KIRAAT İLMİNİN AKADEMİK SERENCAMI-ARAŞTIRMA MANTIĞI VE BİÇİMİ ÜZERİNE

Yıl 2013, Sayı: 56, 311 - 324, 12.07.2013

Mehmet Dağ

Öz

Ülkemizde akademik faaliyetler Osmanlının son dönemlerinde kurulan Daru’l-Funun
ile başlamaktadır. Dini ilimler alanındaki çalışmalar ise Daru’l-Funun’a bağlı kurulan
İlahiyat fakültesiyle başlamakta ve Cumhuriyetten sonra kurulan çok sayıda ilahiyat fakültesiyle
devam etmektedir. İlahiyat bünyesindeki akademik çalışma alanlarından birisi
de kıraat bilimidir. Bu çalışma, ülkemizde kıraat biliminin akademik sürecini ele almaktadır.
Bu bağlamda, öncelikle kıraat bilimi tarihi oluşum, gelişim, açılım, daralma ve
yeni dönem olmak üzere beş dönemde ele alınmakta ve her dönem kendi içinde değerlendirilmektedir.
Böylece her dönemin kıraat tarihi açısından öne çıkan hususiyetleri ve
önemli çalışmaları ortaya konmaktadır. Daha sonra Batı tarzı üniversitelerin açılmasıyla
birlikte yeni dönemde ortaya çıkan akademik perspektifin kıraat ilmine nasıl yansıdığı ve
günümüze kadar hangi tür çalışmaların yapıldığı eleştirel bir bakış açısıyla tespit edilmeye
çalışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kıraat, Dâru’l-Funûn, Akademik Perspektif, Araştırma

Kaynakça

• Baltacı, C. (2005). XV-XVI. asırlarda Osmanlı medreseleri. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
• Dağ, M. (2011). Geleneksel kıraat algısına eleştirel bir yaklaşım. İstanbul: İslam Araştırmaları Merkezi Yayınları.
• Dağ, M. (2007). Kıraat ilminde şaz kavramı –kavramın anlamsal dönüşümü ve gerçek anlamının tespitine dair-. Marife, 2, 57-110.
• Dani, Ebû Amr Osman b. Said. (1997). el-muhkem fî nakdi’l-mesâhif. tah: İzzet Hasan. Dımeşk: Dâru’l-Fikr.
• Dayf, Şevkî. (1968). el-medârisü’n-nahviyye. Mısır: Dâru’l-Me’ârif.
• Erünsal, İ.E., Ülker, M.B. ve Çardaklı, F. (2012). İlahiyat fakülteleri tezler kataloğu 1953- 2010. İstanbul: İslam Araştırmaları Merkezi Yayınları.
• Güneş, A. (2000). Kur’ân’ı Kerîm’in ortaya çıkış süreci. Ankara: Aydınlanma.
• Güngör, M. (Kasım, 2010). İstanbul dâru’l-funûn ilahiyat fakültesinin ilk tefsir hocası Bergamalı Ahmet Cevdet Bey. Dâru’l-Funûn İlahiyat Sempozyumu. İstanbul.
• İbn Cezerî, Ali b. Yûsuf. (t.y.). en-neşr fi’l-kırââti’l-aşr. tah: Ali Muhammed Dabbağ, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
• İbn Cinnî, Ebu’l-Feth Osmân. (1986). el-muhteseb fî teybîni vücûhi şevâzzi’l-kırâât ve’lizâhi minhâ. tah: Ali Necdî Nâsıf, Abdulhâlim Neccâr, Abdulfettâh İsmail Şelebî, İstanbul: Sezgin Neşriyat.
• İbn Kesir. Beyrut. İhsanoğlu, E. (1993). Dâru’l-funûn. Türkiye diyanet vakfı islam ansiklopedisi. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Kara, Ö. (2007). Tefsir akademisyenleri bibliyografyası. Bursa: Kurav Yayınları.
• Karaçam, İ. (1981). Kur’ân’ı Kerim’in nüzulu ve kıraatı. İstanbul: Nedve Yayınları.
• Kaysî, Mekkî b. Ebî Tâlip. (t.y.). el-İbâne an meâni’l-kırâât. tah: Abdulfettâh İsmail Şelebî. Kahire: Dâru Nahda.
• Okumuş, M. (Kasım, 2010), dâru’l-funûn ilahiyat fakültesi muallimi cevdet bey ve tefsir tarihi adlı eserinin tefsir tarihi yazıcılığındaki yeri. Dâru’l-Funûn İlahiyat Sempozyumu. İstanbul.
• Öcal, M. (Kasım, 2010), dâru’l-funûn ilahiyat fakültesinin öğretim süresi ders programı ve mezuniyet belgesi örnekleri. Dâru’l-Funûn İlahiyat Sempozyumu. İstanbul.
• Öğüt, S. (2008). Modern düşüncenin Kur’an anlayışı. İstanbul: Nun Yayınları.
• Öztürk, H. (2002). Ebedi mucize Kur’an yazılması ve toplanması. İstanbul: Erkâm Matbaası.
• Rafi’i, Mustafa Sadık. (1965). İ’câzü’l-Kur’ân ve belâğâtü’n-nebeviyye. Mısır: Mektebetü’t-Ticâriyye.
• Suyûtî, Celâleddin. (1993). el-İkân fi ulûmi’l-Kur’an, tah: Mustafa Dîb el-Buğâ. Dâru Tetik, N. (1990). Kıraat ilminin talimi. İstanbul: İşaret Yayınları.
• Yüksel, A.O. (1996). İbn Cezerî ve tayyibetü’n-neşr. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
• Zeccâcî, Abdurrahmân b. İshak. (1983). Mecâlisü’l-ulemâ. tah: Abdusselâm Muhammed Hârûn, Kahire: Mektebetü’l-Hancî.
• Zürkânî, Muhammed Abdulazim. (1988). Menâhilu’l-irfân fi ulûmi’l-Kur’an. Dâru’l- Fikr, Beyrut.