Güzel Sanatlar Liselerinde Öğrenim Gören Öğrencilerin Sanat Okuryazarlık Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2017, Sayı: 70, 39 - 56, 27.04.2017

Hazan Kurtaslan Yıldırım

Öz

Sanat okuryazarlığı, Türkiye’de son yıllarda ilgilenilmekte olan okuryazarlık türlerinden biridir. Türkiye’de sanat okuryazarlığı gerek projelerle gerekse bireysel olarak sanatçıların, eğitimcilerin ve gençlerin ilgilendiği ve gelişmesine katkı sağladığı bir okuryazarlık türü olmaya başlamıştır. Bu düşünce ile araştırmada Güzel Sanatlar Liseleri’nde öğrenim gören öğrencilerin sanat okuryazarlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmıştır.
Araştırma, 2014-2015 eğitim–öğretim yılında 8 Güzel Sanatlar Lisesi resim ve müzik bölümlerinde öğrenim gören 1477 öğrenciyle, tarama modeli kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Veriler, öğrencilerin sanat okuryazarlık düzeylerinin değerlendirilmesine yönelik olarak geliştirilen Sanat Okuryazarlığı Ölçeği ile toplanmıştır. Verilerin çözümlenmesinde, t- testi ve One-Way Anova analizlerinden yararlanılmıştır. Araştırma bulgularına göre, öğrencilerin; cinsiyet, sanatsal etkinliklere katılmaktan hoşlanma, sanat dersi ödevleri yapmaktan hoşlanma ve bölüm değişkeninin üçüncü ve dördüncü alt boyutu ile sanat okuryazarlık düzeyleri arasında anlamlı bir farklılık bulunurken, sınıf ve bölüm değişkeninin birinci ve ikinci alt boyutları ile sanat okuryazarlık düzeyleri arasında anlamlı bir farklılık bulunmadığı ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Okuryazarlık, Sanat Okuryazarlığı, Güzel Sanatlar Lisesi, Resim, Müzik.

Kaynakça

• Adıgüzel, A. (2005). Avrupa birliğine uyum sürecinde öğretmen niteliklerinde yeni bir boyut: bilgi okur-yazarlığı. Milli Eğitim Dergisi, 167, 53-70. Web: http://dhgm. meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/167/index3-adiguzel.htm adresinden 08 Ocak 2016’da alınmıştır.
• Alakuş, A.O. (2002). İlköğretim okulları 6. sınıf resim-iş dersi öğretim programındaki grafik tasarımı konularının çok alanlı sanat eğitimi yöntemiyle ve bu yönteme uygun düzenlenmiş ortamda uygulanması. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Andrelchik, H. (2015). Reconsidering literacy in the art classroom, Art Education. 68, (1), 7-11.
• Apaydınlı, K., & Özkeleş, S. (Haziran 2013). Türkiye’de cumhuriyet döneminden günümüze sanat eğitiminde müzik okuryazarlığı. 4. Uluslararası Hisarlı Ahmet Sempozyumunda sunuldu, 387-399, Kütahya.
• Aslan, L. & Deniz, J. (2011). İlköğretim mezunu öğrencilerin müzik okuryazarlık düzeyleri. MÜ Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 43, 25-34. Aşıcı, M. (2009). Kişisel ve sosyal bir değer olarak okuryazarlık, Değerler Eğitimi Dergisi, 7(17), 9-26.
• Aydın, S. & Alakuş, A. O. (2012, Eylül). Görsel sanatlar okuryazarlığı. 21.Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresinde sunuldu, İstanbul. Barnett, M. (September/October 2013). The arts as a bridge to literacy, Principal Journal, 20-22. Web: http://www.naesp.org/sites/default/files/Literacy_CRSO13.pdf adresinden 20 Şubat 2016’da alınmıştır.
• Barton, G.M. (2013). Thearts and literacy: what does it mean to be arts literate? International Journal of Education & the Arts, 14(18), 1-21. Web: http://www. ijea.org/v14n18/ adresinden 10 Ocak 2016’da alınmıştır.
• Blake, C. (2015) Art literacy develops well-rounded students.Web: http://online.cune. edu/defining-art-literacy/ adresinden 13 Şubat 2016’da alınmıştır.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Communication Park, CPA. (Haziran, 2014). Sanat okuryazarlığı Türkiye. Halk Eğitimi Projesi.
• Delaware, M. (September/December 2012). Infusing the arts ınto literacy & math, Principal Journal, 11-13. Web: www.crayola.com/~/media/Crayola/For%20Educators/ Free%20Resources/downloads/Principal-Journal-2012.pdf adresinden 19 Şubat 2016’de alınmıştır.
• Eisner, E. (1991). Rethinking literacy. Educational Horizons, 69, 120-128. Göçer, A., & Tabak, G. (2013). Öğretmen adaylarının ‘görsel okuryazarlık’ ile ilgili algıları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 517-541.
• Güneş, F. (1997). Okuma-yazma öğretimi ve beyin teknolojisi. Ankara: Ocak Yayınları.
• İstanbul Foundation For Culture and Arts. (2014.) Türkye’de sanat eğitimini (yeniden) düşünmek. Web: http://cdn.iksv.org/media/content/files/ TurkiyedeSanatEgitiminiYenidenDusunmek.pdf adresinden 25 Şubat 2016’da alınmıştır.
• Karasar, N. (2000). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kayıkçı, K. & Sayın, Ö. (2010). Ortaöğretim kurumlarında öğrenim gören öğrencilerin okuldan memnuniyet düzeyleri. Milli Eğitim National Education,187, 207-225.
• Kurudayıoğlu, M. & Tüzel, S. (2010). 21. Yüzyıl okuryazarlık türleri, değişen metin algısı ve Türkçe eğitimi. Türklük Bilimi Araştırmaları, 28, 283-298.
• Lozenski, B. & Smith, C. (2012). Pen 2 paper 2 power: lessons from an arts-based literacy program serving somali immigrant youth. Equity & Excellence In Education, 45(4), 596–611. Web:http://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/10665684.2 012.717482 adresinden 10 Şubat 2016’da alınmıştır.
• Maniaci, K. & Chandler-Olcott, K. (2010). Still building that idea: preservice art educators’ perspectives on integrating literacy a cross the curriculum. International Journal of Education & the Arts, 11(4), 1-41. Web: http://www.ijea.org/v11n4/ adresinden 13 Ocak 2016’da alınmıştır.
• Mason, B. (2005). Street theatre and other outdoor performances. London: Roudledge.
• Mercin, L.& Alakuş, A.O. (2007). Birey ve toplum için sanat eğitiminin gerekliliği, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 9, 14-20.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2014). Öğretim programı. Web: <http://ttkb.meb.gov.tr/program2. aspx, > adresinden 08 Ocak 2016’da alınmıştır.
• Ming, K. (2012). 10 Content-area literacy strategies for art, mathematics, music, and physical education, The Clearing House, Taylor & Francis Group, DOI: 10.108 0/00098655.2012.691568, 213-220. Web: http://www.huberheightscityschools. org/userfiles/90/Classes/5861/literacy%20document.pdf?id=5064 adresinden 05 Ocak 2016’da alınmıştır.
• Nergis, A. (2011). Okuryazarlık kültürü ve değişen okuryazarlık türleri, International Online Journal of Educational Sciences, 2011, 3(3), 1133-1154. Web: http:// www.iojes.net//userfiles/Article/IOJES_534.pdf adresinden 05 Şubat 2016’da alınmıştır.
• Nethery, C. (2013). Literacy+art=high-level thinking, Art and Activities, 24-33. Web: www.artsandactivities.com adresinden 05 Şubat 2016’da alınmıştır.
• Önal, İ. (2010). Tarihsel değişim sürecinde yaşam boyu öğrenme ve okur-yazarlık: Türkiye deneyimi. Bilgi Dünyası, 11 (1), 101-121. Web: http://bd.org.tr/index. php/bd/article/view/116/99 adresinden 06 Şubat 2016’da alınmıştır.
• Özgen, K. & Bindak, R. (2011). Lise öğrencilerinin matematik okuryazarlığına yönelik öz-yeterlik inançlarının belirlenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11 (2), 1073-1089. Web: https://www.edam.com.tr/kuyeb/pdf/tr/ 1b2c166c101b36718d12a702400d10bakTAM.pdf adresinden 07 Ocak 2016’da alınmıştır.
• Shenfield R. (2015). Literacy in the arts, literacy learning: The Middle Years, 23(1), 47- 53. Web: http://www.alea.edu.au/documents/item/1074 adresinden 09 Ocak 2016’da alınmıştır.
• Şişko, M. & Demirhan, G. (2002). İlköğretim okulları ve liselerde öğrenim gören kız ve erkek öğrencilerin beden eğitimi ve spor dersine ilişkin tutumları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi: 23, 205-210. Web: http://www.efdergi. hacettepe.edu.tr/makale_goster.php?id=965 adresinden 03 Ocak 2016’da alınmıştır.
• Tanrıverdi, H., Kakırman, İ.& Karakaya, E. (2015). Anadolu liselerinde okuyan öğrencilerin bilgisayar iletişim teknolojilerini uygulama yeterlilikleri ve öğretim tekniği olarak kullanılma sonuçlarının incelenmesi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8, 09-130.
• Taşkıran, Ö. N. (2007). Medya okuryazarlığına giriş. İstanbul: Beta Yayınları.
• Tüzel, S. (2010). Görsel okuryazarlık, Türklük Bilimi Araştırmaları 27, 691- 705.
• Ural, A., & Kılıç, İ. (2011). Bilimsel araştırma süreci ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Ünsal, H. (2015). Meslek lisesi ve teknik lise öğrencilerinin bilgi okur-yazarlık düzeyleri. Kuramsal Eğitim Bilim Dergisi, 8(3), 421-436. Web: www.keg.aku.edu.tr/arsiv/ c8s3/c8s3m7.pdf adresinden 07 Şubat 2016’da alınmıştır.
• Yazıcıoğlu, Y. & Erdoğan, S. (2011). SPSS Uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Yıldız, Ç., Kahyaoğlu, M. & Kaya, M.F. (2012). Siirt ilindeki ortaöğretim öğrencilerinin sayısal okuryazarlık düzeylerinin cinsiyet, sınıf ve öğrenim gördüğü lise türüne göre farklılaşmasının incelenmesi, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(3), 82-96.
• Yücetoker, İ. (2014). Sanat okuryazarlığı ölçeğinin hazırlanması ve geliştirilmesi, Sanat Eğitimi Dergisi, 2(1), 112-126.
• Zoet-Moody, E. (2014). Integrating art education and literacy education: a curriculum fort he secondary level. Master theses, Western Michigan University, USA. Web: http://scholarworks.wmich.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1540&contex t=masters_theses adresten 18 Şubat 2016’da alınmıştır.