Futbolda Seyirci Şiddeti Eylemlerinin Gerçekleşmesinde Medyanın Rolü

Yıl 2021, Cilt: 22 Sayı: 48, 58 - 71, 30.06.2021

Ahmet Yüce Nuran Kandaz Gelen

Öz

Bu çalışmada seyircilerin davranış ve eylemlerine etki eden bir aktör olarak medyanın futboldaki şiddet eylemlerinin gerçekleşmesine etkileri araştırılmıştır. Futbol alanındaki saldırgan eylem ve şiddet davranışlarının ortaya çıkmasında yazılı, görsel ve sosyal medyada yer alan içeriklerin taraftar kitleleri ile etkileşimleri analiz edilerek medyanın etkileri belirlenmek istenmiştir. Araştırma evrenini 01 Ağustos – 31 Aralık 2017 tarihi arasında Türkiye Futbol Süper Ligi müsabaka döneminde yazılı, görsel ve sosyal medya futbol gündemine ait içerikler oluşturmaktadır. Bu bağlamda yazılı basın olarak; ulusal spor gazetelerinden olan Hürriyet gazetesinin spor sayfaları, tematik spor gazeteleri olan Fanatik ve Fotomaç gazetelerinin yanı sıra görsel basın olarak; Ntvspor kanalında yayınlanan Kırmızı Çizgi ve Beyaz Tv kanalında yayınlanan Beyaz Futbol programları ile sosyal medya mecrası olan twitterdaki futbol gündemine ilişkin paylaşımlar çözümlenerek, söylem analizi yöntemiyle incelenmiştir. Araştırma sonucunda medya araçları vasıtasıyla üretilen şiddet çağrışımlı içeriklerin taraftar kitlelerinin davranış ve eylemlerine etkide bulunduğu gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Medya, Spor, Şiddet, Futbol

Kaynakça

• Adam, J. M. (2000). Linguistique Textuelle: Des Genres de Discours aux Textes . Paris: Nathan Universite.
• Anderson, C. A., & Bushman, B. J. (2002). Human aggression. Annual Review of Psychology, 27-51.
• Anderson, C., Berkowitz, L., Donnerstein, E., Huesmann, L., Johnson, J., Linz, D., Wartella, E. (2003). The iınfluence of media violence on youth. Psychological Science in the Public Interest, 81-110.
• Ataizi, M. (2012). Yeni Medya ve Spor. N. S. Sever, & S. Sezer (Dü.) içinde, Spor ve medya ilişkisi (s. 110-125). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını.
• Baş, T., & Akturan, U. (2008). Nitel Araştırma Yöntemleri Nvivo 7.0 ile Nitel Veri Analizi. İstanbul: Seçkin Yayıncılık.
• Busching, R., Allen, J., & Anderson, C. (2016). Critical/cultural studies , mass communication, media and communication policy. Oxford Research Encyclopedia Communication Online Publication, 1-21.
• Cotter, C. (2015). Discourse and media. (D. Tannen, H. Hamilton, & D. Schiffrin, Dü) The Handbook of Discourse Analysis, II, 795-821.
• Çepe, K. (1992). Futbol müsabakalarında seyircilerin saldırganlıkları ve şiddet sebepleri üzerine bazı araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çimen, Z., & İlhan, E. (2007). Spor muhabirlerinin Türk spor medyasında doğruluk değeri üzerine düşünceleri. Atatürk Journal of Physical Education and Sport Sciences, 9(2), 1-10.
• Dağlı Ekmekçi, Y. A., & Sönmezoğlu, U. (2019, Haziran). Türkiye süper liginde üç büyük futbol kulübünün başkanlarının söylem analizi: 2015-2016 sezonu. Spor Bilimleri Araştırma Dergisi, 4(1), 62-74.
• Doyuran, L. (2018, Temmuz). Medyatik bir çalışma alanı olarak eleştirel söylem çözümlemesi:televizyon dizileri örneğinde. Erciyes İletişim Dergisi, V(4), 301-323.
• Dunning, E. (1999). Sport Matters: Sociological Studies of Sport, Violence and Civilization. London: Routledge.
• Foucault, M. (1999). Bilginin Arkeolojisi. (V. Urhan, Çev.) İstanbul: Birey Yayıncılık.
• Giddens, A. (1997). Sociology (3. b.). Cambridge: Polity Press.
• Günay, V. D. (2018). Söylem Çözümlemesi (2. b.). İstanbul: Papatya Yayıncılık.
• Han, B.-C. (2017). Şiddetin Topolojisi (2 b.). (D. Zaptçıoğlu, Çev.) İstanbul: Metis Yayınları.
• Huesmann, L. R., & Taylor, L. D. (2006). The role of media violence in violent behavior. Annual Reviews Public Health, 393-415. Işık, M. (2018). İletişim Bilimine Giriş (2. b.). Konya: Eğitim Yayınevi.
• Küçük Durur, E., & Bakar, H. (2016, Eylül). Futbolda milliyetçilik: 2008 avrupa futbol şampiyonası haberlerine yönelik söylem analizi. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 4(2), 781-805.
• Lazar, J. (2009). İletişim Bilimi (2 b.). (C. Anık, Çev.) Ankara: Vadi Yayınları.
• Mil, H. İ., & Şanlı, S. (2015). Sporda şiddet ve medya etkisi: bir maçın analizi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(55), 231-247. Özer, Ö. (2011). Haber Söylem İdeoloji. Konya: Literatürk.
• Öztürk, F. (1998). Toplumsal Boyutlarıyla Spor. Ankara: Bağırgan Yayımevi.
• Richardson, J. (2007). Analysing Newspapers: An Approach From Critical Discourse Analysis. New York: Palgrave Macmillan.
• Sabahçı, B. (2018). Spor haberlerinde nefret ve ayrımcı söylemler: www.fotomac.com.tr, www.fanatik.com.tr ve www.fotospor.com haber sitesi örneği. Global Medya Journal, VIII(16), 186-203.
• Solak, A. (2016). Şiddet Kültürü: Türkiye'nin Suç ve Sosyal Risk Haritası . Ankara: Hegem Yayınları.
• Sütçü, C., & Bayrakçı, S. (2014). Sosyal medya gazeteleri nasıl etkiliyor? haberlerin twıtter’da yayılması üzerine bir araştırma. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 4(2), 40-52.
• Taşmektepligil, M. Y., Küçük, V., Karakuş, S., & Kalkavan, A. (2017, Aralık). Bireysel şiddet açısından spor medyasının etkileri. Marmara Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 2(2), 32-48.
• TBMM (Türkiye Büyük Millet Meclisi). (2011). Spor Kulüplerinin Sorunları ile Sporda Şiddet Sorununun Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırma Kurulu Komisyonu. Ankara.
• Türksoy, A., Çicek, M., & Bayansalduz, M. (2003). Üç büyük kulüp futbol taraftarlarının sosyal kimlikleri ve şiddete bakış açıları. İstanbul Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 3, 94-99.
• Van Dijk, T. (1988). News As Discourse. New Jersey: Lawrance Earlbaum Assaciates Publication.
• Van Dijk, T. (2015). Critical Discourse Analysis. (D. Tannen, H. Hamilton, & D. Schiffrin, Dü) The Handbook of Discourse Analysis, I, 466-485.
• Voigt, D. (1998). Spor Sosyolojisi. İstanbul: Alkım Yayınları.
• Wright, J. (2016). Human aggression and sports media violence. Masters Theses & Specialist Projects. Kentucky: Western Kentucky University.