İBN HAZM el-ENDULUSİ’ NİN DİNİ ŞİİRLERİNDE DİL ÜSLUBU

Yıl 2018, Sayı: 73, 76 - 92, 29.04.2018

Gulhan Al-turk

Öz

Zâhirîlik mezhebine mensup olan ve hicri IV. asırda özellikle fıkıh, felsefe ve mantık alanlarında yaptığı çalışmalarla ünlenen İbn Hazm (h. 384-456/m. 944-1064), aynı zamanda Endülüs’ün önemli şairlerindendir. Ancak İbn Hazm, şiirlerinde belâgat sanatını az kullanmasından ve nesir (düz yazı) diline yakın bir üslubu tercih etmesinden dolayı kimi zaman eleştirilmektedir. İbn Hazm’ın şiirleri, Abdü’l-Kerîm Subhî tarafından Divanu el-İmâm İbn Hazm ez-Zâhirî adlı eserde bir araya getirilerek tahkik edilmiştir. Bu çalışmada, İbn Hazm’ın, Divanu el-İmâm İbn Hazm ez-Zâhirî adlı eserde bulunan dinî şiir örneklerinden hareketle onun şiirlerindeki dinî düşünceleri tespit edilmiş ve bu şiir örnekleri üzerinde bir dil incelemesi yapılarak, onun dil üslubu değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İbn Hazm, Zâhirîlik, Şiir, Haber, İnşâ, Endülüs.

Kaynakça

• Abbâs, İ. (1983). Rese’il İbn Hazm, Beyrût: el-Mu’ssesetu’l-Arabiyye li’d-Dirâsât ve’n- Neşr.
• Abbâs, İ. (1997). Tarihi’l-edebi’l-Endulusî asri’t-tavaif ve’l- murabitîn, Beyrût: Dârus’- Sekâfe.
• Abdü’l-Kerîm S. (1990). Divanü el-İmâm İbn Hazm ez-Zâhirî, Tanta: Dâru-s’Sahâbe.
• Apaydın, H. (1999). İbn Hazm, Diyanet İslâm Ansiklopedisi, (Cilt XX, s. 41-45). İçinde, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Barkukî, A. (2014). Şerh dîvani’l-mutenebbî, Mısır: Hindâvî.
• Bolelli, N. (2011). Belâgat, (6. Baskı), İstanbul: İfav.
• el-Câhiz, A. (1968). el-Beyân ve’t-tebyyîn, Beyrût: Dâr Sa’eb.
• el-Cenâbî, S. (2012). Eser binâ’i’l-cumleti’l-inşâ’iyyeti fî tewcihi’l-ma’nâ fî sureti Mer- yem, Mecelletü’l-Luğati’l-‘Arabiyyeti ve Âdâbuhâ, 14, 107-179.
• el-Curcânî, A. (h. 1372). Dela’il’il-‘icâz, Thk. Muhammed Raşîd Tâha, Kahire: Matba’t el-Medenî.
• Çöğenli, S. (2012). Arapça belâgat, Erzurum: Eser Ofset.
• Deblân, M. (2001). İbn Hazm edîben ve nâsiren, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Câmi’atu’l-Yermûk, Mu’te.
• Ergüven, Ş., (2007). Arap dili ve edebiyatı açısından İbn Hazm, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi SBE, İstanbul.
• Ertuğrul, O. (2015, Nisan). Belagatta meânî ilmi, Iğdır Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, V, 155-180.
• el-Endulûsî, A. (bt.). et-Takrîb haddi’l-mantık, Thk.: el-Mezîdî, A. Beyrût: Dâru’-Kutub.
• Feyûd, B. (1998). İlmi’l-m’ânî dirasa beyeniyye ve nekdiyye li mesâ’il’l-m’ânî, Kahire: Mu’ssetü’l-Muhtâr.
• el-Hâşimî, A. (1999). Cevâhirü’l-belâğe, Beyrut: el-Mektebe’l-Asriyye.
• Himâye, A. (1983). İbn Hazm ve menhecuhu fi dirâseti’l-edyân, Kahire: Dâru’l Maârif.
• Karamollaoğlu, Fatma Serap, (2013). Meânî ilmi, İstanbul: İşaret Yayınları.
• el-Kazvînî, M. (2003), el-İdah fî ‘ulûmi’l-belâğeti, Thk. Âyât Gazzâvî, Beyrût : Dâru’l- Kutub el İlmiyye.
• Matlûb, A. (1980). Esâlîb belâğiyye, Bağdat: vekâletu’-Matbu’at. Mekkî, T. (1997). Dirâsât an İbn Hazm, Kahire: Dâru’l-Maâref.
• en-Neveviy, M. (1930). Şerh’i’n-neveviy ‘Ala Sahih Müslim, Mısır: Dâru’l-Fikir.
• es-Sabûnî, M. (2006). Şafvetü’t-tefâsîr, Beyrût: el-Mektebet’l-Asriyye.
• es-Sekkâkî, Y. (1937). Miftahü’l-‘ulûm, Kahire: Mustafa el-Bâbî.
• es-Suyûtî, C. (bt.). el-İtkan fi ulûmi’l-Kur’an, Beyrût: mu’ssetu’r-Risâle.
• Tan, O. (2007). Tarihi bağlam ve karakteristik özellikleri açısından ibn hazm ve usul an- layışı, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi SBE, Ankara.
• Tan, O. (2014-Aralık). İbn Hazm örneğinde kıyassız bir fıkıh imkânı, Diyanet İlmî Dergi, L, 9-31.
• et-Teftezânî, S. (bt.). Muḫtaṣar’ul-ma’anî, İran: Daru’l- Fikir.
• ez-Zerkeşî, Bedre’d-dîn Muhemmed, (bt.). el-Burhan fi ulûmi’l-Kur’an, Thk.: Ebu’l- Fadl İ. Kahire: Dâru’t-Turâs.