DEĞERLER EĞİTİMİ UYGULAMALARININ DEĞERLENDİRİLMESİ VE GELİŞTİRİLMESİNE İLİŞKİN OKUL ÇALIŞMA EKİBİNİN GÖRÜŞLERİ

Yıl 2017, Sayı: 70, 101 - 120, 27.04.2017

Yusuf Cice Habib Özgan

Öz

Değerlerin öğrenciye kazandırılması konusunda okullara büyük görevler düşmektedir. Bu nedenle araştırma, ortaöğretim kurumlarında uygulanan değerler eğitimi uygulamalarının değerlendirilmesi ve okul çalışma ekibinin görüşleri doğrultusunda geliştirilmesi amacıyla yapılmıştır. Nitel bir araştırma olan bu çalışma, “durum çalışması” deseni kapsamında yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu, 2015-2016 eğitim öğretim yılında Gaziantep ilindeki bir ortaöğretim kurumunda değerler eğitimi okul çalışma ekibi üyesi olan 9 kişi oluşturmuştur. Araştırmanın, çalışma grubunu belirlemek için ise ölçüt örneklem yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada nitel veri toplama tekniklerinden yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde içerik analizine başvurulmuştur. Değerler eğitiminin işlevlerini öğrencilere, öğretmenlere, okul yönetimine, velilere; kısacası toplumun tüm kesimlerine göstermesi bakımından önemlidir. Araştırma sonucunda ulaşılan bulgulara göre değerler eğitimi kapsamında okullarda farklı türde hazırlanan etkinliklerin ortak bir program çerçevesinde verilmesinin gerekli olduğu tespit edilmiştir. Katılımcıların büyük çoğunluğu okulda yapılan uygulamaları yetersiz bulduğunu dile getirmiştir. Değerler eğitimi çalışmalarının verimli yürütülmesini engelleyen faktörlerin başında ailenin ilgisizliği, müfredatın yoğun olması, medya ve teknolojik gelişmeler gibi etmelerin olduğu görülmüştür. Değerlerin etkin ve verimli bir şekilde kazandırılmasını sağlayan faktörlerin başında ise gezi düzenleme, rehberlik-yönlendirme, TV-tiyatro-sinema vb. etkinlikler ile aile eğitimi-veli ziyaretleri gibi etmenlerin olduğu görülmüştür. Ayrıca değerlerin içselleştirilmesi konusunda katılımcıların farklı
yöntem ve tekniklerin etkili olabileceği görüşünü dile getirdikleri sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Değerler Eğitimi, Değerler Eğitimi Uygulamaları, Okullarda Değerler Eğitimi, Olumlu ve Olumsuz Etmenler, Yöntem ve Teknikler.

Kaynakça

• Akbaş, O. (2004). Türk milli eğitim sisteminin duyuşsal amaçlarının ilköğretim II. kademedeki gerçekleşme derecesinin değerlendirilmesi. Doktora tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Programları ve Öğretimi Bilim Dalı.
• Akyüz, H. (1991), Eğitim Sosyolojisinin temel kavram ve alanları üzerine bir araştırma. Ankara: MEB Yayınları.
• Aydın, M. Z. (2003). Ahlak öğretiminde örnek olay incelemesi yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Baydar, P.(2009). İlköğretim beşinci sınıf sosyal bilgiler programında belirlenen değerlerin kazanım düzeyleri ve bu süreçte yaşanılan soruların değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisanstezi,Adana:ÇukurovaÜniversitesiEğitimBilimleri Enstitüsü.
• Doğanay,A. (2005). Öğretimde kavram ve genellemelerin geliştirilmesi. (Ed. Cemil Öztürk ve Dursun Dilek), Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi İçinde (s.265- 296). Ankara: Pegem AYayıncılık.
• Çengelci, T.(2010). İlköğretim beşinci sınıf sosyal bilgiler dersinde değerler eğitiminin gerçekleştirilmesine ilişkin bir durum çalışması. Yayımlanmamış doktora tezi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Güngör, E. (1993). Değerler psikolojisi. Amsterdam: Hollanda Türk Akademisyenler Birliği Yayınları.
• Kantar, Ş. (2014). İlköğretim 4. ve 5. sınıf sosyal bilgiler dersinde 100 temel eser yoluyla değerler eğitimi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı
• Kılcan, B. (2009). İlköğretim 6. sınıf sosyal bilgiler öğretim programında yer alan değerler öğretimine ilişkin öğretmen görüşleri (Kırşehir ili örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Niğde: Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Meydan, A. ve Bahçe, A. (2010). Hayat bilgisi öğretiminde değerlerin kazandırılma düzeylerinin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 20-37.
• Miles, M. B., ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded source book. ThousandOaks: Sage Publications.
• Öcal, M. (1990). Din eğitimi ve öğretiminde metotlar. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Saban, A. (2002). Öğrenme ve öğretme süreci yeni teori ve yaklaşımlar (2. Baskı).Ankara: Nobel Yayınları.
• Silah, M. (2005). Sosyal psikoloji (Davranış bilimi). Ankara: Seçkin Yayınları.
• Sözer, E. ve Deveci, H. (2007). Sosyal bilgiler dersinde aile katılımı. VI. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Sempozyumu Bildiriler Kitabı. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 185-190.
• Tokdemir, M. A. (2007). Tarih öğretmenlerinin değerler ve değerler eğitimi hakkındaki görüşleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Türk Dil Kurumu. (1998). Türkçe sözlük (9. Baskı). Ankara: TDK.
• Yalar, T. (2010). İlköğretim sosyal bilgiler programında değerler eğitiminin mevcut durumunun belirlenmesi ve öğretmenlere yönelik bir program modülü geliştirme. Yayımlanmamış doktora tezi, Mersin: Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yazar, T. (2012). Öğretmen adaylarının değerler hakkındaki görüşleri. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi. Cilt: 2, Sayı: 1.
• Yıldırım, K.(2009). Values education experiences of Turkish class teachers: a phenomeonological approach. Eğitim Araştırmaları-Eurasian Journal of Educational Research, 35, 165-184.
• Witherspoon, W. A. (2007). Character education: Determining barriers to iplementation. Newberg: George Fox Üniversitesi. Unpublished PhD thesis. ET: 10. 01 2013, ProQuest Dissertation & Theses veritabanı.