ERZURUM KIRSALINDA DİN GÖREVLİSİ ALGISI (ERZURUM/OLTU ÖRNEĞİ)

Yıl 2021, Sayı: 87, 341 - 362, 21.09.2021

Lokman Cerrah

Öz

Her din, sosyolojik bir boyuta sahip olup kendine inanan bir topluluğa ihtiyaç duyar.
Bu topluluğun sadece bir dine inanmaları yeterli değildir. Aynı zamanda o dinin emir ve
yasaklarını, ritüellerinin nasıl yapılacağını bilmesi ve kutsallarını tanıması gerekmektedir.
Bunları bilmek, öğrenmek ve uygulamak her inanç sahibinin görevi olmakla beraber
özellikle kutsal metinlerin öğrenilmesi, bu metinlere dayalı dini ilimlerin detaylarıyla bilinmesi ve
birtakım ritüellerin icra edilmesi hususunda kendilerine önderlik edecek birilerine ihtiyaç duyarlar.
İşte dinler için bu görevi yerine getiren insanların oluştuğu sınıfa
din görevlileri denilmektedir. Bu çalışma, kırsal kesimde halkın din görevlilerine bakışını,
onlardan beklentilerini ve din görevlilerince hazırlanan vaaz ve hutbelerin içerik ve etkilerini
değerlendirmelerini ele almaktadır. Anket yöntemiyle toplanan verilerin analizinde
SPSS istatistik programı kullanılmış ve ortaya çıkan sonuçlar değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Din Görevlisi, Kırsal Kesim, Hutbe, Vaiz, İmam, Erzurum.

Kaynakça

• Aksoy, Mehmet, “Diyanet İşleri Başkanlığından Önceki Dinî Müesseseler”, Diyanet Aylık Dergi, Ankara: 2004, s.159.
• Bayraklı, Bayraktar, “Kur'an-ı Kerim’de Din Adamı Kavramı”, Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 1994, s. 1.
• Cirit, Hasan, "Vaaz", TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi. org.tr/vaaz#1 adresinden 12 Mayıs 2021 tarihinde alınmıştır.
• Çanakçı, A. Ali, "Cami Cemaatinin Din Görevlilerine Bakışı: Balıkesir Örneği". Balıkesir İlahiyat Dergisi, 1(2), 2015, s.253-282.
• Çetin, Abdülkadir, “Din Görevlisinden Beklentiler ve Din Görevlilerinin Mesleki Yeterlilikleri (Elâzığ-Erzurum-Malatya-Urfa örneği)”, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Sakarya Üniversitesi 2005.
• Demir, Fatih, “İmamlarda Dünyevileşme Eğilimi” Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, Marmara Üniversitesi, 2019.
• Demir, Veysel, “Din Görevlilerinin Fonksiyonları ve Sosyo Kültürel Tesirleri Üzerine Bir Araştırma: Bursa Örneği. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. Bursa Uludağ Üniversitesi 1996.
• Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş Ve Görevleri Hakkında Kanun. 11 Mayıs 2021. tinyurl. com/by7he37w adresinden
• Diyanet İşleri Başkanlığı Görev Ve Çalışma Yönetmeliği. 11 Mayıs 2021. https://tinyurl. com/4rp9zsxv
• Diyanet İşleri Başkanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği. 12 Mayıs 2021. https:// resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/04/20150415-16.htm
• Döner, Muhammet, “Yaygın Din Eğitiminde Hutbelerin Rolü”, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. Bursa Uludağ Üniversitesi, 2004.
• Gül, Hayrettin, Sosyokültürel Açıdan Din Görevlilerinin Toplumdaki İmajı (Kayseri/Kocasinan Örneği), Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Gazi Üniversitesi, 2007.
• Hamidullah, Muhammed, İslam Müesseslerine Giriş, Çev. Süreyya Sırma, İstanbul: Beyan Yay., 1981.
• Hodgson, Marshall G. S., İslam'ın Serüveni, Çev. Metin Karabaşoğlu, İstanbul: İz Yay., 1995.
• Kara, İsmail, "Din ile devlet arasında sıkışmış bir kurum: Diyanet İşleri Başkanlığı." Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, İstanbul, 2000.
• Karagöz, İsmail, "Cami ve Din Görevlileri", Diyanet Dergisi, 2005, s.178.
• Kaya ve Küçük, "Din Görevlilerinin Mesleki Yeterlilikleri: Safranbolu’da Görev Yapan Din Görevlileri Üzerine Bir Araştırma." Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Karabük, 2015, C. 5.
• Küçükaşcı, M: Sabri, "Müezzin", TDV İslâm Ansiklopedisi. 12 Mayıs 2021. https://isla- mansiklopedisi. org.tr/müezzin
• Küçükaşcı, M. Sabri, "İmam", TDV İslâm Ansiklopedisi. 12 Mayıs 2021. https://islaman- siklopedisi. org.tr/imam#1
• Macit, Mustafa, “Halkın Din Çerçevesinde Beklentileri”, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. Erzurum Atatürk Üniversitesi, 2001.
• Mensching, Gustav, Din Sosyolojisi, Çev. Mehmet Aydın, Konya: Literatürk, 2012.
• Ozan, Ömer. "Din Görevlisinin Toplumsal İmajını Etkileyen Faktörler (Samsun Örneği)", Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Samsun Ondokuz Mayıs Ü. 2013.
• Öcal, Mustafa, “Dünden Bugüne Din Görevlileri ve Mesleki Yeterlilikleri”, Yaygın Din Eğitiminin Sorunları Sempozyum (28-29 Mayıs 2002), Kayseri: İBAV, 2003.
• Öztürk, A. Emin, Yahudilik, Hıristiyanlık, Hinduizm Ve Budizm'de Din Adamları Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, 2010.
• Tetik, Hayati, Din Görevlilerin Fonksiyonları (Yaygın Din Eğitimi Açısından), Ankara: Bizim Büro, 2007.
• Ural, Ayhan ve Kılıç, İbrahim, Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS ile Veri Analizi, Ankara: Detay Yay., 2011.
• Weber, Max, Sosyoloji Yazıları, Çev. Taha Parla, İstanbul: İletişim Yay., 1996. Yazıcıoğlu, Yahşi, Erdoğan, Samiye, SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık, 2004.
• Yıldız, M. Cengiz, "Din Görevlilerinin Sorunları ve Beklentileri Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma: Elâzığ uygulaması." Basılmamış Doktora Tezi. Elâzığ FÜSBE, 1999.
• Yıldız, Şükrü, Türk Toplumunda Din Görevlisine Bakış, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. Karabük Karabük Üniversitesi, 2015.
• 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu 11 Mayıs 2021. https://tinyurl.com/2hx3uc8h