TRT ÇOCUK DERGİSİ’NDE 5. SINIF SOSYAL BİLGİLER DERSİ KAZANIMLARININ İNCELENMESİ

Yıl 2021, Sayı: 85, 39 - 64, 31.03.2021

Aslıhan Gez Can Ekiz

Öz

Bu araştırmanın amacı, Türkiye’de yayın hayatına devam eden çocuk dergilerinden olan TRT Çocuk dergisinin içeriğini 5.sınıf sosyal bilgiler dersi öğretim programı kazanımları açısından incelemektir. TRT Çocuk dergisi, Türkiye’nin en çok izlenen çocuk kanalı olan TRT Çocuk kanalıyla ortak yayınlar yapan bir dergidir. Dergi aylık olarak yayınlanmaktadır. Çalışma, nitel araştırma yaklaşımı ile yürütülmüştür. Nitel araştırma desenlerinden doküman incelemesi modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma belgelerini TRT Çocuk dergisinin 2017 yılında yayımlanan tüm sayıları (12 sayı) oluşturmaktadır. Verilerin analizinde içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, 5.sınıf Sosyal Bilgiler Öğretim Programı’nda yer alan kazanımların TRT Çocuk dergisindeki içeriklerle ilişkili olduğu tespit edilmiştir. Toplam otuz üç (33) adet 5. sınıf kazanımının on dokuzunun (19) dergilerdeki içeriklerle ilişkili olduğu saptanmıştır. TRT Çocuk dergisindeki yirmi bir (21) içeriğin Birey ve Toplum öğrenme alanındaki kazanımlarla, yetmiş iki (72) kez Kültür ve Miras öğrenme alanındaki kazanımlarla, beş (5) kez İnsanlar Yerler ve Çevreler öğrenme alanındaki kazanımlarla, yirmi (20) kez Bilim Teknoloji ve Toplum öğrenme alanındaki kazanımlarla, on dört (14) kez Üretim Dağıtım ve Tüketim öğrenme alanındaki kazanımlarla, on (10) kez Etkin Vatandaşlık öğrenme alanındaki kazanımlarla, yirmi üç (23) kez Küresel Bağlantılar öğrenme alanındaki kazanımlarla ilişkili olduğu görülmüştür. Toplamda yüz altmış beş (165) içeriğin 5. sınıf kazanımlarıyla ilişkili olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Bilgiler Eğitimi, TRT, Çocuk Dergisi, Öğretim Programı, Kazanım.

Kaynakça

• Alabaş, R. (2018). Çocuk Haftası dergisi ve çocuk eğitimi açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(5), 1765-1784.
• Alabaş, R. ve Kamer, S. T. (2016). Afacan Çocuk Gözü Dergisi ve çocuğun vatandaş olarak eğitimi. Turkish Studies, 11(3), 77-92.
• Arslan, M. A., Şimşek, T. ve Yakar, Y. M. (2016). Çocuk edebiyatı tarihi. T. Şimşek (Editör). Kuramdan uygulamaya çocuk edebiyatı el kitabı. Ankara: Grafiker Yayınları, s. 45-70’deki makale.
• Ateş, H. ve Oruç, Ş. (2019). Ders materyali olarak TRT Çocuk dergisinin sosyal bilgiler programı açısından incelenmesi. Uluslararası Ders Kitapları ve Eğitim Materyalleri Dergisi, 2(1), 76-103.
• Aytaş, G. (2003). Okuma gelişiminde çocuk edebiyatının rolü. Türklük Bilimi Araştırmaları, (13), 155-160.
• Aytekin, H. (2016). Çocuk ve gençlik edebiyatı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Bilgili, A. S. (2010). Geçmişten günümüze sosyal bilimler ve sosyal bilgiler. A. S. Bilgili (Editör), Sosyal bilgilerin temelleri (3.baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, s. 1-34’teki makale.
• Creswell, J. W. (2012). Collecting qualitative data. Educational Research: Planning, Conducting, and Evaluating Quantitative and Qualitative Research. (Fourth ed) (ss. 204-35). Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.
• Çatak, M. (2015). Türkiye’de sosyal bilgiler eğitim programlarının incelenmesi. EKEV Akademi Dergisi, 62(62), 69-94.
• Çatak, M. (2016). Sosyal bilgiler programlarının tarihi. S. Şimşek (Editör). Sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık, s. 1-26’daki makale.
• Demiryürek, G. (2012). TRT çocuk dergisi’nin yapısal özellikler bakımından değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(3), 1017-1034.
• Doğanay, A. (2005). Sosyal bilgiler öğretimi. C. Öztürk ve D. Dilek (Editörler). Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık, s. 18-49’daki makale.
• Erden, M. (tarihsiz). Sosyal bilgiler öğretimi. İstanbul: Alkım Yayınevi.
• Gurbetoğlu, A. (2007). II. Meşrutiyet dönemi çocuk dergilerinde ahlak eğitimi ve ahlaki değerler (1908–1918). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 81-101.
• Hazar, M. Ç. ve Işık, U. (2017). Çocuk medyası ve Doğan Kardeş dergisi. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 45, 124-140
• Kardaş, D. (2015). Çocuk eğitimi açısından “Çocuklara Talim” dergisi. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 7(3), 267-282.
• Kılıçoğlu, G. (2015). Sosyal bilgiler tanımı, dünyada ve ülkemizde gelişimi. M. Safran (Editör). Sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık, s. 3-16’daki makale.
• Köksal, H. (2016). İlköğretim sosyal bilgiler dersi öğretim programı. R. Turan ve T. Yıldırım (Editörler). Sosyal bilgilerin temelleri. Ankara: Anı Yayıncılık, s. 35- 57’deki makale.
• Kuyucu, M. (2016). Content diversity in children's magazine: Trt cocuk magazine case. ADVED 2016: 2nd International Conference on Advances in Education and Social Science, İstanbul, Turkey.
• MEB (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı. Talim ve Terbiye Kurulu Başkan- lığı.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber (3. Baskı). (Çev. S. Turan). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Oğuzkan, A. F. (1999). Çocuk edebiyatı: Yerli ve yabancı yazarlardan örneklerle. Ankara: Anı Yayıncılık.
• RTÜK (2013). Türkiye’de çocukların medya kullanma alışkanlıkları araştırması. Web: https://www.rtuk.gov.tr/haberler/3787/18/turkiyede-cocuklarin-medyakullan- ma-aliskanliklari-arastirmasi-sonuclandi.html adresinden 25 Şubat 2019’da alınmıştır.
• Safran, M. (2011). Sosyal bilgiler öğretimine bakış. B. Tay ve A. Öcal (Editörler). Özel öğretim yöntemleriyle sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık, s. 2-16’daki makale.
• Sönmez, V. (1997). Sosyal bilgiler öğretimi ve öğretmen kılavuzu. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sönmez, V. ve Alacapınar, F. G. (2013). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Şimşek, H. ve Yıldırım, A. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Tanrıkulu, F. (2020). Çocuk dergisi içeriklerinin derslerle ilişkilendirilebilirliği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2), 837-852.
• Tekşan, K. ve Çi̇npolat, E. (2020). Miyase Sertbarut’un kitaplarının okunabilirlik düzeyleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(3), 829-842. DOI: 10.16916/aded.721787
• Ungan, S., &Yiğit, F. (2014). Geçmişten günümüze Türkiye’de süreli çocuk yayınları. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 10, 184-198.
• Yalçın, A. ve Aytaş, G. (2002). Çocuk edebiyatı. Ankara: Akçağ Basım Yayım Pazarlama.
• Yanpar, T. (2006). Etkili ve anlamlı öğrenme için kuramsal yaklaşımlar ve yapılandırmacılık. C. Öztürk (Editör). Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, s. 85-109’daki makale.
• Yazıcı, H. ve Koca, M. K. (2011). Sosyal bilgiler öğretimi programı. B. Tay ve A. Öcal (Editörler). Özel öğretim yöntemleriyle sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, s. 20-37’deki makale.
• Yeter, F. (2019). Çocuk dergilerinin sosyal bilgiler öğretim programındaki değerler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Afyon: Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yılmaz, M. (2018). TRT Çocuk Dergisi’nde milli değerler. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü.
• Yılmaz, M. ve Duman, T. (2018). TRT Çocuk Dergisi’nde milli bir değer olarak “vatan– vatanseverlik” değeri. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(2), 639-657.
• Yiğitbaşı, K. G. (2014). Türkiye'de çocuk dergiciliği: TRT Çocuk dergisi örneği. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5, 37-56.