İSLAM’IN ÇEVRE KONUSUNDAKİ YAKLAŞIMI

Yıl 2016, Sayı: 68, 243 - 297, 27.12.2016

Mahroof Athambawa

Öz

Bu makale genelde bütün insanlık özelde ise Müslüman toplumları ilgilendiren öneli bir sorunu ele almaktadır ki o da çevre sorunudur. Çevre sorununun tehlikesi, yıkıcı sonuçları itibariyle nükleer ve biyolojik silah tehlikesinden az değildir. Öyleki Birleşmiş Milletler ve diğer uluslararası kurluşlar doğurduğu tehlikeler konusunda insanları bilinçlendirmek ve bunlara çözüm bulunması maksadıyla çeşitli toplantılar, konferanslar düzenlemiştir.
Çalışma ilâhî ve evrensel bir metot olması itibariyle İslam’ın çevre konusundaki yaklaşımına odaklanmaktadır. Bu konuda İslam’ın çeşitli hukuki hükümleri ve ilkeleri bulunmaktadır. Bu ilk eve kurallar insanın mutlu bir hayat için çevreden nasıl yararlanılması gerektiğini, nimetlerinden istifade etmenin esaslarını ortaya koymaktadır. Bu bağlamda çalışma, çevrenin hor kullanılmaması, zarar verilmemesi yönündeki bu hukuki ve ahlaki hükümleri incelemekte, daha iyi bir gelecek için toplum kesimlerinin bu doğrultuda bilinçlendirilmesi yönünde neler yapılabileceğine dair kimi tespit ve öneriler içermektedir.

Anahtar Kelimeler

İslam, Çevre, Şeriat, Ahlak, Ahkâm, Hukuk, Fiqh.

Kaynakça

• Abdul Azeem, Al- Islam Walbiaa, Muassat Shaba al- Jamia, Alexandria 1999.
• Abu Dawud, Sunan Abi Tawud, Al- Maktaba al- Asriyya, Beirut.
• Al-Asfahani, Raghib, Al-Mufradath Fi gharib al- Quran, Dar-a-Maarifa, Cairo.
• Al-Baihaqi, Abubakr, Al- Sunan-al- Kubra, Dar-al- Fikr- Beirut.
• Al-Buhuti, Mansur, Al-Rawd-al- Murbie, Dar-al- Kutb-Al- ilmiyya.
• Al-Darami, Sunan al- Darami- Matbath-al- Iadidal- Damascus -1349AH.
• Al-Daraqutni, Sunan al-Darqutni, Al-Imam Dar-al- mahasin- cairo 1966
• Al-Dasooqui, Muhammed Arafa, Hashiya-al-Dasooqui, Dar-al-Fikr, Beirut,1998.
• Al-Eisa, Ibrahim – Abdalaziz, Fathi, Geografiyat Tanmiya wal-Biaa, Dar- Alnahda al ara- biyya-Beirut 2006.
• Al-Eisy, Ibrahim, Al-Uloom al-Zirayiyyah fi Zawd al-Quran wassunnah, Quranic Scien- tific Ensyclopedia.
• Al-Haffar, Saeed, Arabic Environmental Encyclopedia, Qatar University 1998.
• Al-Haffar, Saeed, Biaa min Ajlil Albaqa- Darul Thaqafa, Qatar 1990.
• Ibn Abd Rabbuh, Al-Eqd-al-Fareed, Maktaba al-Maaraif, Riyad.
• Ibn Ameer Alhaj, Al- Taqreer Waltahbeer, Dar- Alkutub Alilmiyya, Beirut.
• Ibn Maja, Sunna Ibn Maja, Dar-al-rayyan Litturath.
• Ibn Manzoor, Lisan al-Arab- Dar-al-sader, Beirut 1997.
• Ibn Qudama al-Maqdisi, Al-Mughni- Dar al-Hijra, Cairo 1990.
• Ibn- Qudama, Ahmad, Rawdath-Al- Nazir wa Junnath, Dar-Al- Kitab-al- Arabi- Beirut 1988.
• Ibnul Qayyim al-Jaziyya, Zaad- Al- Maad Fi hadi Khairu al-Ibad, Muassathu al-Risala 1998.
• Imam al-Buhari, Sahih al-Buhari, Dar-al-Maarifa, Beirute.
• Imam al-Esnawi, Nihayad al-sool Fi sharh al- Minhaj, Dar-al-Kutub al-Ilmiyya, Beirut 1983.
• Imam al-Yusef, Al- Kar,aj Dar- Al-Islah. I
• Imam Muslim, Sahih Muslim, Dar Ehya-al-Kutub al-Arabiyya,1375AH.
• Imam Saraksi, Al-Mabsut- Daral-Maarifa, Beirut 1986.
• Izzadin Ibn abdussalam, Qawaed al-Ahkam Fi Islah al- Anam- Dar-al- Qalam, Damascus 2001.
• Al-Jawhari, Ismail, Al-Sihah, Dar-al-Malayeen, Beirut 1984.
• Kalil Rizk, Al-Islam Walbiaa- Dar- al-hadi, Beirut, 2006.
• Al-Kasani, Alauddin, Badaeu al sanaaeu fi tartibu al Sharaie, Darul Kitab Al arabi, Bei- rut 1402 AH.
• Kidr, Abdul Azeem, Handasad Nizam al-Beeyee fil Quran,Dar al- Hikma, Bahrain-1995
• Qurtubi, Muhammed, Al- Jamiu Liahkamil Quran, Darul Fikr 1993.
• Al-Madbuli, Samia Salih, Al-Islam Walbiaa, 1999.
• Maturiti, Al-Imam, Al-Hawi Al- Kabeer-Dar-al- kutub al Ilmiyya-Beirut 1994.
• Al-Nafrawi, Ahmed, Al-Fawkih al- Dawani- Maktaba al-Thaqafiyya, Beirute.
• Al-Nasayee, Al-Imam, ,Sunan- al-Nasaye, Dar-al- Fikr, Beirut 1992. Al-
• Al-Razi, Ahmed, Ahkamu’l- Quran- Dar-Ihyautthurath Alarabi- Beirut 1985.
• Al-Razi, Fahra Addin, Imam, Mafatih al-Qaib- Dar-al- Fiqr, Beirut 1993.
• Al-Saadi, Abdul Hakeem, Al-Biaa filfikri al insani Walwaqie al Emani, Darul Misriyya al Lubnaniyya, Cairo- 1996.
• Al-Saratavi, Fuad Abdllatif, Al-Biaa Walbuud Al-İnsani, Dar- Maysara, Jordan-2007.
• Al-Shfie, Mohammada b. İdris, Al- Umm- Darul Maarifa, Beirut-1990.
• Al-Shanqiti, Abdullah, Nashr al-Bunood ala Maraqi al-Suud, Dar-al-Kutub al-Ilmiyya, Beirut.
• Sherbel, Moris, Encyclopedia of Scholars of Mathematics- Dar al-Kutub al-Ilmiyya, Bei- rut 1997.
• Al-Shirbini, Mughni al-Muhtag Fi sharh al-Minhaj, Kateeb Dar-al-Fiqr, Beirut 1998.
• Al-Subki, Tajuddin, JamulJawami, Matbaa Al Khairiyya- Egypt 1307AH.
• Al-Suity Jalalluddin, Al- Ashbah wannalayer –Darul Fikr-Syria.
• Wasbarini, Hamd, Al-Biaa Walmushkilatuha, Nationla Council For Arts and Literature- Kuwait 1984.
• Al-Zarqa, Ahmed, Sharh-al-Qawaid al-Fiqhiyya- Dar-al-Qalam, Damascus1996.
• Al-Zubaidi, Muhammed Murdza, Tajul Aroos- Dar- Maktabat Al Hayath- Beirut.