İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ UYGULAMALARI VE ÖRGÜT KÜLTÜRÜ TİPLERİNİN ÇALIŞAN PERFORMANSI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİNİ İNCELEMEYE YÖNELİK AMPİRİK BİR ÇALIŞMA

Yıl 2014, Sayı: 58, 97 - 122, 20.03.2014

Nihat Kaya Mustafa Kesen

Öz

Bu çalışmanın amacı insan kaynakları yönetimi (İKY) uygulamaları ve örgüt kültürünün çalışan performansı üzerindeki etkilerini araştırmaktır. Çalışmada öncelikle hangi İKY uygulamalarının çalışan performansını etkilediği araştırılmış ardından da örgüt kültürü tiplerinin çalışan performansı üzerindeki etkilerine bakılmıştır. Son olarak da örgüt kültürünün İKY uygulamaları ve çalışan performansı ilişkisindeki ara değişken etkisine bakılmıştır. 78 firmada çalışan toplam 425 kişi üzerinde anketler uygulanmıştır. Analiz sonuçlarına göre İKY uygulamalarından personeli seçme ve işe alma, takım çalışması, çapraz eğitim ve performansları hakkında çalışanlara geri bildirim verme, çalışan performansını arttırmaktadır. Örgüt kültürü tiplerinden ise pazar kültürünün çalışan performansını arttırdığı gözlemlenmiştir. Örgüt kültürünün İKY uygulamaları-çalışan performansı ilişkisinde kısmi ara değişken olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

İnsan Kaynakları Yönetimi Uygulamaları, Örgüt Kültürü, Çalışan Performansı

Kaynakça

• Agarwal, R. ve Ferratt, T. W. (1999). Coping with labor scarcity in information technology: Strategies and practices for effective recruitment and retention.
• ---------------------------Pinnaflex Educational Resources.
• Ahmad, S. ve Schroeder, R. G. (2003). The Impact of Human Resource Management Practices on Operational Performance: Recognizing Country and Industry Differences, Journal of Operations Management, 21, ss.19-43.
• Argon, T. ve Eren, A. (2002). İnsan kaynakları yönetimi, Ankara, Nobel Yayın Dağıtım, 2004, s.17.
• Armstrong, M. (2002). Employee reward. CIPD Publishing.
• Barutçugil, İ.S. (1988). Üretim Sistemi ve Yönetim Teknikleri, Bursa: Uludağ Üniversitesi Yayınları.
• Başaran, İ. E. (2000). Örgütsel Davranış, Feryal Matbaası, Ankara. S.424.
• Benligiray, S. (2003). Ücret Yönetimi. Eskişehir: T. C. Anadolu Üniversitesi Yayınları No:1462, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yayınları No: 178.
• Calori, R. ve Sarnin, P. (1991). Corporate culture and economic performance: a French study, Organisation Studies, 12 (1), 49–74.
• Cameron, K. S. ve Quinn, R. E. (1999). Diagnosing and changing organizational culture. Reading: Addison-Wesley.
• Cawood, S. (2008). Company culture: the intangible pathway to profitability, Employment Relations Today, 34 (4), 27–35.
• Check T. F. (1992). Culture, productivity and structure, Organisation Studies, 13 (4), 589– 609.
• Chen, L.H., Liaw, S.Y. ve Lee, T.Z. (2003). Using an HRM pattern approach to examine the productivity of manufacturing firms: an empirical study. International Journal of Manpower, vol. 24, no. 3, pp. 299-318.
• Cohen, D.V. (1993). Creating and Maintaining Ethical work Climates: Anomie in the Workplace and Implications For Managing Change, Business Ethics Quarterly, Cilt 3, Sayı 4: 343-358.
• Condrey, S.E. (2011). Handbook of HRM in government, (Third edition), John Wiley &Sons, Inc., 989 Market Street, San Francisco, CA, USA
• Cooke, F. L. (2000). Human Resource Strategy to improve Organizational Performance: A route for British firms. Working Paper No 9 EWERC, Manchester School of Management.
• Coulter, G.A. ve Grossen, B. (1997). The effectiveness of in-class instructive feedback versus after-class instructive feedback for teachers learning direct instruction teaching behaviors, Effective School Practices, 16, 21–35.
• Decenzo, D. A. ve Robbins, S. P. (2002). Fundamentos de administración. México: Person Educación.
• Densten, I. L. ve Gray H.J. (2007). Leadership Applications –Organisational Effectiveness, Web: http://www.cda.forces.gc.ca, Erişim Tarihi:07.05.2007
• Dwyer, S., Orlando C. R. ve Kenneth C. (2003). Gender Diversity in Management and Firm Performance: The Influence of Growth Orientation and Organizaitonal Culture, Journal of Business Research, 56 (12), 1009-1019.
• Earl, L.M. (2003). Assessment as Learning: Thousand Oaks, CA: Corwin
• Erdem F. (1996). İşletme Kültürü, Antalya: Akdeniz Üniversitesi Yayınları, , s.1.
• Erdoğan, İ. (1997). Eğitimde değişim yönetimi, Eğitim Yönetimi, 3 (2), 199-200.
• Ergül, Ş. (1996). Personel Yönetimi, Araştırma Yayınları No; 9, İstanbul.
• Ergün, E. (2007). Kurum Kültürünü Analiz Etmede Quinn ve Cameron’un Rekabetçi Değerler Analizi, 15. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Sakarya Üniversitesi,İ.İ.B.F.
• Fındıkçı, İ. (2000). İnsan Kaynakları Yönetimi, 2. Baskı, İstanbul: Alfa Basım Yayım Florea, N., Goldbach, I. ve Goldbach, F. (2011). Relationships Between Human Resources Management and Organizational Culture. Proceedings of The European Conference On Management, Leadership & Governance, 487-496.
• Goodman, E., Raymond, F., Z. ve Gifford, D.B. (2001). The Competing Values Framework: Understanding The Impact of Organizational Culture on The Quality of Work Life, Organizational Development Journal, Cilt 19, Sayı 3, 58-68.
• Granrose, C.S. ve Portwood, J.D. (1987). Matching Individual Career Plans and Organizational Career Management. Academy of Management Journal, 30 (4), 699-720.
• Griffin, R. W. (1990). Management, Hougton Mifflin Co., Boston.
• Grzelak, J. (1988). Conflict and cooperation, in deng, j., menguc, b., benson, j., The impact of human resource management on export performance of Chinese manufacturing enterprises, Thunderbird International Business Review, 45(4): 409-429.
• Guest, D.E. (1997). Human resource management and performance: a review and research agenda, International Journal of Human Resource Management, 8: 263-276.
• Gutteridge, T.G., Leibowitz, Z.B. ve Shore, J.E. (1993). Organizational Career Development, Jossey-Bass, San Francisco, CA.
• Henkin, A. ve Wanat, C. (1994). Problem-solving teams and the improvement of organizational performance in schools, School Organization, 1, (2), 121-39.
• Holmes, S. ve Marsden, S. (1996). An Exploration of the Espoused Organizational Cultures of Public Accounting Firms, Accounting Horizons 10, s. 26–53.
• Hooijberg, R. ve Frank P. (1993). On Cultural Change: Using the Competing Values Framework to Help Leaders Execute a Transformational Strategy, Human Resource Management, 32(1): 29-50.
• http://www.kariyer.net/kariyer-rehberi/performans-yonetimi/177, Erişim tarihi: 04.01.2014.
• Huselid, M. A. (1995). The Impact of human Resource management practices on turnover, productivity and corporate financial performance, Academy of Management journal, Vol.38,No.3,pp 635-672.
• Iqbal, M. Z., Arif, M.I. ve Abbas, F. (2011). HRM Practices in Public and Private Universities of Pakistan: A Comparative Study, International Education Studies Vol. 4, No. 4.
• İşcan, Ö.F. ve K. Timuroğlu. (2007). Örgüt Kültürünün İş Tatmini Üzerindeki Etkisi ve Bir Uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 21.1, 119- 135.
• Jones, R. A., Nerina, L. J. ve Andrew, G. (2005). The Impact of Organizational Culture and Reshaping Capabilities on Change Implementation Success: The Mediating Role of Readiness for Change, Journal of Management Studies, 42 (2), 361- 386
• Karcıoğlu, F. ve Timuroğlu, M.K. (2004). Örgüt Kültürü ve Liderlik, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 1.2.2006.
• Kuşçu, P.Ç. (2011). Örgüt kültürü ve iş yeri zorbalığı: İşkur ve ors örneği, Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Lee, J. ve Miler, D. (1999). People matter: commitment to employees, strategy and performance in Korean firms, Strategic Management Journal, 20: 579-593.
• Liu, Y., Combs, J.G., Ketchen, D.J. ve Ireland, R.D. (2007). The Value of Human Resource Management for Organizational Performance. Business Horizons, 50, 503-511.
• Marwat, Z. A., Qureshi, T. M. ve Ramay, M. I. (2006). Impact of human resource management (HRM) practices on employees performance. International Journal a Case of Pakistan Telecom Sector. Web: www. emeraldinsight, com/ Resource12/htm, Erişim Tarihi: 30.06.2013
• Masood, S.A.,Backhouse, C. J., Burns, N. D. ve Dani, S. S. (2006). Transformational leadership and organizational culture: the situational strength perspective, Wolfson School of Mechanical and Manufacturing Engineering, Loughborough University, UK, p.941-919.
• Mirsepasi, N. (2004). Strategic management of human resources and work relations, Tehran, Mir publications.
• Mondy, R., Noe W., Robert W., Premeaux M. ve Shane, R. (1999). Human Resource Management. (7. Basım), New Jersey, USA: Prentice Hall Inc..
• Naquin, C. ve Tynan, R. (2003). The team halo effect: why teams are not blamed for their failures, Journal of Applied Psychology, 88, (2), 332-40.
• Ogbonna, E. ve Harris, L. C. (2000). Leadership Style, Organizational Culture and Performance: Empirical Evidence From UK Companies, International Journal of Human Resource Management, 11,s 766–788.
• Olorunniwo, F. ve Udo, G. (2002). The Impact of Management and Employees on Cellular Manufacturing Implementation. International Journal of Production Economics, 76,27-38.
• Öztürk, A.T. (2010). İnsan Kaynakları Yönetiminde Performansa Dayalı Ücret ve Teşvik Sistemi. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2, 1-10.
• Painter, C.N. (2002). Early leader Effects on the Process of Institutionalization Through Cultural Embedding: The Cases of William J. Donovan, Allen W. Dulles, and J. Edgar Hoover, Ph.D. thesis, Faculty of the Virginia Polytechnic Institute and State University.
• Palmer, M. ve Winters, K. (1993). İnsan Kaynakları. (Çeviren: D. Şahiner), Kişisel Gelişim ve Yönetim Dizisi, Rota yayınları.
• Peçen, Ü. ve Kaya, N. (2013). Amerika Birleşik Devletleri firmalarında insan kaynakları yönetimi uygulamaları, organizasyonel iklim ve organizasyonel Yenilikçilik düzeyi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 14 (1), 95-111.
• Pennington, P., Christine T. ve Richard C. (2003). The Relationship of Leadership Practices to Culture, Journal of Leadership Education, 2 (1), 31-44.
• Prue, D. M. ve Fairbank, J. A. (1981). Performance feedback in organizational behavior management: A review. Journal of Organizational Behavior Management, 3(1): 1–16.
• Rathel, J.M., Drasgow E. ve Christle C.C. (2008). Effects of supervisor performance feedback on increasing pre-service teachers positive communication behavior with students with emotional and behavioral disorders, Journal of Emotional and Behavioral Disorders 16, no. 2: 67–77.
• Robbins, H. ve Finley, M. (1995). Why Teams Don’t Work. United States of America: Peterson’s/Pacesetter Books.
• Rodwell, J. J., Kienzle, R. ve Shadur, M. A. (1998). The relationship among work-related perceptions, employee attitudes, and employee performance: The integral role of communications. Human Resource Management, 37 (3-4), 277-293.
• Rogg, K., Schmidt L., David B., Shull,C. ve Schmitt, N. (2001). Human Resource- Practices, Organizational Climate and Customer Satisfaction, Journal of Management,27, ss.431-449.
• Ross, P.M. ve Tronson, D.A. (2005). Providing quality feedback. Where to from here?, In Proceedings of scholarly inquiry into science teaching and learning symposium. Sydney: UniServe Science.
• Sabuncuoğlu, Z. (2005). İnsan Kaynakları Yönetimi. Bursa: Alfa Aktüel Basım Yayın. Scheeler, M.C., Macluckie M. ve Albright K. (2008). Effects of immediate feedback delivered by peer tutors on the oral presentation skills of adolescents with learning disabilities, Remedial and Special Education 11: 1–10.
• Schuler, R. S. ve Mcmillan, I. C. (1984). Gaining Competitive Advantage Through Human Resource Management Practices, Human Resource Management, Vol. 23, No. 3.
• Shute, V. (2008). Focus on formative feedback, Review of Educational Research 78, no. 1: 153–189.
• Şişman, M. (2007). Örgütler ve Kültürler –Örgüt Kültürü, (2. Baskı), Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Tahir M.Q. ve Ramay I.M. (2006). Impact of Human Resource Management Practices on Organizational Performance in Pakistan. M. Ali Jinnah University Islamabad.
• Terpstra, D. ve Rozell, E. (1993). The relationship of staffing practices to organizational level measures of performance. Personnel Psychology, 46, 27-48.
• Terzi, A.R. (2000). Örgüt kültürü. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Turunç, Ö. (2010), Organizasyonlarda Kontrol Algılamalarının Örgütsel Özdeşleşme ve İş Performansına Etkisi, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 11 (1): 251- 269.
• Uyargil, C., Adal, Z., Ataay, İ. D., Acar, A. C., Özçelik, O., Sadullah, Ö. ve Tüzüner, V. L. (2008). İnsan Kaynakları Yönetimi, (3. Baskı), Beta Yayınları, İstanbul.
• Ülgen, H. (1993). İşletmelerde Organizasyon İlkeleri ve Uygulanması, İstanbul: Şahinkaya. Matbaacılık, 231-237.
• Weber, M. (2009). From Max Weber: essays in sociology. Routledge.
• Werbel, J. D. ve DeMarie S. M. (2005). Aligning strategic human resource management and person-environment fit. Human Resource Management Review, 15, 247- 262.
• Wood, S. ve De Menezes, L. (1998). High commitment management in the UK: Evidence from the workplace industrial relations survey, and employers’ manpower and skills practices survey, Human Relations,51(4): 485-515.
• Xiao, J. (1996). The relationship between organizational factors and the transfer of training in the electronics industry in Shenzhen, China, Human Resource Development Quarterly, 7(1): 55-73.
• Yıldız, O., Dağdeviren, M., ve Çetinyokuş, T. (2008). İşgören Performansının Değerlendirilmesi İçin Bir Karar Destek Sistemi ve Uygulaması, Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Der. Cilt 23, No 1, 239-248.