OSMANLI HÂKİMİYETİNİN İLK YILLARINDA FİLİSTİN’DE TİMAR SİSTEMİ (GAZZE VE KUDÜS SANCAKLARI ÖRNEĞİ)

Yıl 2013, Sayı: 56, 39 - 54, 12.07.2013

Ünal Taşkın

Öz

Osmanlı Devleti’nde reaya adıyla bilinen halkın, devlete karşı birtakım mükellefiyetleri
vardı. Bu mükellefiyetler içerisinde, tarım ve hayvancılık faaliyetlerinden kaynaklı,
ödenmesi gereken vergiler mevcuttu. Çünkü ekilebilir arazinin kullanım hakkı devlete
aitti. Devlet, o bölgede görev yapan asker ve memurlarına, maaşlarına karşılık olarak, bu
vergi toplama işini verirdi. Timar adıyla bilinen bu sistem, devletin idarî, askerî ve iktisadî
denetimini sağlıyordu. Bu çalışmada Gazze ve Kudüs bölgelerinde, timarın uygulanış
biçimi incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Timar, Gazze, Kudüs

Kaynakça

• 1. Arşiv kaynakları BOA, TD, 131. BOA, TD, 427. 998 Numaralı Muhâsebe-i Vilâyet-i Diyâr-i Bekr ve Arab ve Zü’l-Kâdiriyye Defteri (937/1530) II: Şam, Gazze, Safed, Salt-‘Aclûn, Haleb, Hama-Humus, Trablus, ‘Ayntâb, Birecik, Adana, ‘Üzeyr, Tarsus, Sis, Mar’aş ve Boz-ok Livâları, Dizin ve Tıpkıbasım, Ankara, Başbakanlık Basımevi, 1999.
• 2. Tetkik eserler ve risaleler Akdağ, M. (1955). Osmanlı müesseseleri hakkında notlar. DTCFD, XIII/1-2, Ankara, s. 27-51.
• Ayni, A. (1280). Kavânin-i âli Osman der hulâsa-i mezâmin-i defter-i dîvân, İstanbul. Barkan, Ö. L. (1937). Osmanlı İmparatorluğunda çiftçi sınıfının hukukî statükosu. Ülkü Mecmuası, X, 414-422.
• Barkan, Ö. L. (1979). Tımar. İA, XII(I), 286-333, İstanbul.
• Çakar, E. (2008). Suriye’de erken dönem Osmanlı timâr düzeni: Hama ve Humus örneği. FÜ Orta Doğu Araştırmaları Dergisi, V(2), 1-26, Elazığ.
• Çakar, E. (2003a). XVI. yüzyılda Şam Beylerbeyiliğinin idarî taksimatı. FÜSBD, 13(1), 351-374, Elazığ.
• Çakar, E. (2003b). XVI. yüzyılda Haleb sancağı (1516-1566). Elazığ.
• Gökbilgin, M. T. (1968). Kanûnî Sultan Süleyman’ın timâr ve zeamet tevcihi ile ilgili fermanları. Tarih Dergisi, XVII/22, 35-48, İstanbul.
• Gökbilgin, M. T. (1979). Solak. İA, X, 748, İstanbul.
• İlgürel, M. (1981). XVII. yüzyıl Balıkesir şer’iyye sicillerine göre subaşılık müessesesi. VIII. Türk Tarih Kongresi (Ankara 11-15 Ekim 1976) Kongreye Sunulan Bildiriler. II, 1275-1281, Ankara.
• İnalcık, H. (1987). Hicrî 835 tarihli sûret-i defter-i sancak-i Arvanid. Ankara. Köprülü, O. F. (1993). Çavuş. DİA, VIII, 236-238, İstanbul.
• Kunt, İ. M. (1978). Sancaktan eyalete 1550-1650 arasında Osmanlı ümerası ve il idaresi. İstanbul.
• Sertoğlu, M. (1992). Sofyalı Ali Çavuş Kanunnamesi. İstanbul.
• Şahin, İ. (1979). Timâr sistemi hakkında bir risâle. İÜEFTD, XXXII, 905-935, İstanbul.
• Taşkın, Ü. (2011). Osmanlı idaresinde Safed (1516-1600). Elazığ.
• Uzunçarşılı, İ. H. (1984). Osmanlı devlet teşkilatında kapukulu ocakları I. Ankara. Ünal, M. A. (2010). Osmanlı müesseseleri tarihi. Isparta.