EĞİTİM FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN KULLANDIKLARI NOT ALMA STRATEJİLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2021, Sayı: 85, 91 - 112, 31.03.2021

Bora Bayram Elif Aktaş

Öz

Not alma, bireyin tüm yaşamı boyunca başvurduğu bir öğrenme ve hatırda tutma stratejisidir. Temelde önemli olanı ayırt etme olarak değerlendirilebilecek not alma; kısaltma, vurgulama, anahtar kelime belirleme, kendi cümleleriyle sade, açık ve anlaşılır şekilde ifade etme, bilgiyi organize etme gibi pek çok stratejiyi de içinde barındıran dilsel ve bilişsel bir süreçtir. Erken yaştan itibaren öğrenciye kazandırılacak etkili not tutma becerisi, iş yaşamındaki ve akademik yaşamdaki başarıyı artırma bakımından önemlidir. Bu araştırmanın amacı, eğitim fakültesi öğrencilerinin okudukları ve dinledikleri metinleri not alırken hangi stratejileri kullandıklarını, bu stratejilerin öğrenim gördükleri bölümlere ve cinsiyete göre farklılaşıp farklılaşmadığını tespit etmektir. Betimleyici bir nitel araştırma özelliğine sahip olan bu çalışmanın araştırma grubu, eğitim fakültesinin birinci sınıflarının beş farklı programında (Türkçe, İngilizce, matematik, sınıf ve okul öncesi öğretmenliği) öğrenim gören 222 öğretmen adayıdır. Çalışma grubunun belirlenmesinde kolay ulaşılabilir durum örneklemesi kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak da uzman görüşü alınarak belirlenen iki adet okuma ve dinleme/izleme metni kullanılmıştır. Ayrıca öğrencilerin oluşturduğu dokümanların incelenmesi için ilgili literatür taranıp uzman görüşü alınarak son şekli verilen not alma stratejileri formu kullanılmıştır. Veriler, betimsel analiz yöntemiyle çözümlenmiştir. Araştırmanın sonucunda öğretmen adaylarının okurken en fazla altını çizme, renklendirme ve sadeleştirme stratejilerini; dinlerken ise en fazla doğruluk, objektiflik ve sadeleştirme stratejilerini kullandıkları tespit edilmiştir. Öğretmen adaylarına farklı not alma teknikleri tanıtılarak lisans eğitimi süresince bunları kullanma konusunda adayların teşvik edilmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Türkçe eğitimi, Not Alma Stratejileri, Okuma, Dinleme/İzleme, Öğretmen Adayları.

Kaynakça

• Aslandağ, B. ve Çetinkaya, G. (2019). Örgütleyici yapı iskelesi tekniğinin öğretmen adaylarının not alma becerilerine ve akademik başarılarına etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 45, 190-210.
• Aydın, G. (2010). Zihin haritalama tekniğinin dinleneni anlamaya ve kalıcılığa etkisi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(2), 1-16.
• Baykan, Z., Naçar, M. ve Mazıcıoğlu, M. (2007). Öğrenme stratejilerinin öğrenci başarısına etkisi. Erciyes Tıp Dergisi (Erciyes Medical Journal) 29(3), 220-227.
• Ceran, D. (2015). Seçici dinleme ile not alarak dinleme yöntemlerinin altıncı sınıf öğrencilerinin dinlediğini anlama becerisine etkisi. Journal of World of Turks, 7(1), 205-219.
• Çetingöz, D. ve Açıkgöz, K. (2009). Not alma stratejisinin öğretiminin tarih başarısı ve hatırda tutma üzerindeki etkileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 60 (60) , 577-600. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/kuey/is- sue/10337/126669
• Çetingöz, D. (2006). Not alma stratejisinin öğretimi tarih başarısı, hatırda tutma ve başarı güdüsü. Yayımlanmamış doktora tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Deryakulu, D. (2004). Üniversite öğrencilerinin öğrenme ve ders çalışma stratejileri ile epistemolojik inançları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 38, 230-249.
• Durukan, E. ve Maden, S. (2010). Kavram haritaları ile not tutmanın ilköğretim öğrencilerinin dinlediğini anlama becerisi üzerine etkisi. ODÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 1(2), 63-70.
• Durukan, Ü., Batman, D. ve Yiğit, N. (2015). Öğretmen adaylarının ders çalışma alışkanlıkları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 63-81. DOI: 10.17679/iuefd.16101104
• Eggen, P. & Don, K. (1999). Educational psychology: windows an classrooms. Merrill Published, New Jersey.
• Fındıkçı, İ. (1996). Not alır mısınız?. Yaşadıkça Eğitim, 48, 18-19.
• Freire, P. (1991). Ezilenlerin pedagojisi. (Çev. D. Hattatoglu ve Erol Özbek) İstanbul: Ayrıntı Yayınevi.
• Friedman, M. C. (2017). Notes on note-taking: Review of research and insights for students and instructors. Harvard Initiative for Learning and Teaching, http:// hilt. harvard. edu/files/hilt/files/notetaking_0. pdf. Mihaly Csikszentmihalyi. Flow: The Psychology of Optimal Experience. New York.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. (12. Baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Karatay, H. ve Uzun, O. (2019). Seçici dinleme stratejisi öğretimi ile 5. sınıf öğrencilerinin dinlediğini not alma ve özetleme becerilerinin geliştirilmesi. Millî Eğitim Dergisi, 48(1), 9-30.
• Kiewra, K. A. (1987). Notetaking and review: The research and its implications. Instructional Science, 16(3), 233-249.
• Marshall, M. N. (1996). Sampling for qualitative research. Family Practice Oxford University Press, 13(6), 522-525.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber. (Çev. Ed.: S. Turan). Ankara: Nobel.
• Miles, M, B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded source- book. Thousand Oaks. CA: Sage.
• Özbay, M. (2009). Anlama teknikleri II: Dinleme eğitimi. Ankara: Öncü Kitap.
• Özçakmak, H. (2015). Türkçe öğretmeni adaylarının not alarak dinlemede özetleme stratejilerini kullanma becerileri. Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (Çev. Ed.: M. Bütün ve S. B. Demir), Ankara: PegemA Yayınları.
• Simonet, R. & Simonet, J. (1995). Not alma teknikleri. (Çev. Pınar Kurt). İstanbul: Arion Yayınevi.
• Şahin, A., Aydın, G. ve Sevim, O. (2011). Cornell not alma tekniğinin dinlenilen metni anlamaya ve kalıcılığa etkisi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 29, 29-36.
• Tabak, G. ve Karadüz, A. (2016). Türkçe öğretmeni adaylarının dinlerken not alma stilleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 4(1), 73-83. DOI: 10.16916/aded.74422
• Tekşan, K. (2010). Kültür aktarımında yazılı anlatımın rolü. TÜBAR-XXVII, 595-619.
• Türk, E. (2016). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin not alma alışkanlıklarının ve stratejilerinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Türkoğlu, A., Doğanay, A. ve Yıldırım, A. (1996). Ders çalışma becerileri. Adana: Baki Kitabevi
• Uzun, O. (2018). Seçici dinleme stratejisinin iki dilli beşinci sınıf öğrencilerinin not alma ve özet çıkarma becerilerine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Wach, E. (2013). Learning about qualitative document analysis. Institute of Development Studies Brighton, England.
• Wilson,J. E. (1988). Implications of learning strategy research and training: What it hasto say to the practitioner. In C. E. Weinstein, E. T. Goetz, & P. A. Alexander (Eds.), Learning and study strategies: Issues in assessment, instruction, and evaiuatian. (pp.323-331). San Diago, CA: Academic Press.
• Yavuz, K., Yetiş, K. ve Birinci, N. (2003). Üniversite Türk dili ve kompozisyon dersleri. İstanbul: Bayrak.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.