İSLÂM FIKHINDA TESETTÜR

Yıl 2015, Sayı: 64, 253 - 276, 30.10.2015

Suat Erdem

Öz

Sözlükte “gizlenmek” anlamına gelen tesettür, dini bir kavram olarak, kişinin bir zaruret
bulunmaksızın açılması ve bakılması helal olmayan uzuvlarını örtmesi anlamına
gelmektedir. Tesettürden genellikle kadınların, nikâhlanabileceği erkeklere karşı örtünmesi
anlaşılmaktadır.
İslam’ın kendine has bir örtünme anlayışı ve adabı vardır. İslam’a göre insan, bedenini
sergilemek ve arzu uyandırmak için değil bilakis bedenini örtmek ve arzuları gemlemek
ve azaltmak için giyinir. Tesettürle ilgili getirilen düzenlemelerde özellikle kadınlara
mahsus olmak üzere kendine has bir örtünme nizamının getirildiği asırlar boyu bütün
İslam âlimleri tarafından kabul edilmiştir.
İnsanın avret sayılan kısımlarının örtülmesi hususunda fıkıhçılar arasında ittifak; ancak
hangi uzuvların avret olduğunda ise ihtilaf söz konusudur. İslam dini tesettüre önem
vermekle birlikte, örtünmenin şekli konusunda ayrıntıya girmemiş, bunu örf ve âdete bırakmıştır.
Böylece her çağda ve bölgede bu emrin yerine getirilmesine imkân verilmiştir.
Tesettür, evrensel ve sürekli bir hüküm; örtünmenin şekli ise yereldir. Ancak tesettür için
kullanılan elbiselerin vücut hatlarını belli etmeyecek genişlikte, altını göstermeyecek kalınlıkta
ve avreti kapatacak büyüklükte olması gibi bazı vasıflarının bulunması gerektiği
de açıktır.

Anahtar Kelimeler

Tessettür, Avret, Ziynet, Mahrem, Elbise.

Kaynakça

• Apaydın, H. Yunus, “Namaz”, İman ve İbadetler, Ankara: İslam Araştırmaları Merkezi, 2001.
• Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed İbn İsmail (ö.256/870), el-Câmiu’s-Sahîh, Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, 2010.
• Dârakudnî, Ali b. Ömer Ebu’l-Hasen el-Bağdadî (ö.385/995), Sünenu’d-Dârakudni, Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, 1966.
• Ebû Dâvûd, Süleyman İbn el-Eş’as es-Sicistânî el-Ezdî (ö.275/889), Sünenü Ebi Dâvud, Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, 2001.
• Faysal Mevlevi, İbadetler Fıkhı, Çev. Receb Çetintaş, İstanbul: 1991.
• Gazzâlî, Ebû Hâmid Muhammed (ö.505/1112), el-Vecîz fi Fıkhi Mezhebi’l-İmami’ş-Şâfiî, Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1994.
• -----------------Gözübenli, Beşir “Namaz”, İslam İbâdet Esasları, Ankara: 2013.
• ------------------------------Heyet, el-Mu‘cemu’l-Vesîd, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1990.
• İbn Hazm, Ebû Muhammed Ali b. Ahmed b. Saîd el-Endelüsî (ö.456/1064), el-Muhallâ bi’l-Âsâr, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-ilmiyye, 2003.
• İbn Kesîr, ‘İmâdu’d-Dîn Ebu’l-Fidâ İsmâil el-Kureşî ed-Dımeşkî eş-Şafiî (ö.774/1373), Tefsîru’l-Kur’âni’l-‘Azîm, Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, 2010.
• İbn Kudâme, Muvaffakuddîn Ebu Muhammed Abdullah b. Ahmed b. Muhammed el- Makdîsî el-Hanbelî (ö.620/1224), el-Muğnî, Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1984.
• İbn Rüşd el-Hafîd, Ebû’l-Velid Muhammed b. Ahmed (ö.595/1199), Bidâyetü’l-Müctehid ve Nihâyetü’l-Muktesıd, İstanbul: Kahraman Yayınları, 1985.
• Karâfî, Şihâbuddin Ahmed b. İdrîs (ö.684/1285), ez-Zehîra, Beyrut: Dâru’l-Ğarb, 1994.
• Karaman, Hayreddin, Kur’an Yolu, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2008.
• Kardâvî, Yusuf, İslam’da Helâl ve Haram, Çev. Ramazan Nazlı, İstanbul: trs.
• ---------------Koca, Ferhat, İslam İbadet Esasları, Ankara: 2013.
• Köse, Saffet, “Helâller-Harâmlar”, İslam İbâdet Esasları, Ankara: 2013.
• Kurtûbî, Ebû Abdillah Muhammed b. Ahmed el-Ensârî el-Mâlikî (ö.671/1273), el-Câmi’ li Ahkâmi’l-Kur’ân, Beyrut: el-Mektebetü’l-‘Asriyye, 2006.
• Mevsîlî, Abdullah b. Mahmûd (ö.683/1285), el-İhtiyâr Li Ta’lîli’l-Muhtâr, İstanbul: Çağrı Yayınları, 2007.
• Müslim İbnu’l-Haccâc en-Nîsâbûrî (ö.261/875), Sahîhu Müslim, Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, 2010.
• Nesefî, Abdullah b. Ahmed b. Mahmûd (ö.710/1310), Medâriku't-Tenzîl ve Hakâiku't- Te'vîl. (Tefsîru’n-Nesefî), Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, 2008.
• Nesefî, Necmuddîn Ebû Hafs Ömer b. Muhammed (ö.537/1143), Tılbetü’t-Talebe fi’l- Istılâhâti’l-Fıkhıyye, Beyrut: Dâru’n-Nefâis, 1995.
• Nevevî, Ebû Zekeriyâ Muhyiddîn b. Şeref (ö.676/1278), el-Mecmû‘ Şerhu’l-Mehezzeb, Beyrut: Dâru’l-Fikr, 2005.
• Râzî, Fahruddîn, Muhammed b. Ömer el-Bekrî eş-Şafiî (ö.604/1207), et-Tefsîru’l-Kebîr, Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, 2004.
• Remlî, Ebû Abdillah Şemsuddîn Muhammed b. Ahmed b. Ahmed b. Hamza el-Menûfî el- Ensârî el-Mısrî (ö.1004/1596), Nihâyetü’l-Muhtâc ilâ Şerhi’l-Minhâc, Beyrût: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 2003.
• Sâbûnî, Muhammed Alî, Tefsîru Âyâti’l-Ahkâm, İstanbul: trs.
• Said Havva (ö.1989), el-Esâs fi’t-Tefsîr, İstanbul: Şamil Yayınevi, 1992.
• Serahsî, Şemsu’l-Eimme Ebû Bekr Muhammed b. Ebi Sehl (ö.483/1090), Kitâbu’l-Mebsût fi’l-Fıkhi’l-Hanefî, Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, 2009.
• Seyyid kutub (ö.1967), Fî Zılâli’l-Kur’an, Çev. Salih Uçan, Vahdettin Uçan, Mehmet Yolcu, İstanbul: Dünya Yayıncılık, 1991.
• Şâfiî, Ebû Abdillah Muhammed b. İdrîs (ö.204/820), el-Umm, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’lilmiyye, 2002.
• Şeybâni, Muhammed b. Hasen (ö.189/804), el-Câmi’u’s-Sağîr, Beyrut: 1986.
• Şeybâni, Muhammed b. Hasen (ö.189/804), Kitâbu’l-Asl, Beyrut: 1990.
• Şîrâzî, Ebû İshâk İbrâhîm b. Ali (ö.476/1084), el-Mühezzeb, Beyrut: Dâru’l-Marife, 2003.
• Şirbînî, Şemsuddin Muhammed b. Muhammed (ö.977/1570), Muğni’l-Muhtâc ilâ Ma’rifeti Me’âni Elfâzi’l-Minhâc, Şam: Daru’l-Feyhâi, 2009.
• Tirmizî, Ebû İsâ Muhammed İbn İsâ (ö.297/910), el-Câmiu’s-Sahîh, Beyrut: Dâru’l- Ma’rife, 2002.
• Yazır, Muhammed Hamdi (ö.1942), Hak Dîni Kur’an Dili, İstanbul: Eser Neşriyat ve Dağıtım, 1979.
• Zemahşerî, Ebu’l-Kâsım Mahmûd b. Ömer (ö.538/1144), Tefsîru’l-Keşşâf ‘an Hakâiki’t- Tenzîl ve ‘uyuni’l-Ekâvîl fî Vucûhi’t-Te’vîl, Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, 2005.