SAĞLIK ÇALIŞANLARININ MANEVİYAT VE MANEVİ DESTEK ALGISI: İSTANBUL ÖRNEĞİ

Yıl 2018, Sayı: 73, 317 - 332, 29.04.2018

Nihal İşbilen Esendir Hasan Kaplan

Öz

Manevi bakım/destek, özellikle son zamanlarda Diyanet İşleri Başkanlığı ve Sağlık Bakanlığı arasında “Hastanelerde Manevi Destek Hizmetleri Sunmaya Yönelik İşbirliği Protokolü” bağlamında manevi destek birimlerinin sağlık tesislerinde yer alması ile sağlık camiasında sözü edilmeye devam eden bir konu haline gelmiştir. Hastaların, hasta yakınlarının ve özellikle sağlık çalışanlarının gündemine dâhil olan manevi destek konusunun sağlık çalışanları tarafından nasıl algılandığı, adı geçen hizmetlerin devamlılığı için önem arz etmektedir. Araştırmamız, böyle bir problemi ele almaktadır. Çalışmamıza İstanbul’da bulunan hastanelerden 354 sağlık çalışanı katılmıştır. Verilerin toplanmasında “Kişisel Bilgi Formu” ve “Manevi Destek Algısı (MDA) Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmaya katılan sağlık çalışanları meslek değişkenine göre 96’sı (%27,1) Doktor, 220’si (%62,1) Hemşire ve 38’i (%10,7) Ebe olarak dağılmaktadır. Çalışmamıza katılanları cinsiyet, medeni durum, eğitim durumu ve meslek değişkenlerine göre Manevi Destek Algısı düzeylerinde anlamlı farklılık bulunamamıştır (p>0.05). Katılımcıların yaş değişkeni ve kıdem değişkenine göre ise Manevi Destek Algısı ortalamalarının istatistiksel olarak anlamlı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Yaş ve kıdem değişkenleri kendi aralarında gruplandırıldığında, genç yaşta maneviyata olan ilginin arttığı ve kıdem yılı arttıkça maneviyata olan ilginin azaldığı gözlenmektedir. Sonuç olarak, Sağlık çalışanlarının manevi bakımı algılama düzeylerini; cinsiyet, medeni durum, eğitim durumu ve meslek değişkenlerinin etkilemediği saptanmış̧ ve araştırmaya katılan sağlık çalışanlarının “Manevi Destek Algı” düzeyinin yüksek olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Din, Maneviyat, Manevi Bakım, Manevi Destek, Sağlık Çalışanı.

Kaynakça

• Arslan Özkan, İ. ve Okumuş, H. (2012). Bakım ve İyileşmenin kesiştiği bir model: Watson’ın insan bakım modeli. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 2, 61-72.
• Boztilki, M. ve Ardıç, E. (2017). Maneviyat ve sağlık. Journal of Academic Research in Nursing, 3 (1), 39-45.
• Çekin, A. (2014). Maneviyat, manevi bakım ve sosyal hizmet, Samsun: Etüt.
• Çelik, A. S., Özdemir F., Durmaz, H. ve Pasinlioğlu, T. (2014). hemşirelerin maneviyat ve manevi bakımı algılama düzeyleri ve etkileyen bazı faktörlerin belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 1 (3), 1–12.
• Daştan, N. B. ve Buzlu, S. (2010). Meme kanseri hastalarında maneviyatın etkileri ve manevi bakım. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 1 (3), 73-78.
• Eğlence, R. ve Şimşek, N. (2014). Hemşirelerin maneviyat ve manevi bakım hakkındaki bilgilerinin değerlendirilmesi. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 5 (1), 48-53.
• Ergül, Ş. ve Bayık, A. (2004). Hemşirelik ve manevi bakım. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 8 (1), 37-45.
• Ercan, F., Körpe, G. ve Demir, S. (2018). Bir üniversite hastanesinde yataklı servislerde çalışan hemşirelerin maneviyat ve manevi bakıma ilişkin algıları. Gazi Medical Journal, 29, 17-22.
• Erişen, M. ve Karaca Sivrikaya, S. (2017). Manevi bakım ve hemşirelik. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6 (3), 184-190.
• Hira, İ . (2000). Sosyal bilimler: yasa koyucu tasarımdan yorumcu tasarıma. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi. 3, 81-97.
• Karagül, A. (2012). Manevi bakım: Anlamı, önemi, yöntemi ve eğitimi (Hollanda örne- ği). Dini Araştırmalar. 14. (40), 5- 27.
• Kavak, F., Mankan, T., Polat, H., Çıtlık Sarıtaş, S. ve Sarıtaş, S. (2014). Hemşirelerin manevi bakıma İlişkin görüşleri. İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi; 3 (1), 21-24.
• Kavas, E. ve Kavas, N. (2015). “Hastalarda manevi bakım İhtiyacı’’ konusunda doktor, ebe ve hemşirelerin manevi destek algısının belirlenmesi: Denizli örneği. Tur- kish Studies, 10 (14), 449-460.
• Kavas, E. ve Kavas, N. (2014). Manevi destek algısı (Mda) Ölçeği: Geliştirilmesi, Geçer- liliği Ve Güvenilirliği. Turkish Studies, 9 (2), 905-915.
• Koç, M. (2014). Manevi-(Psikolojik) Danışmanlık Müslüman Türk diasporası örneği, Bursa: Emin.
• Kostak, M. A., Çelikkalp, Ü. ve Demir, M. (2010). Hemşire ve ebelerin maneviyat ve manevi bakıma İlişkin düşünceleri, Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi. Sempozyum Özel Sayısı, 218-225
• Okyay, N. (2008). Hemşirelerin maneviyat ve manevi bakıma İlişkin görüşleri. Yayım- lanmamış yüksek lisans tezi, Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Özdoğan, Ö. (2009). Aşkın yanımız maneviyat, Ankara: Özdenöze
• Özen, Y. (2010). Tanrı-sen ve ben üçümüzün; yolu pastoral psikoloji ve danışmanlığın gerekliliği üzerine. Din bilimleri Akademik Araştırma Dergisi. 2. (10), 41-47.
• Sülü Uğurlu, E. (2014). Hemşirelikte manevi bakımın uygulanması. Acıbadem Üniversi- tesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 5. (3), 187-191.
• Sülü, E. (2006). Yoğun bakımda yatan çocuk hastaların annelerinin manevi bakım (spiri- tüel bakım) gereksinimleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İzmir: Ege Üni- versitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Şimşek, H. (1997). Pozitivism ötesi paradigmatik dönüşüm ve eğitim yönetiminde kuram ve uygulamada yeni yaklaşımlar. Eğitim Yönetimi. 3. (1), 97-109.
• Tuncay, T. (2007). Kronik hastalıklarla baş etmede tinsellik. Sağlık ve Toplum. 2, 13-20.
• Yenimahalleli, G. (1999). Türkiye’de sağlık İşkolunun özellikleri ve sendikal örgütlenme. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sağlık Bilim- leri Enstitüsü.
• Yılmaz, M. ve Okyay, N. (2009). Hemşirelerin maneviyat ve manevi bakıma İlişkin gö- rüşleri. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 3, 41-52.
• Yılmaz, M. (2011). Holistik bakımın bir boyutu: spiritualite, doğası ve hemşirelikle iliş- kisi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 14 (2), 61-70.