“Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem” Önerisinin Ulusal Gazetelere Yansıması

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 989 - 1010, 30.11.2024

İsmail Dursunoğlu

https://doi.org/10.30561/sinopusd.1461718

Öz

Türkiye 2016 referandumunda kabul edilen ve bir yıl sonra fiili olarak hayata geçirilen Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi (CHS) ile yeni bir siyasal zemine kavuşmuştur. Sadece basit bir hükümet sistemi değişikliği olarak görülmemesi gereken bu yenilik, aynı zamanda siyasal alanı da sistem tartışmaları çizgisine indirgemiştir. Bu tartışmalar; dem-okrasi, kuvvetler ayrılığı, meclisin etkinliği, iktidarın kişiselleşmesi gibi argümanlar ışığında yapılmıştır. Ana muhalefet partisi Cumhuriyet Halk Partisi’nin (CHP) öncülüğünde, İYİ Parti, Saadet Partisi (SP), Demokrat Parti (DP), Gelecek Partisi(GP) ve DEVA Partisi’nden müteşekkil “Altılı Masa”nın birincil motivasyonu anti-demokratik olarak niteledikleri CHS’den yeniden parlamenter sisteme dönüştür. Bu kapsamda 28 Şubat 2022 tarihinde Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem (GPS) önerisini kamuoyu ile paylaşmışlardır.
Medya; yerel, ulusal ve uluslararası düzeyde, siyasal, toplumsal, ekonomik vb. birçok gelişmenin kamuoyuna aktarılmasında aracılık eden bir platformdur. Medya ku-ruluşlarının kamuoyunu yansıtmak dışında, kamuoyu oluşturmak ve kamuoyunu yönlendirmek gibi işlevleri de bulunmaktadır. Medya, sahip olduğu bu güç nedeniyle siyasetle yakın ilişki içindedir. Medya, bütün bunlarla beraber siyasal alandan vatandaşa yönelik ileti sağlamaktadır. Bu çalışma, Altılı Masa tarafından açıklanan GPS önerisinin ulusal gazetelerde nasıl yer bulduğunu konu edinmektedir. Çalışmada Hürriyet, Milliyet, Sabah, Akşam, Sözcü, Cumhuriyet, Milli Gazete, Yeniçağ, Karar ve Yeni Şafak gazetel-erinden oluşan toplam on gazete incelenmiştir. Çalışmanın amacı, incelenen gazeteler ışığında medyanın GPS önerisini kamuoyuna nasıl yansıttığını belirlemektir. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden döküman incelemesi yapılmıştır. Çalışma, ilgili konu üzerinden siyaset ve medya ilişkisine yönelik bir değerlendirme yapmayı hedeflemekte-dir.

Anahtar Kelimeler

Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem, Altılı Masa, Medya, Gazete

Kaynakça

• Akşam Gazetesi (2022). https://www.gazeteoku.com/gazeteler/2022-03-01/aksam-gazetesi-manseti Erişim Tarihi: 24.11.2022
• Albert, R. (2010). Presidential Values in Parlamentary Democracies. International Journal of Constitutional Law: I-CON, 8(2), 207-236.
• Boyalı, H. (2021). Türkiye’de Hükümet Sistemleri. (Ed. İsmail Dursunoğlu) içinde Türki-ye’de Demokrasi: Süreç Yapı ve Tartışmalar. İstanbul: Efe Akademi Yayınevi
• Cumhuriyet Gazetesi (2022). https://www.gazeteoku.com/gazeteler/2022-03-01/cumhuriyet-gazetesi-manseti Erişim Tarihi: 24.11.2022
• Çolak, Ç. ve Küçükyılmaz Y. O. (2022). Muhalefet Bloğunun Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Argümanı: Saf Parlamenter Model mi? Rasyonelleştirilmiş Parlamentariz-min Bir Versiyonu mu?. (Ed. Murat Ercan vd.) içinde 21. Uluslararası Kamu Yönetimi Formu Tam Metinler Kitabı. İstanbul: Efe Akademi Yayınları, Erdem F. H. (2023). Nasıl Bir Parlamenter Sistem? Ankara Enstitüsü Cats Network
• Erdoğan, M. (2021). Türkiye’de Hükümet Sistemi ve Siyasi Rejim İçin Yeni Bir Perspektif, Özgürlük Araştırmaları, Liberal Perspektif Rapor, 20, Ankara
• Erdoğan, S. (2022). Türkiye’de Hükümet Sistemi Tartışmaları ve Rasyoneleştirilmiş Par-lamenter Sistem. Anadolu Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 241-365.
• Esen, S. (2022). Parliamentary System and The Re-Case of Turkey. Centre for Applied Turkey Studies Network Fendoğlu, T. (2010). Başkanlık Sistemi Tartışmaları. Ankara: SDE Analiz.
• Gözler, K. (2017). Anayasa Hukuku’na Giriş, Bursa: Ekin Yayınevi.
• Gözübüyük, Ş. (1999). Anayasa Hukuku. Ankara: Turhan Kitabevi Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem (GPS) (2022).
• https://im.haberturk.com/images/others/2022/03/02/A4.pdf Erişim Tarihi: 24.11.2022
• Güner, E. (2022). Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem: Demokrasi Fırsatı. Doğan Yayınları, İstanbul.
• Hakyemez, Y. Ş. (2011).Yeni Anayasada Türkiye’nin Hükümet Sistemi. Stratejik Düşünce Enstitüsü. Ankara Hürriyet Gazetesi (2022). https://www.gazeteoku.com/gazeteler/2022-03-01/hurriyet-gazetesi-manseti Erişim Tarihi: 24.11.2022
• Kahraman, M. (2012). Hükümet Sistemi Tartışmaları Bağlamında Başkanlık ya da Yarı-Başkanlık Sistemlerinin Türkiye’de Uygulanabilirliği. Mustafa Kemal Üniversitesi SBE Dergisi, 5(3), 431-457
• Karar Gazetesi (2022). https://www.gazeteoku.com/gazeteler/2022-03-01/karar-gazetesi-manseti Erişim Tarihi: 24.11.2022
• Kuzu, B. (2011). Her Yönü ile Başkanlık Sistemi. İstanbul: BKY Yayınları
• Laleoğlu, B. (2022). Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem: Nedir Ne Değildir?, SETA Analiz, İstanbul Lijphart, A. (1984). Democracies: Patterns of Majoritarian and Consensus Government in Twenty-One Countries, New Haven, Yale University Press, p.68.
• Milli Gazete (2022). https://www.gazeteoku.com/gazeteler/2022-03-01/milli-gazete-gazetesi-manseti Erişim Tarihi: 24.11.2022
• Milliyet Gazetesi (2022). https://www.gazeteoku.com/gazeteler/2022-03-01/milliyet-gazetesi-manseti Erişim Tarihi: 24.11.2022
• Sabah Gazetesi (2022). https://www.gazeteoku.com/gazeteler/2022-03-01/sabah-gazetesi-manseti Erişim Tarihi: 24.11.2022Sözcü Gazetesi https://www.gazeteoku.com/gazeteler/2022-03-01/sozcu-gazetesi-manseti Erişim Tarihi: 24.11.2022
• Sartori, G. (1994). Neither Presidentialism nor Parliamentarism. (Ed. Linz Juan & Valenzue-la Arturo) in The Failure of Presidential Democracy. JHU Press
• Teziç, E. (2004). Anayasa Hukuku. İstanbul: Beta Yayınevi
• Tosun, G. E., Tosun, T. (1999). Türkiye’nin Siyasal İstikrar Arayışı Başkanlık ve Yarı Başkanlık Sistemleri. İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım.
• Tunçkaşık, H. (2017). Parlamenter Sistem: Teori, Pratik ve Tartışmalar, (Ed. S. Gökçimen) içinde Karşılaştırmalı Hükümet Sistemleri Parlamenter Sistem: Almanya, Güney Afrika, Hindistan, İngiltere, İtalya ve Japonya Örnekleri. Ankara: TBMM Basımevi
• Yaman, A. (2014). Başkanlık Sistemi, Uygulamaları ve Türkiye’de Uygulanabilirliği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 24(1), 83-98.
• Yazıcı, S. (2002). Başkanlık ve Yarı-Başkanlık Sistemleri: Türkiye İçin Bir Değerlendirme. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Yeniçağ Gazetesi (2022). https://www.gazeteoku.com/gazeteler/2022-03-01/yenicag-gazetesi-manseti Erişim Tarihi: 24.11.2022
• Yeni Şafak Gazetesi (2022). https://www.gazeteoku.com/gazeteler/2022-03-01/yeni-safak-gazetesi-manseti Erişim Tarihi: 24.11.2022