of the museum website (Müze Web Sitelerinin Sahne Arkası). Museum Management and Curatorship, 26(4), 373–389. doi:10. 1080/09647775.2011.603934