Foundation of Femininity Identities Through Discourses of Women Living in Rural Areas – The Case of Manisa

Yıl 2022, Sayı: 43, 125 - 154, 25.05.2022

Kadriye Semerci Özkan Derya Sasman Kaylı

Öz

The purpose of this study is to reveal the intergenerational transfer of the patriarchal culture that prevails in the creation of femininity and masculinity identities of women living in the rural areas through the discourses of women, to understand the similarities and differences related to discourses. Field research is designed in two stages. In the first stage, data on the socio-demographic structures of women were obtained through the “Socio-Demographic Interview Form”, and in the second stage, data on women were obtained through the “Semi-Structured Interview form”. The feminist methodology was used in the analysis of the data. Semi-structured interviews were conducted with 16 women, 8 women from the 1st generation and 8 women from the 2nd generation, living in the Karaköy District of Akhisar District of Manisa, and with the mothers and their married daughters. In the study, the effects of patriarchal discourses on the definition of femininity and masculinity identities and the experiences between generations were revealed, and the findings of the study were analyzed within the framework of thematic analysis. As a result of the research, in the discourses of the 1st generation and 2nd generation women living in Karaköy Neighborhood; findings showing that there are intergenerational differences in the theme of the female body, motherhood and fatherhood role and social mobility have been reached.

Anahtar Kelimeler

Patriarchy, Rural Area, Gender Roles, Karaköy Neighborhood, Femininity and Masculinity Identity, Intergenerational Transfer

Kırsal Alanda Yaşayan Kadınların Söylemleri Üzerinden Kadınlık Kimliklerinin Kuruluşu- Manisa Örneği

Öz

Çalışmanın amacı, kırsalda yaşayan kadınların kadınlık ve erkeklik kimliklerinin kurgulanmasında hâkim olan ataerkil kültürün kuşaklar arası aktarımını kadınların söylemleri üzerinden açığa çıkarmak, söylemlere ilişkin benzerlikleri ve farklılıkları anlamaktır. Çalışmanın amacından hareketle yapılan analizin kırsal alanda yaşayan kadınların ataerkillik ve toplumsal cinsiyete dayalı ayrımcı uygulamalar nedeniyle karşı karşıya kaldığı sorunların açığa çıkarılması ve çözüm politikalarının oluşturulmasında önemli olduğu düşünülmektedir. Bu çerçevede çalışmanın araştırma boyutunda; ilgili literatür taranarak hazırlanan yarı yapılandırılmış form doğrultusunda derinlemesine görüşme tekniğiyle veriler toplanmış, verilerin analizinde feminist metodolojiden yararlanılmıştır. İki aşamalı olarak tasarlanan saha araştırmasının ilk aşamasında kadınların sosyo- demografik yapılarına ait veriler “Sosyo-Demografik Görüşme Formu”, ikinci aşamasında ise kadınlara ait veriler “Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu” aracılığıyla elde edilmiştir. Manisa’nın Akhisar İlçesi Karaköy Mahallesi’nde yaşayan annelerle ve annelerin evli kız çocuklarıyla, 1. kuşaktan 8 kadın, 2. kuşaktan 8 kadın olmak üzere 16 kadınla yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Çalışmada, ev içinde ve kamusal alanda ilişkilerin sürdürülmesinde ataerkil söylemlerin, kadınlık ve erkeklik kimliklerinin tanımlanmasına, dönüştürülmesine ve kuşaklar arasındaki deneyimlere etkisi ortaya konmuş, çalışmanın bulguları tematik analiz çerçevesinde analiz edilmiştir. Araştırmanın sonucunda; Karaköy Mahallesi’nde yaşayan 1. kuşak ve 2. kuşak kadınların söylemlerinde; kadın bedeni, annelik ve babalık rolü ve sosyal hareketlilik temasına yönelik kuşaklar arası farklılaşmaların yer aldığını gösteren bulgulara ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ataerkillik, Kırsal Alan, Toplumsal Cinsiyet Rolleri, Karaköy Mahallesi, Kadınlık ve Erkeklik Kimliği, Kuşaklararası Aktarım

Kaynakça

• Referans1 Akis, Y., Özakın, Ü., ve Sancar, S. (2017). Türkiye’de Feminizm ve Kadın Hareketi. Cogito-Feminizm. (s.245-258). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Referans2 Arat, N. (2017). Feminizmin ABC’si. İstanbul: Say Yayıncılık.
• Referans3 Arsoy, N. (2011). Türk Masallarında Ataerkillik, Toplumsal Cinsiyet Ayrımcılığı ve Kadın. (Yüksek Lisans Tezi). Kars: Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Referans4 Atay Avşar, T. (2013). Kırsal Alanda Kadınların Cinsiyete Dayalı İşgücüne Katılımlarının Toplumsal Değişim Açısından Ele Alınması: Antakya (Hatay) Kent Merkezine Yakın İki Farklı Köy Araştırması. (Doktora Tezi) Adana: Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Referans5 Aydın, N. (2018). Kuşaklar Arası Kadınların Doğum Algıları ve Deneyimlerinin Nitel Analizi (Doktora Tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Referans6 Badinter, E. (1992). Annelik Sevgisi-17. Yüzyıldan Günümüze Bir Duygunun Tarihi. İstanbul: Afa Yayınları.
• Referans7 Beauvoir, S. (1993). Kadın “İkinci Cins”-Evlilik Çağı. İstanbul: Payel Yayıncılık.
• Referans8 Berik, G. (2015). Türkiye’de Kırsal Kesimde Halı Dokumacılığı ve Kadının Ezilmişliği: Karşılaştırmalı Bir Tartışma. 1980’ler Türkiyesi’nde Kadın Bakış Açısından Kadınlar. (ss.141-158). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Referans9 Berktay, F. (2016). Tektanrılı Dinler Karşısında Kadın-Hıristiyanlık’ta ve İslamiyet’te Kadının Statüsüne Karşılaştırmalı Bir Yaklaşım. İstanbul: Metis Yayınları.
• Referans10 Berktay, F. (2017). Feminist Teorinin Önemli Bir Alanı: Cinsellik. Cogito-Feminizm. (ss.57-72). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Referans11 Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO). (2016). Tarımsal ve Kırsal Geçimin Ulusal Cinsiyet Profili-Türkiye Ülke Toplumsal Cinsiyet Değerlendirme Serisi. http://www.fao.org/3/i6192tr/I6192Tr.pdf
• Referans12 Bolak Boratav, H., Okman Fişek, G. ve Eslen Ziya, H. (2017). Erkekliğin Türkiye Halleri. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Referans13 Bourdieu, P. (2016). Eril Tahakküm. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Referans14 Bozok, M. (2018). Türkiye’de Ataerkillik, Kapitalizm ve Erkeklik İlişkilerinde Biçimlenen Babalık. Fe Dergi 10(2): 31-42. http://cins.ankara.edu.tr/20_4.pdf
• Referans15 Butler, J. (2017). Toplumsal Cinsiyet Düzenlemeleri. Cogito-Feminizm. (s.73-92). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Referans16 Connell, R. W. (2017). Toplumsal Cinsiyet ve İktidar-Toplum, Kişi ve Cinsel Politika. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Referans17 Çakır, H., Ve Aksoy, H. (2016). Yozgat Kırsalında Yaşayan Üç Kuşak Kadının Aile İçi Cinsiyet Rollerindeki Değişim. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume. 11(2): 259-280.
• Referans18 Çakır, Serpil. (2011). Feminist Tarih Yazımı: Tarihin Kadınlar İçin, Kadınlar Tarafından Yeniden İnşası. Birkaç Arpa Boyu (2 Cilt) 21. Yüzyıla Girerken Türkiye'de Feminist Çalışmalar Prof. Dr. Nermin Abadan Unat'a Armağan (ss.61-121) Derleyen Serpil Sancar. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Referans19 Delaney, C. (2017). Tohum ve Toprak-Türk Köy Toplumunda Cinsiyet ve Kozmoloji. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Referans20 Ertürk, Y. (2015). Doğu Anadolu’da Modernleşme ve Kırsal Kadın. 1980’ler Türkiyesi’nde Kadın Bakış Açısından Kadınlar. (s.177-186). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Referans21 Gündüz Hoşgör, A. (2011). Kalkınma ve Kırsal Kadının Değişen Toplumsal Konumu: Türkiye Deneyimi Üzerinden Karadeniz Bölgesindeki İki Vaka’nın Analizi. Birkaç Arpa Boyu (2 Cilt) 21. Yüzyıla Girerken Türkiye'de Feminist Çalışmalar Prof. Dr. Nermin Abadan Unat'a Armağan. (s.219-249) Der. Serpil Sancar. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları
• Referans22 Hooks, B. (2018). Değişme İsteği-Erkekler, Erkeklik ve Sevgi. İstanbul: bgst Yayınları
• Referans23 Işık, S. Y. (2015). Küresel Kültürel Değişim ve ‘Yeni’ Annelik: Ankara Kamil Ocak Mahallesi Örneği. Eğitim Bilim Toplum Dergisi. 13(50): 48-75.
• Referans24 Işık. S. N. (2016). 1990’larda Kadına Yönelik Aile İçi Şiddetle Mücadele Hareketi İçinde Oluşmuş Bazı Gözlem ve Düşünceler. 90’larda Türkiye’de Feminizim. (ss.41-72). İstanbul: İletişim Yayınları
• Referans25 Kaçar, Ö. (2007). Toplumsal Cinsiyet ve Kadının Konumu: Türkiye’de Yakın Zamanlardaki Değişimi Anlamak. (Yüksek Lisans Tezi). Afyon: Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Referans26 Kadılar, E. (2011). Üç Kuşak Kadının Cinsiyet Rolleri: Ankara Örneği. (Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü)
• Referans27 Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü. (2016). Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele-Ulusal Eylem Planı (2016-2020). Ankara: T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı-Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü.
• Referans28 Kandiyoti, D. (2015). Ataerkil Örüntüler: Türk Toplumunda Erkek Egemenliğinin Çözümlenmesine Yönelik Notlar. 1980’ler Türkiyesi’nde Kadın Bakış Açısından Kadınlar. (s.327-340). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Referans29 Kandiyoti, D. (2015). Cariyeler, Bacılar, Yurttaşlar-Kimlikler ve Toplumsal Dönüşümler. İstanbul: Metis.
• Referans30 Kavas, A. (2018). Karşılaştırmalarla 81 İl İçin Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Karnesi. Ankara: TEPAV.
• Referans31 Koğacıoğlu, D. (2017). Gelenek Söylemleri ve İktidarın Doğallaşması: Namus Cinayetleri Örneği. Cogito-Feminizm. (ss.350-384). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Referans32 Kutlar, İ. (2012). Kırsal Alanda Yoksulluk ve Kadınlar. 10. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi. (ss.237-240). https://tarekoder.org/2012konya/263-266.pdf , (17.08.2020)
• Referans33 Kümbetoğlu, B. (2017). Sosyolojide ve Antropolojide Niteliksel Yöntem ve Araştırma. Ankara: Bağlam Yayıncılık.
• Referans34 Özbay, F. (2015). Kadınların Ev İçi ve Ev Dışı Uğraşlarındaki Değişme. 1980’ler Türkiyesi’nde Kadın Bakış Açısından Kadınlar. (s.115-140). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Referans35 Paçacıoğlu, B. (2018). Üç Farklı Kuşaktaki Evli Kadın ve Erkeklerin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumları İle Aile İşlevleri Arasındaki İlişki. (Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü)
• Referans36 Sancar, S. (2016). Erkeklik: İmkânsız İktidar-Ailede, Piyasada ve Sokakta Erkekler. İstanbul: Metis Yayınları.
• Referans37 Sever, M. (2015). Kadınlık, annelik, gönüllü çocuksuzluk: Elisabeth Badinter’den Kadınlık mı Annelik mi?, Tina Miller’dan Annelik Duygusu: Mitler ve Deneyimler ve Corinne Maier’den No Kid Üzerinden Bir Karşılaştırmalı Okuma Çalışması. Fe Dergi: Feminist Eleştiri. 7(2): 72-86. http://cins.ankara.edu.tr/14_6.pdf
• Referans38 Sirman, H. (2015). Köy Kadınının Aile ve Evlilikte Güçlenme Mücadelesi. 1980’ler Türkiyesi’nde Kadın Bakış Açısından Kadınlar. (s.221-246). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Referans39 Şenol Cantek, F.; Ekin Akşit, E. (2011). Kadınların Kuşaklar ve Sınıflar Arası Bilgi Aktarımları. Birkaç Arpa Boyu (2 Cilt) 21. Yüzyıla Girerken Türkiye'de Feminist Çalışmalar Prof. Dr. Nermin Abadan Unat'a Armağan. (s.535-571) Der. Serpil Çakır İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Referans40 Tol, U. U.; Taşkan, D. (2018) Erkeklik ve Babalık Halleri. Türkiye’de Babalığı Anlamak Serisi – III. İstanbul: Yaşama Dair Vakıf-AÇEV
• Referans41 Yalçın-Heckmann, L. (2015). Aşiretli Kadın: Göçer ve Yarı-Göçer Toplumlarda Cinsiyet Rolleri ve Kadın Stratejileri. 1980’ler Türkiyesi’nde Kadın Bakış Açısından Kadınlar. (ss.247-258). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Referans42 Yasan Ataseven, Z. (2018). Türkiye’de Tarım Politikalarında Kadının Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Bağlamında İncelenmesi: Çay Yetiştiriciliğinde Kadının Yeri. (Doktora Tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü
• Referans43 Yavuz, Ş. (2015). Ataerkil Egemen Erkeklik Değerlerinin Üretiminde Kadınların Rolü: Trabzon Örneği. Fe Dergi. 7(1): 117-130. http://cins.ankara.edu.tr/
• Referans44 Yıldız Ecevit, F. (2015). Kentsel Üretim Sürecinde Kadın Emeğinin Konumu ve Değişen Biçimleri. 1980’ler Türkiyesi’nde Kadın Bakış Açısından Kadınlar. (ss.105-114). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Referans45 Yılmaz, M. (2012). Türkiye’de Kırsal Nüfusun Değişimi ve İllere Göre Dağılımı (1980-2012) Doğu Coğrafya Dergisi. 33.(ss.161-187)