SÜREÇSEL MODELE DAYALI ETKİNLİKLERİN ÖĞRENCİLERİN OKUDUĞUNU ANLAMA BECERİLERİNE ETKİLİLİĞİNİN KARMA YÖNTEM ARAŞTIRMASI İLE İNCELENMESİ

Yıl 2021, Sayı: 87, 1 - 18, 21.09.2021

Ahmet Karabulut Lokman Turan

Öz

Bu araştırmanın amacı süreçsel modele dayalı okuma anlama uygulamasının ortaokul 8.sınıf öğrencilerinin
okuduğunu anlama becerilerine etkisini belirlemektir. Çalışma, karma araştırma
yöntemlerinden olan gömülü desen ile yürütülmüştür. Araştırmanın
müdahale uygulamasında, deneysel desenlerden ön-test son-test kontrol gruplu deneysel
desen kullanılmıştır. Araştırma 2019-2020 eğitim-öğretim yılı içerisinde Ağrı ilinde bulunan iki farklı ortaokulda
8.sınıfta öğrenim gören öğrenciler ile yürütülmüştür. Örnekleme
sürecinde öncelikle basit tesadüfi örneklem yöntemi ile çalışmanın yürütüleceği okullar
belirlenmiş ve sonrasında basit seçkisiz örnekleme yöntemi ile 93 öğrenciden oluşan
deney ve kontrol grupları belirlenerek araştırma sürecinde geliştirilmiş olan süreçsel
modele dayalı okuma anlama etkinlik uygulaması deney gruplarında 14 hafta boyunca
uygulanmıştır. Verilerin analizi sürecinde; içerik analiz yöntemi, normallik analizleri, Tek
Faktörlü Kovaryans Analizi ve t testi uygulanmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular
dâhilinde, süreçsel modele dayalı okuma anlama uygulamasının 8.sınıf öğrencilerinin
okuduğunu anlama becerisinin geliştirilmesinde etkili bir yaklaşım olduğu ve uygulama
esnasında elde edilen dokümanların ve uygulama sonrasında yapılan görüşme süreçlerinin analizinden elde edilen bulguların, nicel yöntemlerle elde edilen verilerle örtüştüğü
ve nitel bulguların nicel bulguları yeterli düzeyde açıkladığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Dil Becerisi, Okuma, Anlama, Süreçsel Model, Karma Desen., Dil Becerisi, Okuma, Anlama, Süreçsel Model, Karma Desen.

Kaynakça

• Aksan, D. (1994). Ana dili. TÖMER Dil Dergisi, (16), 63–71. Anderson, R. C. ve Pearson, P. D. (1984). A schema-theoretic view of basic processes in reading comprehension. Handbook of Reading Research, (1), 255-291.
• Baştuğ, M. & Keskin, K. (2011). Bilgi verici metin yapıları öğretiminin okuduğunu anlamaya etkisi. e-Journal of New World Sciences Academy, 6(4), 2599-2610.
• Cha, K. A. & Swaffar, J. (1998). The case for a procedural model as a multiple measure of reading comprehension. System, 26, 205-222.
• Creamer, G. E. (2020). Karma yöntem araştırmalarına giriş. (Çev. Edt: Seçer, İ. ve Ulaş, S.). Ankara: Vizetek Yayınları.
• Creswell, J. W. (2017). Karma yöntem araştırmalarının temel özellikleri (Çev. Ed. Mustafa Sözbilir). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Er, Z. (2018). Ortaokul öğrencilerinin okuma becerilerinin geliştirilmesinde ailenin etki- si. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Erdoğan, Ö. (2009). İlköğretim birinci sınıf öğrencilerinin fonolojik farkındalık becerileri ile okuma ve yazma becerileri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Fırat, M., Kabakçı Yurdakul, I. & Ersoy, A. (2014). Bir eğitim teknolojisi araştırmasına dayalı olarak karma yöntem araştırması deneyimi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi- Journal of Qualitative Research in Education, 2(1), 65-86.
• Gunning, T. G. (2005). Creating literacy ınstruction for all students (5th ed.). Boston: Allyn and Bacon.
• Güneş, F. (2007). Türkçe öğretimi ve zihinsel yapılandırma. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kökçü, Y. (2019). İşlemsel okuma modelinin 7. sınıf öğrencilerinin okuduklarını anlama becerilerine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Elâzığ: Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kula, S. (2018). Karşılıklı öğretim tekniğinin ilkokul öğrencilerinin okuduğunu anlama, öğrenme kalıcılığı ve öz yeterlik algısına etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kuşdemir Kayıran, B. (2014). Öz-düzenleyici öğrenmenin okuduğunu anlamaya yönelik akademik başarı, öz-düzenleme becerileri ve okuma stratejileri üzerindeki etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kuzu, T.S. (2003). Etkileşimsel modele uygun okuma öğretiminin Türkçe bilgilendirici metinleri anlama düzeyine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• MEB (2010). PISA 2009 projesi ulusal ön rapor. Millî Eğitim Bakanlığı. Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Daire Başkanlığı, Ankara.
• Mertens, D. M. (2014). Thousand oaks. CA: Sage Publications.
• Mete, G. (2016). Okumaya adanmışlık modeli ile 8.sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama düzeyleri ve okuma motivasyonlarının geliştirilmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Malatya: İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Nurhayati, D. (2015). İşbirlikçi stratejik okuma modelinin öykülendirici metinler üzerine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Endonezya: Islamic University.
• Özbilgin, E. (2018). Sekizinci sınıf öğrencilerinin üstbilişsel okuma becerileri üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Ray, M. N. & Meyer, B. J. F. (2011). Individual differences in children’s knowledge of expository text structures: a review of literature. International Electronic Journal of Elementary Education, 4(1), 67-83.
• Ruddell, R. B. & Speaker, R. B. (1985). The ınteractive reading process: a model. (Eds. H. Singer & R. B. Ruddell) In Theoretical models and processes of reading. (pp. 661-686). Newark, DE: International Reading Association.
• Sajid, M. & Fradian, A. (2019). Effectiveness of reading aloud strategies for ınferential reading comprehension skills and text difficulties of saudi students at university level.International Journal of Innovative Technology and Exploring Engineering, 9(1), 2983-2989.
• Semercioğlu, M. (2018). İşbirlikçi stratejik okuma modelinin okuduğunu anlama becerisine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Samsun: On Dokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Sirbu, A. (2015). The significance of language as a tool of communication. Mircea cel Batran Naval Academy Scientific Bulletin, 15(28), 405-406.
• Sulak, S. E. (2014). Süreçsel modelle bilgilendirici metin öğretiminin okuduğunu anlama becerilerine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Şengül, K. (2016). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde dil öğrenme stratejilerine dayalı etkinliklerin anlama becerileri ile dil bilgisine yönelik başarıya, kalıcılığa ve Türkçeye yönelik tutuma etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Taylor, B. M. & Beach, R. W. (1984). The effects of text structure instruction on middle- grade students’ comprehension and production of expository text. Reading Research Quarterly, 19(2), 134-146.
• Tekdemir, N. (2019). 5e öğretim modelinin ortaokul öğrencilerinin okuma tutumuna kaygısına ve okuduğunu anlama becerisine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kütahya: Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Tosun, B. C. (2011). Yapılandırıcılığa özel gönderide bulunarak süreçsel ve etkileşimsel modellerin İngiliz dili eğitiminde okuma becerilerini geliştirmedeki rolü. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Türkben, T. (2017). Etkileşimsel okuma modelini temel alan Türkçe öğretiminin öğrencilerin bilişsel ve duyuşsal öğrenme becerileri üzerine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Uyar, Y. (2015). Öz düzenlemeye dayalı okuma becerisinin geliştirilmesi ve anlamaya etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Van, D. & Kintsch, W. (1983). Strategies of discourse comprehension. New York: Academic Press.
• Vardar, B. (1980). Dilbilim ve dilbilgisi terimleri sözlüğü. Ankara: TDK.
• Yıldız, C. (2003). Ana dili öğretiminde çağdaş yaklaşımlar ve Türkçe öğretimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.