Development and Problems of the Right to Development as Third Generation Right

Yıl 2020, Cilt: 21 Sayı: 46, 160 - 177, 30.06.2020

Enes Malik Çakır

Öz

The right to development, which is described as a third generation right, is a binding concept for both the state and the individual. According to the advocates of this right, the existence and functioning of the right to development is important for all human rights, including economic and social rights. The right to development, expressed by third world countries and recognized by the United Nations, has placed responsibility on many states. There are also controversies regarding the problems in practice and the lack of binding agreements regarding the right to development.

The right to development is seen as a human right and whether this development can be achieved in this sense is determined as the research problematic of the study. In this study, the conceptual framework on the right to development has been put forward and definitions and explanations regarding this right have been given. Then the development of the right to development set forth in the legal sense and the activities done on it in Turkey, obstacles to the right to development and functioning are described.

Anahtar Kelimeler

Human Rights, Third Generation Rights, Development Rights

Üçüncü Kuşak Hak Olarak Kalkınma Hakkının Gelişimi ve Sorunları

Öz

Üçüncü kuşak hak olarak nitelendirilen kalkınma hakkı hem devlet hem birey açısından bağlayıcı kavramdır. Bu hakkın savunucularına göre ekonomik ve sosyal haklar dâhil tüm insan haklarının işleyebilmesi için kalkınma hakkının var olması ve işlerliği önem arz etmektedir. Üçüncü dünya ülkeleri tarafından dile getirilen ve Birleşmiş Milletler tarafından da kabul gören kalkınma hakkı birçok devlete sorumluluk yüklemiştir. Uygulamada var olan sorunlar ve kalkınma hakkı ile ilgili ortaya çıkan sözleşmelerin bağlayıcılık açısından eksik kalması konusunda tartışmalar da beraberinde gelmektedir.

Kalkınma hakkı gerçekten bir insan hakkı olarak görülüp bu anlamda bir gelişme sağlayıp sağlayamadığı, çalışmanın araştırma problematiği olarak belirlenmiştir. Bu çalışma kapsamında kalkınma hakkına ilişkin kavramsal çerçeve ortaya konulmuş, bu hakka dair tanımlamalar ve açıklamalar belirtilmiştir. Ardından hukuksal anlamda kalkınma hakkının gelişimi ve Türkiye’de buna dair yapılan faaliyetler ortaya konulmuş, kalkınma hakkının önündeki engeller ve işleyişler açıklanmıştır.

Anahtar Kelimeler

İnsan Hakları, Üçüncü Kuşak Haklar, Kalkınma Hakkı

Kaynakça

• Akbaba, A. (2016). İnsan hakları hukukunda üçüncü kuşak haklar. İstanbul: Legal Yayıncılık.
• Akyıldız, F. (2011). Binyıl kalkınma hedefleri, insan hakları ve demokrasi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(2), 39-60. Aral, B. (2010). Üçüncü kuşak insan hakları olarak kolektif haklar. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Bayazıt, S. & Önsal, A. (2010). Türkiye için 2030 kalkınma gündemi; binyıl kalkınma hedefleri değerlendirilmesiyle sürdürülebilir kalkınma gündemi için yol haritası önerisi. Erişim Adresi: http://kam.kalkinma.gov.tr/wp-content/uploads/2017/09/Surdurulebilir-Kalkinma-Hedefleri-icin-Turkiye-Yol-Haritasi.pdf, Erişim Tarihi: 3.04.2019.
• Baykan, D. (2019). ABD dışişleri bakanı Pompeo: ABD, Venezuela'ya insani yardıma hazır. Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/abd-disisleri-bakani-pompeo-abd-venezuelaya-insani-yardima-hazir/1374296, Erişim Tarihi: 29.04.2019.
• Birleşmiş Milletler. (t.y.). Binyıl kalkınma hedefleri nedir? Erişim Adresi: http://www.un.org.tr/includes/files/Binyil02.pdf, Erişim Tarihi: 31.03.2019.
• Birleşmiş Milletler. (1986). Gelişme hakkına dair bildiri. TBMM insan haklarını inceleme komisyonu. Erişim Adresi: https://www.ombudsman.gov.tr/contents/files/698b5--Gelisme-Hakkina-Dair-Bildiri.pdf, Erişim Tarihi: 24.03.2019.
• Çelik, E. (2011). Bi̇r insan hakkı olarak kalkınma hakkı. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2(2), 451–478.
• Gülener, S. (2018). Türkiye’nin anayasal düzeni kavramlar ve kurumlar. Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
• Hekimoğlu, M. M. (2003). İnsan haklarının tari̇hsel perspektif ı̇çeri̇si̇ndeki geli̇şi̇mi̇. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 1(1), 73-92.
• Kaboğlu, İ. (1992). İnsan haklarının gelişmeci özelliği ve anayasa yargısı (insan hakları evrensel bildirgesinden günümüze). Anayasa Dergisi, 9, 121-136.
• Köylü, M. Türkiye binyıl kalkınma hedeflerinin neresinde? Erişim Adresi: http://kaosgl.org/sayfa.php?id=13710. Erişim Tarihi: 31.03.2019.
• Özdemir, Ş. (2006). Kalkınma hakkının hayata geçirilmesi adına yürütülen çalışmalar: Birleşmiş Milletler bağımsız uzmanının görüşleri [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• AİHHŞ. (2010). Afrika insan ve halkların hakları şartı (21.10.1986), Erişim Adresi: https://studylibtr.com/doc/1366887/afrika-insan-ve-halklar%C4%B1n-haklar%C4%B1-%C5%9Fart%C4%B1. Erişim Tarihi: 31.03.2019.
• T.C. Anayasası (1982). Erişim Adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2709.pdf, Erişim Tarihi: 26.04.2019.
• Telli, K. (2014) Birleşmiş Milletler 2015 sonrası kalkınma gündemi ve hukukun üstünlüğü ilişkisi. Ankara Barosu Dergisi, 4, 313–325.
• Tosunoğlu, Ş. (2015). Türkiye’nin resmi kalkınma yardımları politikası: Eğilimler ve hedefler. HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 10(4), 9–29.
• Türk İşbirliği ve Kalkınma Dairesi Başkanlığı (2007). Türkiye kalkınma yardımları raporu 2007. Erişim Adresi: https://www.tika.gov.tr/upload/oldpublication/KalkinmaYardimlariRaporu2007.pdf, Erişim Tarihi: 27.03.2019.
• Watson, K. Venezuela'ya insani yardım: Truva atı mı, samimi bir destek mi? Erişim Adresi: https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-47372555, Erişim Tarihi: 29.04.2019.