HALİDE EDİP’İN GAZETE MAKALELERİ (1939-1945)

Yıl 2021, Sayı: 85, 517 - 530, 31.03.2021

Yusuf Çopur Sema Uğurcan

Öz

Halide Edip, 1939–1951 tarihlerinde Akşam’da makaleler yazar. Başlangıçtan 1945’e kadar yazdığı yazılar 73 tanedir. Halide Edip’in bu yazıları 2. Dünya Savaşı ve dünya politikası meseleleri, İstanbul kültür sanat hayatı, taşıtları, Türk-dünya edebiyatından kitap- yazar tanıtımı, İngiltere konuludur. Halide Edip’in kültür sanat makalelerinde sahne sanatları önemli bir yer tutar. Yazar, bazen okuduğu bazen de seyrettiği eserler üzerinde değerlendirmelerde bulunur. Fransız şair ve tiyatrocu Alexis Rostand’ın Cyrano’suyla öğrencilik yıllarında tanışan yazar, eseri hem İngilizcesinden hem de Fransızcasından okur ve bir karşılaştırmada bulunur. Halide Edip, milletler arası farkları sanatla, kültüre, davranış ve zihniyetle gösterir: İngiliz Cyrano’sunun üslubunu sert bulan yazar eserin Fransızcasını da “maddî ve manevî bir burnu büyüklük” olarak değerlendirir. Eseri Türkçeye çeviren Sabri Esat Siyavuşgil’i takdir eden yazar Sabri Esat’ın Rostan’ın Cyrano’sunu kendi kafasının içindeymiş, yüreğindeymiş gibi hissettiğini ve çevirisinde hayal gücüne, kültürünün köklerine dayanarak yerli bir Cyrano yarattığını belirtir.

Anahtar Kelimeler

Halide Edip, Akşam Gazetesi, Makaleler, Dünya Edebiyatı, İstanbul.

Kaynakça

• Adıvar, H. E. (1938 1 Kasım). Harp ve kitaplar. Akşam, Nu. 7562.
• Adıvar, H. E. (1939, 2 Haziran). Tramvaylara dair, Akşam, No. 7403.
• Adıvar, H. E. (1939, 10 Haziran). İngiltere ve İngilizler: Manş denizini geçerken. Akşam, No. 7411.
• Adıvar, H. E. (1939, 23 Eylül). Bu dönen kavga nedir? 2: Görünür ve görünmez sebepler. Akşam, No. 7516.
• Adıvar, H. E. (1939, 4 Ekim). Neye ve niçin?. Akşam, Nu. 7527.
• Adıvar, H. E.(1939, 7 Ekim). Sanat seferberliği ve tuluatçılık. Akşam, Nu. 7530.
• Adıvar, H. E. (1939, 11 Ekim). Oz cadısı. Akşam, No. 7534
• Adıvar, H. E. (1939, 1. Kasım). Misis Simpson. Akşam, No. 7544, 21.
• Adıvar, H. E. (1939, 11 Kasım). A. Huxley ve iki kitap. Akşam, No. 7565.
• Adıvar, H. E. (1940, 26 Şubat). Şehir Tiyatrosu’nda seyahat. Akşam, Nu. 7667.
• Adıvar, H. E. (1940, 8 Aralık). Şehir Tiyatrosu’nda bir hadise- ayak takımı piyesi üzerine. Akşam, No. 7951.
• Adıvar, H. E. (1944, 2 Şubat). Medeniyet ve hürriyet. Akşam, Nu. 9082.
• Adıvar, H. E. (1945, 29 Ağustos). Japonlara dair: Prajna. Akşam, No. 9651.
• Adıvar, H. E. (1945, 19 Eylül). Halkın dilindeki gibi. Akşam, Nu. 9670.
• Adıvar, H. E. (1945, 27 Ekim). Bir neslin fikir ve zevkleri. Akşam, Nu. 9708.
• Adıvar, H. E. (1999). Türkiye'de Şark - Garp ve Amerikan tesirleri. İstanbul: Can Yay.
• Enginün, İ. (1992). Halide Edib’in eserlerinde Amerikalılar, Mukayeseli Edebiyat. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Enginün, İ. (2007). Halide Edip Adıvar’ın eserlerinde Doğu ve Batı meselesi. İstanbul: Dergah Yayınları.
• İnuğur, M. N. (1992). Türk basın tarihi. İstanbul: Gazeteciler Cemiyeti.
• Kavaklı, N. (2005). Bir gazetenin tarihi: Akşam. İstanbul: YKY.
• Merriam, S. B. (2015). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber. (Çev. S. Turan). İstanbul: Nobel Yayınları. (Eserin orijinali 2009’da yayımlandı).
• Moran, B. (1997). Türk romanına eleştirel bir bakış. 1. Cilt, İstanbul: İletişim Yay.
• Şahin, Ş. (2008). Halide Edip Adıvar’ın Yedigün ve Tan’da çıkan yazıları, 1936–1944. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
• Tanpınar, A. H. (1956). XIX. asır Türk edebiyatı tarihi. İstanbul: Dergâh Yay.
• Tanpınar, A. H. (1969). Edebiyat üzerine makaleler. İstanbul: Dergâh Yay.
• Topuz, H. (1973). Yüz soruda Türk basın tarihi. İstanbul: Gerçek
• Topuz, H. (2003). Türk basın tarihi. İstanbul: Remzi Kitabevi
• Urgan, M. (1984). Shakespeare ve Hamlet. İstanbul: YKY.